Phạm Tín An Ninh
Cuộc chiến đă chấm dứt gần bốn mươi năm. Thời gian đủ để chôn xóa tất cả mọi dấu tích bom đạn trên quê hương, nhưng vẫn chưa mờ nhạt trong kư ức và làm lành được vết thương trong ḷng những ai từng tham dự hoặc chịu nhiều hệ lụy từ cuộc chiến ấy. Đặc biệt, những người lính miền Nam, một thời chiến đấu can trường, sẵn sàng hy sinh cho đất nước, để rồi bất ngờ phải nhận chịu thân phận kẻ bại trận trong đớn đau tức tưởi.
Tác giả Song Vũ (khi c̣n là SVSQ)
Từ nỗi oan khiên đó, trong suốt thời gian qua, đă có đông đảo những người lính trong mọi quân binh chủng viết về cuộc chiến, phân tích các nguyên nhân thắng bại hoặc kể lại những năm tháng hào hùng với biết bao chiến công hiển hách, ngỡ như không thể có ngày phải bàng hoàng buông súng. Đa số trong họ không phải là nhà văn, hoặc muốn trở thành nhà văn. Họ cầm bút chỉ để viết ra, giải tỏa những điều ẩn ức theo tháng năm đè nặng trong ḷng. Viết để chia sẻ với những đồng đội cũ hầu cùng nhau t́m lại những kỷ niệm kiêu hùng của một thời trai trẻ, sẵn sàng chết cho quê hương. Viết để phân tích t́m hiểu những nguyên nhân nào đă đưa cuộc chiến đến một kết thúc đau ḷng. Và cũng để cho con cháu - thế hệ ít nhiều bị hệ lụy từ cuộc chiến ấy - hiểu được tinh thần, khả năng chiến đấu của cha ông, và v́ sao đă có một ngày 30 tháng 4 buồn thảm.
Trong số nhiều cây bút ấy, thỉnh thoảng chúng ta đọc được một số bài viết của tác giả Song Vũ. Một cái tên c̣n khá xa lạ, nhưng có lẽ ai cũng rất thích thú và nhận ra những giá trị đặc biệt ở các bài viết của ông. Không phải chỉ ở cách hành văn, mà c̣n ở sự trung thực, sống động cùng những nhận định sâu sắc, độc đáo mà chúng ta không t́m được ở nhiều tác giả khác. Một trong những nguyên nhân dẫn tới thành công: tác giả là người trong cuộc, luôn có mặt trong các trận chiến với những quyền hạn, trách nhiệm trực tiếp. V́ vậy, ngoài tính trung thực được xác tín, tâm hồn tác giả cũng chan ḥa theo từng ḍng chữ, từng sự kiện, đă tạo cái hồn cho các bài viết.
Song Vũ là bút hiệu của cựu Trung Tá Ngô Văn Xuân, tốt nghiệp Khóa 17 Vơ Bị QGVN. Trong suốt 13 năm binh nghiệp, ông đều ở các đơn vị tác chiến, và liên tục trải qua hầu hết các chức vu chỉ huy từ cấp trung đội, đại đội, tiểu đoàn đến trung đoàn, ngoại trừ những thời gian theo học các khóa tham mưu, dưỡng thương và gần một năm giữ chức vụ Trưởng Pḥng 3 (Hành Quân) Sư Đoàn. Trước tháng 4/1975, ông là Trung Đoàn Trưởng Trung Đoàn 44/ SĐ23BB, đơn vị ưu tú đă tạo nhiều chiến tích lẫy lừng, góp phần giữ vững được Kontum -Tây Nguyên trong Mùa Hè Đỏ Lửa 1972. Ngoài khả năng lănh đạo chỉ huy, đảm lược, ông c̣n nổi tiếng là một vị chỉ huy trẻ đạo đức, thanh liêm, b́nh dị, luôn được tất cả mọi thuộc cấp thương yêu, kính phục. Ông sống chết cùng đơn vị cho tới giờ phút cuối cùng. Sau khi miền Nam thất thủ, bị giam cầm trong nhà tù CS trên 13 năm, ông sống c̣n qua nhiều cơn bệnh thập tử nhất sinh, nhờ vào t́nh thương yêu của bạn tù và ông tin có sự nhiệm mầu nào đó.
Qua tập bút kư dày 517 trang, người đọc sẽ nh́n thấy rơ hơn con người, tâm tư, cũng như ḷng trắc ẩn của tác giả.
Mở đầu cuốn sách, tác giả đă mượn lời của Erich Maria Remarque, lời tựa trong tác phẩm All Quiet On The Western Front (Mặt Trận Miền Tây Yên Tĩnh) để nói lên suy nghĩ và mục đích khi khai sinh tác phẩm của minh:
“Cuốn sách này không phải là sự buộc tội, cũng không phải là sự thú tội, lại càng không phải là một cuộc phiêu lưu; bởi v́ những ai đă từng đối mặt với cái chết th́ chẳng ai phiêu lưu đi t́m nó cả. Cuốn sách chỉ đơn giản là nói về một thế hệ những con người, cho dù đă thoát ra khỏi lằn tên mũi đạn, cũng đă bị hủy diệt mất rồi.”
Và trong “Lời Thưa” thay cho lời tựa, tác giả cũng “thưa” thêm:
“Tuổi đời chồng chất, sức khỏe và những hăng say của tuổi thanh xuân ngày càng nguội dần. Tôi thấy cuộc sống ḿnh hụt hẫng hoang mang. Mỗi năm lại vắng thêm đồng đội và rồi một ngày nào đó, cũng sẽ tới lượt chính ḿnh. Điều tự nhiên đó, thực chất chẳng phải là nỗi ưu tư bởi v́ đó là quy luật. Nhưng điều làm tôi suy ngẫm là ư nghĩa về cuộc đời của chính ḿnh, thế hệ của chúng tôi, qua những việc đă làm, những đau thương đă trải, thực sự là ǵ? Hoặc chẳng là ǵ hết?
“Những băn khoăn đó là cảm hứng cho tôi viết tiếp một số bút kư tiếp theo có mặt trong cuốn sách này. Dĩ nhiên đây vẫn chỉ là những cảm nhận của riêng tôi và việc viết ra là mong muốn chia sẻ biết đâu chẳng là một việc hữu ích cho những thế hệ tiếp nối?”
Ngoài “Lời Thưa” và “Lời Cảm Tạ” ở các trang đầu và cuối sách, tập bút kư gồm 21 bài viết. Mỗi bài là những mảnh đời của tác giả ghép lại, lồng trong các đơn vị tác giả đă từng phục vụ, trong các trận chiến mà ông đă từng chỉ huy, tham dự và cả trong cac trại tù mà ông đă bị giam cầm đày ải . Tâm hồn của ông chan ḥa trong t́nh đồng đội và số phận thăng trầm cùa quê hương đất nước. Ở đó, gần như trong bất cứ trang sách nào, người đọc cũng sẽ thấy phảng phát h́nh ảnh của những người lính chiến thực thụ, trách nhiệm hiểm nguy và số phận nghiệt ngă của họ cùng với t́nh huynh đệ mà họ đă dành cho nhau trong suốt cuộc chiến cũng như sau ngày buông súng.
Là người lính, đọc những bài viết của ông, sẽ có cảm giác thời gian như đang quay ngược lại, để được nh́n thấy khuôn mặt, dáng dấp của hầu hết bạn bè, có cảm xúc từ hănh diện đến đau đớn xót xa. Mỗi trang, mỗi chữ trong bài viết như thắm đẵm máu, nước mắt và cả nghĩa t́nh đồng đội, những người c̣n sống hay đă hy sinh.
Sau những kỷ niệm vui buồn của tác giả từ ngày bước chân vào “Con Đường Binh Nghiệp” rồi “Vào Nơi Gió Cát” là các bài viết sống động về các trận chiến Kontum mùa hè 1972 và Mặt trận Cao Nguyên tháng 3/75. Ở đây độc giả sẽ đọc được nhiều điều mới lạ, hiểu thêm về nguyên nhân mất Ban Mê Thuột dẫn đến “triệt thoái Cao Nguyên” để cuối cùng mất cả miền Nam. Đặc biệt những bài "Viết Cho Những Chiến Hữu Của Tôi" sẽ gây xúc động mănh liệt trong ḷng người đọc.
Song Vũ viết về cuộc chiến không chỉ bằng nhăn quan, tâm trạng mà c̣n bằng máu của một người lính chiến trường thực thụ trong hơn 13 năm binh nghiệp. Sau đó ông c̣n có 13 năm tù, một lượng thời gian tương đương binh nghiệp. Mười ba năm ấy, là thời gian tác giả có thể gặp gỡ hầu hết bạn bè cùng cấp, những tướng lănh có trách nhiệm trong nhiều mặt trận cũng như ở các bộ tham mưu đầu năo, giúp ông có thêm nhiều dữ kiện chính xác. Thời gian 13 năm ấy cũng đủ để ông suy ngẫm và cho chúng ta những nhận định có giá trị. V́ vậy những phân tích thắng bại, ngoài tính chuyên nghiệp c̣n bằng những trải nghiệm, hiểu biết thực tiễn và sâu sắc.
Điều đặc biệt là ông không hề qui trách nhiệm cho các lực lượng đồng minh hay một bàn tay ngoại nhân nào, mà trước hết là ở chính chúng ta.
Trong cuối bài dịch thuật tiểu phẩm Raid at Entebbe (Cuộc Đột Kích Tại Entebbe) của tác giả Ira Peek, tường thuật lại cuộc đột kích thần kỳ của Lực lượng Do Thái vào phi trường Entebbe /Uganda, vào tối ngày 3 rạng ngày 4/7/1976, giải cứu 103 con tin bị bọn khủng bố PFLP bắt cóc, Song Vũ đă viết :
“Qua câu chuyện về chiến công kỳ diệu này, tôi nghĩ đă có thể nh́n thấy nguyên do đó. Trong bất cứ cuộc chiến tranh nào, phe thắng trận ít nhất cũng phải có được một yếu tố nổi bật: Một nhóm chỉ đạo chíến lược thật sự tài năng hơn kẻ thù. Từ yếu tố này sẽ mang đến những hệ quả tất nhiên - sự tổng hợp sức mạnh cần thiết để đưa cuộc chiến đấu tới thắng lợi sau cùng. Dân tộc Do Thái có yếu tố ấy c̣n chúng ta th́ không.
“Các tướng lănh, sĩ quan Do Thái sống chết với lính, c̣n hơn thế nữa, các lănh tụ chính trị của họ đồng kham cộng khổ với dân, sẵn sàng hy sinh quyền lợi riêng tư cho lợi ích chung của đất nước.
“Tôi không chia sẻ quan điểm của một số người khác cho rằng, một ngày nào đó khi Do Thái không c̣n cần thiết cho lợi ích của Hoa Kỳ, họ sẽ bị bỏ rơi, nhưng tôi tin chắc rằng, chính phủ Hoa Kỳ không thể bắt một dân tộc đồng minh diệt vong khi dân tộc ấy có đủ tài trí và khả năng để tự sinh tồn.
“hực tâm tôi không muốn khơi dậy một vết thương chưa lành trong nỗi đau chung của những thế hệ trong trang lứa chúng tôi, một thế hệ đă lănh đủ mọi tai ách, hy sinh mà không hoàn thành được sứ mạng bảo vệ đất nước, dân tộc ḿnh. Nhưng nếu cứ măi đổ vấy cho sự thất bại ấy là do sự tráo trở của đồng minh, tự coi ḿnh là một thứ lính đánh thuê th́ theo tôi, sự hy sinh của thế hệ chúng tôi trong cuộc chiến vừa qua là một điều rất đáng buồn!”
Là một sĩ quan tốt nghiệp từ quân trường Vơ Bị Quốc Gia Việt Nam, được đào tạo để “không cầu an lạc dễ dàng mà chỉ khát khao gió mưa cùng nguy hiểm” như lời dạy của vị Chỉ Huy Trưởng năm nào, tác giả Song Vũ đă làm hết khả năng và tâm huyết, kể cả việc sẵn sàng hy sinh tính mệnh, nhưng cuối cùng đă phải đớn đau xót xa trước số phận của ḿnh và vận nước.
Người viết ngưỡng mộ tác giả và rất tâm đắc khi đọc qua tập bút kư Sau Cơn Binh Lửa, nhưng không có đủ khả năng tŕnh bày hết các đặc điểm cùng những phân tích sâu sắc của tác giả và cả cảm xúc của chính ḿnh. Cách tốt nhất, xin mời quí vị t́m đọc để có thể hiểu rơ giá trị của tác phẩm. Đây cũng là một cách chia sẻ và khích lệ dành cho tác giả.
Tháng Tư 2014
VD
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
