Bữa sáng thường được coi là không quan trọng trong tâm thức người Việt Nam. Nhưng thật ra, bữa sáng lại có vai tṛ vô cùng quan trọng trong “chiến lược sức khỏe vàng”.
Tăng tiết dịch
Dịch tiêu hóa có vai tṛ cực kỳ tốt. Nó là dịch của những kháng thể tự nhiên tiêu diệt mầm bệnh, nếu chúng có lỡ tấn công theo đường tiêu hóa. Nó là hỗn hợp của các enzyme tiêu hóa có hoạt độ phân giải cực kỳ mạnh để phân cắt bất cứ thực phẩm nào. Dịch tiêu hóa cũng là môi trường để phản ứng hóa học trong ḷng ruột xảy ra.
Cơ quan tiết dịch có một đặc điểm là nếu lâu không bị kích thích th́ tự động giảm tiết, giảm sản xuất dịch về cả số lượng lẫn chất lượng, giảm cả về dịch cơ sở lẫn dịch khi kích thích.
Bữa sáng giúp phá bỏ điều này. Sau một đêm dài ngủ ngon, cơ thể chỉ tiết dịch nền. Tái nhập thực phẩm bằng ăn sáng, bạn đă đưa một lượng lớn thực phẩm vào kích thích tiết dịch. Chúng lại được tiết ra ào ạt như trong bữa chính vậy.
Chống loét
Dạ dày có môi trường cực kỳ acid để một loại men tiêu hóa hoạt động và ức chế toàn bộ mầm bệnh ngay từ cửa ngơ. Nhưng cũng chính do điểm này mà dạ dày hay bị loét do acid.
Nếu bỏ bữa sáng, trong dạ dày chỉ có dịch nền. Dịch nền là loại dịch tiết ra ban đêm và tiết ra khi đói, nó rất giàu acid, ít chất hữu cơ và ít chất nhầy bảo vệ. V́ vậy nếu bỏ bữa sáng th́ bạn rất hay bị loét dạ dày.
Nhưng nếu ăn sáng, thức ăn làm kích thích tiết chất nhầy, chúng là hàng rào bảo vệ tự nhiên. Nếu ăn sáng, thực phẩm kích thích dạ dày hoạt động, tống bỏ lượng acid ban đêm đi xuống ruột, giảm loét. Và nếu tiếp tục ăn sáng, thức ăn sẽ ḥa trộn trong dạ dày làm giảm đáng kể mức độ acid trong dạ dày, kết quả là loét dạ dày được pḥng vệ tối đa.
Tăng tập trung
Tế bào thần kinh có đặc điểm là chỉ hoạt động khi được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ. Không có khái niệm cố gắng hoạt động khi thiếu dinh dưỡng. Đường là nhân tố quan trọng. Nhưng khổ một nỗi, lượng đường trong tế bào thần kinh chỉ đủ khả năng dự trữ trong 5 phút, c̣n lại phải lấy từ máu.
Khả năng tập trung giảm đi khi đói v́: đường máu giảm khiến đường cung cấp cho tế bào thần kinh giảm, kích thích đói sẽ kích thích mạnh năo bộ để t́m kiếm thức ăn, đói làm nhạy hóa các khả năng không liên quan đến tập trung như ngửi, tiết nước bọt, t́m mùi thực phẩm. Bữa sáng làm phá tan ṿng luẩn quẩn này. Khả năng tập trung được khôi phục tối đa.
Khỏe cơ
Cũng giống như tế bào thần kinh, tế bào cơ có nguồn dinh dưỡng chủ yếu là đường. Nếu không cung cấp đường đẩy đủ, khả năng tái tạo năng lượng cho cơ hoạt động sẽ suy giảm, cơ sẽ yếu mệt vô cùng.
Sau một đêm ngủ dài, lượng đường trong máu để nuôi cơ không có nhiều. Bản thân đường dự trữ trong cơ để dùng cũng không lớn. Chúng chỉ có khả năng giúp cơ thoải mái hoạt động liên tục trong 1h. Ngoài thời gian này, cơ thể sẽ phải sử dụng đường từ kho dự trữ đường, mỡ và đạm của cơ thể. Nhưng quá tŕnh rút cạn này rất chậm và hay ở trạng thái tiết kiệm. V́ thế cơ rất mệt mỏi.
Bữa sáng giúp bạn phá bỏ điều này. Bữa sáng sẽ cung cấp tiếp đường máu từ ban đêm, làm giàu hóa đường máu giúp cơ sẵn sàng hoạt động. Bữa sáng giúp kích hoạt hệ thống tuần hoàn làm mở những mao mạch nhỏ trong cơ, giúp tăng cường nuôi dưỡng. Bữa sáng cung cấp nhiều các vi chất dinh dưỡng, vốn tham gia rất nhiều vào điều phối chuyển hóa và hoạt động thần kinh tại cơ. Nên cơ luôn khỏe mạnh.
Giảm nhiễm độc
Một trong các cơ chế thải độc hiệu quả đó là đại tiện. Đại tiện sẽ tống bỏ các chất cặn bă, các chất độc chuyển hóa, các chất khí nội sinh trong đường ruột, các mầm bệnh theo phân ra ngoài. Nhưng ta chỉ có thể thực hiện được điều này nếu ta đại tiện. Không đại tiện, phân vẫn c̣n nằm trong ruột và sẽ có quá tŕnh thẩm thấu ngược tại ruột già.
Khi ăn sáng, thực phẩm ních căng vào ruột. Nó có tác dụng kích thích nhu động ruột, chỉ chừng sau 30 phút ăn sáng, kích thích này sẽ lan tỏa tới ruột già, kích thích co bóp để tống bỏ phân.
Kích hoạt nội tạng
Khi bạn ăn sáng, thực phẩm vào tràn đầy trong hệ tiêu hóa. Kết quả là thể tích ống tiêu hóa tăng, các đầu mút thần kinh phó giao cảm nằm tại thành ruột được kích hoạt (do thức ăn chạm vào) khiến cho hoạt động của hệ này tăng lên. Không chỉ hệ tiêu hóa hưởng lợi mà các cơ quan khác như thận, gan, mật, tim, phổi cũng được hưởng lợi theo. Chúng đồng loạt tăng hoạt động sau bữa sáng, vậy là khỏe ra.
Vận mạch
Khả năng điều mạch của hệ thống mạch ngoài da là rất quan trọng. Chúng giúp điều ḥa huyết áp cho cơ thể. Chúng cũng giúp làm tái hoạt động hệ thống bài tiết mồ hôi. Chúng làm tăng cường trao đổi chất ở hệ thống da, làm da mịn và đẹp. Bữa sáng có khả năng kích thích vận mạnh.
Khi ăn sáng, hệ thống vận mạch được kích hoạt. Dù ăn sáng nóng hay nguội th́ chỉ chừng sau 5 - 10 phút sau khi ăn xong, bạn sẽ thấy tim đập nhanh hơn, cơ thể nóng hơn, mồ hôi lấm tấm trên da. Đó là hiệu ứng điều ḥa vận mạch của bữa sáng. Bạn thấy nóng là v́ máu tăng cường được đưa ra ngoài da. Bạn thấy sảng khoái v́ máu lưu thông toàn bộ cơ thể, huyết áp rất ổn định.
Tốt thận
Thận là cơ quan giúp thải bỏ nước tiểu. Nước tiểu là do thận tạo ra. Muốn khỏe thận th́ cần có đủ máu cho thận làm việc. Chúng ta vẫn hay được khuyên là uống đủ nước, nhưng không có nhiều người làm được điều này.
Sau ban đêm, lượng nước đă bay hơi bớt, lượng nước tiểu đă được tạo ra. Thể tích dịch của cơ thể bị thiếu tương đối nếu bạn không bổ sung nước kịp thời cho đến giữa buổi sáng. Nếu không ăn sáng, bạn sẽ không tự nhiên đi uống nước. V́ bạn sẽ chẳng nhớ uống nước, vả lại, không ăn mà chỉ có uống th́ thấy bụng rỗng tuyếch, cũng kỳ lạ.
Nhưng nếu bạn ăn sáng, dù không có ư thức uống nước bạn cũng cần súc miệng sau ăn. Cung cấp chừng 100ml. Nếu ăn sáng, dù không uống nước bạn đă sử dụng canh trong ăn. Cung cấp chừng 50 - 70ml nước. Nếu ăn sáng, dù không uống nước, lượng nước trong thực phẩm sẵn có như: ḿ, rau, cơm. Bạn sẽ có nước. Nếu ăn sáng, bạn sẽ uống sữa. Bạn được thêm 200ml nước.
Người ta lại thấy, nếu ai đó đă ăn sáng th́ kiểu ǵ sau đó cũng tráng miệng bằng một cốc nước sạch. Vậy là tự nhiên cơ thể đủ nước. Tốt cho thận.
Khỏe xương
Xương được cấu trúc chủ yếu từ canxi. Giàu canxi, đủ vitamin D th́ xương sẽ khỏe.
Nếu bạn không ăn sáng, lượng canxi sẽ hạ tạm thời. Để duy tŕ đủ lượng canxi trong máu, một phản ứng rất tự nhiên đó là huy động canxi từ xương, quay trở lại máu. Rơ ràng là điều này tai hại, có tác động xấu kép tới xương: giảm lượng canxi nhập vào và tăng rút ruột từ xương ra.
Bữa sáng sẽ làm cân bằng tất cả. Nếu ăn sáng, bạn sẽ cung cấp kịp thời một lượng vitamin D cho máu. Vitamin D giúp tăng hấp thu canxi từ ruột và tăng hấp thụ canxi và xương. Nếu ăn sáng, bạn sẽ cung cấp một lượng kha khá canxi (300 - 400mg, bằng 1/3 nhu cầu hàng ngày).
Canxi có trong máu đủ sẽ không có phản ứng ngược huy động từ xương ra nữa. Như vậy, bữa sáng đă có tác động có lợi, vừa làm cân bằng canxi trong máu, lại vừa có tác dụng tăng hấp thụ canxi thêm vào xương. Xương rất chắc chắn.
Bảo vệ tim
Bữa sáng làm thông mạch hóa hệ thống tuần hoàn, giúp tăng cường vận động của tim. Bữa sáng chống lại sự chuyển hóa chất béo để lấy năng lượng thay v́ chuyển hóa chất đường. Bữa sáng có tác dụng chống lại sự tích tụ nồng độ cholesterol xấu LDL trong cơ thể, chống lại sự đề kháng insulin. Những hiệu ứng gián tiếp này có tác dụng giữ cho bạn trái tim khỏe mạnh.
ĂN SÁNG ĐÚNG
Bạn nên ăn sáng đúng theo các gợi ư dưới đây:
- Ăn từ 6h - 8h. Nếu ăn quá muộn sau 8h hiệu ứng bảo vệ của bữa sáng sẽ không c̣n.
- Ăn đủ từ 400 - 500kcal (1 bát phở + 1 cốc sữa). Nếu ăn ít hơn, hiệu ứng dinh dưỡng sẽ không thu được.
- Ăn đủ nước (ít nhất 200ml nước). Nếu không đủ nước, bạn phải uống thêm.
- Ăn một lượng rau. Nếu không có rau, bạn phải có thực phẩm giàu chất xơ.
Uống 1 ly sữa, ít nhất từ 150 - 200ml sữa.
Theo BS.Lâm Phúc
Suckhoedoisong.vn