Để một đất nước hùng mạnh, vững chắc thì một trong những điều quan trọng hàng đầu là chính quyền phải nhận được sự hỗ trợ đắc lực từ Bộ Quốc phòng. Tuy vậy, điều bất ngờ là ở siêu cường số 1 thế giới, người ta đang chứng kiến mối quan hệ “sóng gió”, không mấy êm đẹp giữa Tổng thống và Lầu Năm Góc. Vì đâu mà ông chủ Nhà Trắng lại bất hoà với “cánh tay” quân sự mạnh nhất của mình như vậy?
Tổng thống Obama (bên trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Hagel vừa từ chức
Trong chuyến thăm đến Afghanistan trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Barack Obama, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khi đó là ông Robert Gates đã kinh ngạc khi phát hiện một đường dây điện thoại tại trụ sở chiến dịch đặc biệt của quân đội Mỹ ở Aghanistan lại nối thẳng trực tiếp về văn phòng của một cố vấn an ninh quốc gia hàng đầu của Nhà Trắng.
"Tôi đã bắt lính của mình cắt đứt ngay đường nối điện thoại này khi tôi đứng ở đó", ông Gates cho biết hồi đầu tháng này khi kể lại vụ phát hiện của ông. "Tôi đã bảo các tướng lĩnh của mình rằng, “nếu các ông nhận được cuộc gọi từ Nhà Trắng, hãy bảo họ xuống địa ngục và gọi cho tôi”.
Đối với ông Gates, vụ việc về đường dây nối điện thoại ở Kabul là một biểu tượng cho thấy nỗ lực của Tổng thống Obama trong việc tìm cách quản lý ở tầm vi mô đối với Lầu Năm Góc và tập trung quyền lực vào tay Nhà Trắng. Lời chỉ trích của ông Gates sau đó đã được công chúng và người kế nhiệm sau này là ông Leon Panetta chia sẻ.
Ông chủ Lầu Năm Góc thứ ba của Tổng thống Obama – ông Chuck Hagel đã được lựa chọn một phần bởi vì ông này được cho là tôn trọng giới chức cố vấn thân cận trong nội bộ Nhà Trắng của Tổng thống Obama hơn. Tuy nhiên, thời gian trôi qua, người ta cũng chứng kiến Bộ trưởng Hagel trở nên bất bình với cái mà ông coi như là sự hẹp hòi, thiển cận của Cánh Tây.
Đã có những lời phàn nàn, chỉ trích tương tự từ các quan chức khác trong nội các Mỹ về Cánh Tây của Nhà Trắng nhưng mối bất hoà giữa Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đặc biệt nổi bật trong 6 năm làm Tổng thống của ông Obama. Xu hướng đó rõ ràng đang tác động đến khả năng của Tổng thống Mỹ trong việc tìm kiếm một vị trí thay thế cho ông Hagel – người vừa từ chức hồi đầu tuần trước dưới áp lực của ông chủ Nhà Trắng.
Obama đau đầu chọn Bộ trưởng Quốc phòng mới
Chỉ trong vòng vài giờ sau khi ông Hagel tuyên bố ra đi, cựu quan chức Lầu Năm Góc Michele Flournoy đã nhanh chóng lên tiếng kêu gọi ông Obama loại bà ra khỏi danh sách ứng cử viên mặc dù bà này đang được xem là sự lựa chọn số 1 cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Người ta từng hy vọng nước Mỹ sẽ lần đầu tiên có bà chủ Lầu Năm Góc thay vì cụm từ ông chủ Lầu Năm Góc quen thuộc. Tuy vậy, dự tính này của ông Obama đã đổ vỡ ngay từ đầu.
Bà Flournoy lấy lý do chính thức là những lo lắng cá nhân về gia đình của bà nhưng những người thân thiết với bà tiết lộ, bà này sợ bị hạn chế giống như ông Hagel. Bà Flournoy có lẽ sẽ chờ đợi xem liệu bà có thể ngồi vào vị trí bà chủ Lầu Năm Góc nếu một ứng cử viên khác của Đảng Dân chủ - cụ thể là bà Hillary Rodham Clinton — giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2016 hay không.
Người được ông Obama chọn làm Bộ trưởng Quốc phòng sẽ tham gia vào đội ngũ an ninh quốc gia đang phải chịu sự chỉ trích gay gắt về cách thức đối phó, phản ứng với sự nổi lên của nhóm khủng bố khét tiếng thế giới mang tên Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Iraq và Syria. Tổng thống Obama đã cho phép tiến hành các cuộc không kích ở cả hai nước trên đồng thời cử đi khoảng 3.000 binh lính Mỹ đến đào tạo và trợ giúp cho các lực lượng an ninh Iraq.
Ông chủ Nhà Trắng đến nay vẫn quyết liệt chống lại lựa chọn đưa bộ binh Mỹ vào chiến đấu trực tiếp ở Syria và Iraq. Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh, chiến dịch quân sự của Mỹ không phải nhằm để lật đổ Tổng thống Syria Bashar Assad. Cuộc chiến kéo dài 3,5 năm ở Syria đã gây ra tình trạng hỗn loạn, khiến quốc gia này trở thành “thiên đường” cho nhóm IS phát triển.
Chính sách đối ngoại hiện nay của Mỹ được cho là khác xa so với những gì ông Obama vạch ra khi ông này chạy đua vào Nhà Trắng và cam kết kết thúc cuộc chiến tranh ở Iraq cũng như ở Afghanistan.
Lầu Năm Góc cho rằng, Tổng thống Obama đã quá hoài nghi về quân đội cũng như xu hướng sử dụng vũ lực để giải quyết các vấn đề. Đối với một số quan chức ở Lầu Năm Góc, phương pháp tiến cận của Tổng thống đối với quân đội dường như đặc biệt lạnh nhạt và xa rời khi so sánh với người tiền nhiệm George W. Bush. Ông Bush được cho là sẵn sàng hơn trong việc đi theo đường lối của quân đội và chấp nhận những đánh giá được đưa ra từ phía giới chức quân sự ở Lầu Năm Góc.
Theo ông Stephen Biddle – một cố vấn không thường xuyên của các tướng lĩnh chiến đấu của Mỹ, Nhà Trắng đang trở thành nạn nhân của “kiểu suy nghĩ bầy đàn” và nghi ngờ lời khuyên hay những viễn cảnh thách thức cách nghĩ của họ. "Đó là một kiểu phát triển chính sách tồi tệ", ông Biddle – một giáo sư khoa học chính trị thuộc Trường Quan hệ Quốc tế Elliott của trường Đại học George Washington, cho hay.
Nhiều quan chức khác của chính quyền, Bộ Quốc và Nhà Trắng đều đã bàn tán về mối quan hệ không mấy êm ả giữa Tổng thống Obama và Lầu Năm Góc nhưng họ không dám công khai.
Kiệt Linh (theo AP)
