'Thầy cãi' của những án tử hình

Judy Clarke là một nữ luật sư biện hộ với vẻ bề ngoài khiêm nhường nhưng vô cùng nổi tiếng ở Mỹ. Bà từng rất thành công trong sự nghiệp, giúp nhiều thân chủ thoát khỏi án tử hình. Người phụ nữ 60 tuổi này được coi là khắc tinh của những vụ án tưởng chừng rơi vào bế tắc và không còn cách nào cứu vãn nổi.

"Khách hàng" mới nhất của Judy Clarke chẳng phải ai xa lạ: thủ phạm vụ đánh bom tại cuộc đua marathon Boston - Dzhokhar Tsarnaev. Tên này bị kết án sử dụng bom áp suất gây thương tích và giết người hàng loạt hôm 15/4 vừa qua. Sự xuất hiện của Judy Clarke gần như đồng nghĩa với việc nghi phạm 19 tuổi này sẽ thoát khỏi án tử hình, cho dù kết quả điều tra của tờ Washington Post mới đây cho thấy gần 70% người dân Mỹ đồng tình với mức án tử hình đối với Dzhokhar.

Judy Clarke sẽ đàm phán với chính phủ để nhận quyền tiếp cận và biện hộ cho Dzhokhar Tsarnaev, rà soát thân thế và hồ sơ cá nhân của hắn để tìm bằng chứng giảm nhẹ tội trạng cho hắn. Vụ án Dzhokhar Tsarnaev sẽ cho thấy khả năng kết hợp giữa trí tuệ và kỹ năng biện hộ của nữ luật sư tài giỏi này.

Tội phạm cần một lẽ sống

Sinh ra và lớn lên ở Asheville, Bắc Carolina, trong một gia đình theo phe Cộng hòa bảo thủ, Judy Clarke trải qua một tuổi thơ tương đối êm ấm. Bà từng theo học cử nhân tại Đại học Furman năm 1974, trước khi nhận bằng luật ở Đại học Nam Carolina năm 1977. Sau khi tốt nghiệp, bà làm việc tại nhiều bang trên khắp đất nước, nhưng chủ yếu là tại California và vùng tây bắc duyên hải Thái Bình Dương.

Judy Clarke đã làm Trưởng Các văn phòng liên bang luật sư bào chữa công cộng ở Idaho, Washington và San Diego, cũng như giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Luật sư hình sự quốc gia và từng phản biện nhiều lần trước Tòa án tối cao. Chính kinh nghiệm đã đưa Judy tới vị trí "người chống án tử hình", thay đổi cái nhìn của dư luận về các bị can trong từng vụ án hình sự do bà phụ trách.

Tên tuổi của Judy Clarke bắt đầu được nhiều người biết tới sau khi bà bào chữa thành công cho Susan Smith, kẻ đã cố ý để chiếc xe có hai đứa con ruột của thị bên trong lăn xuống một hố nước. "Đây không phải câu chuyện về một con ác quỷ", bà nói trước bồi thẩm đoàn trong phiên tòa xét xử Smith mùa hè năm 1995. "Đây là câu chuyện về sự tuyệt vọng và nỗi đau". Thay vì tranh cãi với các công tố viên, Judy hướng bồi thẩm đoàn đến với tuổi thơ bị lạm dụng và cuộc sống trầm cảm của bị cáo. Bà miêu tả Smith như một phụ nữ luôn bị dày vò bởi những thất bại trong cuộc sống, khi mà cô ta thậm chí không thể tự kết liễu đời mình bằng một vụ tự sát.

Trong suốt 30 năm hành nghề, sự nghiệp "cãi lý" của Judy Clarke xuất hiện những màn cứu thua không tưởng. Bà từng đại diện cho Ted Kaczynski, sát thủ bom thư khiến 3 người thiệt mạng, 23 người bị thương nặng, trong một vụ tranh cãi kéo dài từ năm 1978 đến 1995. Judy từng biện hộ cho Eric Rudolph, kẻ thú nhận đã đặt bom ở Thế vận hội Atlanta 1996 và tên trùm khủng bố 11/9/2001 Zacarias Moussaoui.

10 năm sau, Judy Clarke tiếp nhận trường hợp Jared Lee Loughner, một bệnh nhân mắc bệnh tâm thần phân liệt sát hại 6 người trong một trận xả súng ở Tucson. Cả 4 vụ án đều kết thúc với những án chung thân, thay vì tử hình, nhờ khả năng biện hộ rất thuyết phục của "thiên cãi" tài năng này.

Dzhokhar Tsarnaev (trái) có thể tránh khỏi án tử hình nhờ sự biện hộ của "thầy cãi" Judy Clarke (phải).

Chẳng phải tình cờ Judy lựa chọn tham gia những vụ án nghẹt thở kiểu này. Bà muốn tự thách thức bản thân bằng thứ công việc khó khăn, đưa dư luận đến chỗ muốn làm điều thiện. Thông thường, "điều thiện" ở đây là khiến các bị can nhận ra tội trạng của họ, tránh phải để bồi thẩm đoàn luận tội, và quan trọng nhất là giữ được tính mạng. Trong một cuộc hội thảo pháp lý ở Los Angeles hôm thứ sáu, bà Judy tuyên bố: "Họ nhìn đời qua lăng kính nhà tù. Nhiệm vụ của luật sư chúng tôi là cung cấp cho tội phạm một lẽ sống".

Judy cũng mang tới một cái nhìn chân thực hơn về những vụ án tử hình, vốn thường được bà gọi là "lỗ đen" hay "cơn lốc xoáy" kể từ khi bà tham gia những chuyện này lần đầu tiên cách đây 18 năm, lúc làm đại diện cho bà mẹ Smith. "Tôi hiểu về hành vi của con người, và tôi biết án tử hình có thể ảnh hưởng tới tâm lý chúng ta đến đâu", bà cho biết và nói thêm rằng, "tôi không định giấu giếm một bí mật nào cả: tôi phản đối tử hình".

Quan điểm của "thầy cãi"

Với Judy Clarke, biện hộ là phải nhìn thấy hy vọng và tính người bên trong cá tính tàn ác của những kẻ phạm tội. Bà luôn phán xét dựa vào lý trí và cho rằng "tội ác chỉ là sự cố bất ngờ do con quỷ ẩn sâu bên trong mỗi người mới thức dậy". Năng lực kỳ lạ, có một không hai, khiến bà lúc nào cũng thâm trầm và nhân hậu. Judy biện hộ chưa chắc đã phải vì tiền, mà bà muốn cứu những sinh mạng và trao cho họ cơ hội mong manh để thay đổi cuộc đời. Còn nhớ sau vụ Susan Smith, Judy đã hoàn trả gần 85.000 USD tiền biện hộ cho thẩm phán phiên tòa, yêu cầu "để dành" khoản phí này cho các vụ án khác và giúp đỡ những cá nhân không đủ tiền tranh tụng.

Bà không hề thích phô trương và rất bình dân. Chính cách ăn mặc có vẻ tuềnh toàng cùng mái tóc chẳng bao giờ hợp mốt khiến người ta lầm tưởng Judy chỉ là một nhân viên công tố bình thường. Và người phụ nữ này cũng thường xuyên kín tiếng tới mức từ chối mọi cuộc phỏng vấn hay trả lời điện thoại của một hãng truyền thông nào đó. Thực tế, bà xa rời ống kính của mọi phóng viên. Ngay cả khi đã nhận lời bào chữa cho Dzhokhar, tiếng chuông điện thoại ở văn phòng của bà ở San Diego vẫn tiếp tục reo mà không được chủ nhân nhấc máy.

Đồng nghiệp nhận xét Judy là một luật sư thông minh, sở hữu kỹ năng biện hộ hoàn hảo cùng tinh thần thép, "sẵn sàng cãi tới cùng". Chính bà đã khiến các đoàn luật sư Mỹ phải ngạc nhiên tới mức họ không ngại so sánh Judy Clarke với Shelock Holmes, vị thám tử đại tài trong tiểu thuyết của Conan Doyle, thông qua khả năng suy đoán tình tiết từ những chứng cứ vụn vặt và tưởng như vô nghĩa trong một vụ án. Các đồng nghiệp coi trọng Judy vì khả năng đánh thức nhân tính trong bị cáo, ngay cả khi họ từng phạm phải trọng tội.

"Bà ấy là một thiên tài. Bà ấy nằm trong số những người thông minh và sáng suốt nhất mà tôi từng biết", Todd Maybrown, một luật sư ở Seattle, đã quen biết Clarke từ đầu thập niên 90 thế kỷ trước, cho hay. Trên thực tế, Judy Clarke luôn quan tâm tới luật pháp và các thân chủ, cố gắng tìm kiếm sự nhân từ bên trong mỗi thẩm phán và các vị luật sư, cũng như nhân bản hóa thân chủ của bà để nhận được sự đồng cảm từ dư luận.

Con người này hội tụ đủ mọi phẩm chất của một luật sư. Bà được ví như một cuốn bách khoa toàn thư biết đi, thông thuộc luật pháp và có một sự đồng cảm tuyệt vời với các thân chủ, là gương mặt đã quá quen thuộc với những án tử hình, những tên tội phạm loạn trí và những vụ án nghiêm trọng. Luôn thể hiện sự tài tình trong các phán đoán, Judy gây ấn tượng bởi khả năng kết nối và hiểu sâu sắc những cá nhân bị thế giới coi khinh vì tội ác. Bà biện hộ chẳng vì muốn lấy lòng tin của tội phạm, mà muốn làm rõ động cơ hành động của họ trước khi một phán quyết chết người nào đó được đưa ra.

Trong quá khứ, Judy từng nhiều lần chứng minh rằng bước đầu tiên để chiến thắng trong một vụ án là phải đặt bản thân vào tình cảnh của nghi phạm. Sự đồng cảm kỳ lạ của bà bùng cháy dữ dội khi đối diện với mỗi tử tù, và nhờ kiên trì nên Judy có đủ động lực tìm ra "những cái có thể trong một mớ hỗn độn không thể". Bà luôn chú ý tới từng tiểu tiết bị bỏ qua, phân tích kỹ lưỡng và nhận thấy tầm quan trọng "không đáng bị vứt đi" của chúng khi muốn giảm án tử hình xuống chung thân.

Tại thời điểm này, sự góp mặt của Judy Clarke trong đội biện hộ cho Dzhokhar Tsarnaev có thể phần nào cho thấy chiến lược bào chữa khá rõ ràng. Với cáo buộc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt để tấn công cuộc chạy marathon ở Boston, nghi phạm sống sót Dzhokhar có thể bị đề nghị án tử nếu bị đưa ra xét xử ở tòa liên bang.

"Họ sẽ không tranh cãi về thánh chiến", Alan Dershowitz, giáo sư Trường Luật Harvard nói rằng sự xuất hiện của Judy Clarke cho thấy án tử hình sẽ bị kịch liệt phản đối. Bà sẽ chứng minh rằng bị cáo muốn được sống và thoát khỏi án tử hình, thay vì yêu cầu được đi theo anh trai quá cố...

Theo An ninh thế giới/ Thedaiybeast.com