14 giờ 15 chiều nay 15-12, Hội đồng xét xử (HĐXX) phúc thẩm Toà án nhân dân (TAND) Tối cao bắt đầu tuyên án vụ Nguyễn Đức Kiên (bầu Kiên), nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Sáng lập Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu (ACB), và 5 đồng phạm.
Trong khi các bị cáo khác trong bộ đồng phục xanh cúi đầu nghe HĐXX tuyên án thì Nguyễn Đức Kiên mặc sơ mi sáng màu, tay để ra sau lưng, đứng bất động nghe tuyên án.
Trước đó, trong phiên toà phúc thẩm đã diễn ra 10 ngày. Nguyễn Đức Kiên vẫn kháng cáo kêu oan cả bản án trong khi một số bị cáo chuyển nội dung kêu oan sang xin giảm nhẹ hình phạt.
Trong phần nêu quan điểm và đề nghị mức án, đại diện Viện kiểm sát (VKS) cho rằng có đầy đủ căn cứ để kết tội các bị cáo như bản án sơ thẩm trong cả 4 tội danh, việc kết tội các bị cáo là không oan.
Duy nhất bị cáo Huỳnh Quang Tuấn (nguyên phó tổng giám đốc ngân hàng ACB) được đại diện VKS đề nghị toà chấp nhận một phần kháng cáo, giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo dưới 2 năm tù (là mức án mà tòa sơ thẩm đã tuyên).
Trước đó, TAND TP Hà Nội đã xét xử vụ án này trong vòng 21 ngày (từ 20-5 đến 9-6-2014) và tuyên phạt:
- Nguyễn Đức Kiên: 20 tháng tù về tội kinh doanh trái phép, 18 năm tù về tội cố ý làm trái, 6 năm 6 tháng tù về tội trốn thuế và 20 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.
Nhóm tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng:
- Bị cáo Lê Vũ Kỳ (58 tuổi, nguyên Phó Chủ tịch HĐQT ACB): 5 năm tù, cấm đảm nhiệm chức vụ trong vòng 5 năm kể từ khi chấp hành xong hình phạt.
- Bị cáo Lý Xuân Hải (49 tuổi, nguyên Tổng Giám đốc ACB): 8 năm tù.
- Bị cáo Trịnh Kim Quang (60 tuổi, nguyên Phó Chủ tịch HĐQT ACB): 4 năm tù.
- Bị cáo Phạm Trung Cang (60 tuổi, nguyên Phó Chủ tịch HĐQT ACB): 3 năm tù và Huỳnh Quang Tuấn (nguyên thành viên HĐQT ACB): 2 năm tù.
Tại tòa phúc thẩm, đại diện Công ty Thiên Nam rút kháng cáo nên HĐXX đã đình chỉ việc xét kháng cáo của Thiên Nam.
Các bị cáo Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang (cùng nguyên là các phó chủ tịch HĐQT ngân hàng ACB) và Huỳnh Quang Tuấn (nguyên thành viên HĐQT ngân hàng ACB) kháng cáo xin giảm án và xin được hưởng án treo.
Tòa nhận định: vào thời điểm xảy ra vụ án, chính sách kinh tế của nhà nước luôn khuyến khích các doanh nghiệp (DN) tham gia các ngành sản xuất kinh doanh những lĩnh vực pháp luật không cấm. Tuy nhiên, các DN chỉ được kinh doanh những ngành nghề đã đăng ký theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Nếu muốn kinh doanh thêm ngành nghề mới thì phải đăng ký bổ sung. Mọi hoạt động kinh doanh ngoài ngành quy định trên giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đều là kinh doanh trái phép.
Nguyễn Đức Kiên cho rằng 5 DN của mình đều hoạt động theo đúng quy định của Luật DN, luật Đầu tư, Luật Chứng khoán.
HĐXX cho rằng các công ty của bầu Kiên đều được thành lập hợp pháp. Tuy nhiên, các công ty này đều thực hiện một số hoạt động kinh doanh mà không đăng ký mã ngành. HĐXX khẳng định, căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu đã được thẩm tra phiên tòa, có đủ cơ sở khẳng định các công ty của Nguyễn Đức Kiên kinh doanh trái phép.
Hành vi kinh doanh trên tài khoản ở nước ngoài của Công ty Thiên Nam: Công ty Thiên Nam được thành lập từ năm 1995, đã nhiều lần thay đổi người đại diện, từ Nguyễn Đức Kiên sang ông Lê Quang Trung và sau này là ông Trần Vũ Tiến Anh. Pháp luật quy định trường hợp thay đổi người đại diện theo pháp luật thì phải làm thủ tục đăng ký thay đổi. Từ đó HĐXX khẳng định, việc Công ty Thiên Nam thay đổi người đại diện nhưng không làm thủ tục đăng ký thay đổi là vi phạm.
HĐXX cũng khẳng định, Công ty Thiên Nam đã kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài qua NH ACB.
Nguyễn Đức Kiên là Chủ tịch HĐQT/ Chủ tịch HĐTV đồng thời là người đại diện theo pháp luật của 6 công ty. HĐXX xác định, Nguyễn Đức Kiên đã phạm tội kinh doanh trái phép như tòa án cấp sơ thẩm quy kết là có căn cứ, đúng pháp luật. Việc tuyên phạt Nguyễn Đức Kiên 20 tháng tù giam đối với tội kinh doanh trái phép là có sở sở.
Về tội trốn thuế, tòa nhận định, lời khai của bị cáo và những người có liên quan đều thừa nhận ngày 25-12-2008 đã ký 3 hợp đồng giữa B&B với bà Nguyễn Thúy Hương về kinh doanh vàng ghi sổ, phụ lục hợp đồng cho phép B&B ủy thác lại cho người thứ ba, hợp đồng giữa B&B và ACB.
Bị cáo Kiên cho rằng việc các hợp đồng của B&B và bà Hương là hợp pháp. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng hợp đồng này chỉ hợp pháp nếu các bên không ký phụ lục hợp đồng, theo đó bà Nguyễn Thúy Hương ủy quyền cho Nguyễn Đức Kiên làm đại diện cho bà Hương.
Dù bà Lan ký hợp đồng 019 với bà Hương hay ký hợp đồng 01 với ACB thì bị cáo Kiên vẫn phải chịu trách nhiệm về những hợp đồng này. Rõ ràng việc bị cáo Kiên vừa là đại diện đương nhiên theo pháp luật của B&B lại vừa nhận ủy quyền của bà Hương là trái pháp luật.
Hợp đồng của B&B và bà Nguyễn Thúy Hương vô hiệu do có thỏa thuận vi phạm điều cấm của pháp luật.
HĐXX xác định Kiên và Công ty B&B đã sử dụng chứng từ không hợp pháp để xác định sai số thuế phải nộp. Tại phiên tòa phúc thẩm, giám định viên tư pháp đã giải thích rõ, Công ty B&B không đươc miễn giảm thuế, không thuộc đối tượng được trích lập dự phòng theo như quy định tại Thông tư 228… HĐXX kết luận B&B đã có hành vi trốn thuế.
HĐXX kết luận có đủ cơ sở xác định B&B phạm tội trốn thuế như tòa cấp sơ thẩm quy kết. Bị cáo Kiên bị xử phạt 6 năm 6 tháng tù là tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi phạm tội. Tuy nhiên, cần điều chỉnh số thuế B&B phải nộp.
Về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, HĐXX cho rằng, cấp sơ thẩm quy kết bị cáo Nguyễn Đức Kiên phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là đúng người, đúng tội và không oan. Bị cáo Kiên kháng cáo cho rằng không có ý thức chiếm đoạt, đã kịp thời chỉ đạo ACBI không sử dụng số tiền 53 tỷ đồng còn lại… HĐXX cho rằng ACBI đã bán cổ phần cho Công ty TNHH MTV Thép Hòa Phát trong khi biết rõ số cổ phần này chưa được giải chấp và có kế hoạch sử dụng ngay số tiền 264 tỷ đồng khi được chuyển vào tài khoản. Số tiền này chỉ được ACBI nộp lại khi đã khởi tố vụ án.
Bị cáo Kiên cho rằng đây là cổ phần bút toán ghi sổ, thực tế 20 triệu cổ phần vẫn thuộc quản lý của Công ty cổ phần Thép hòa Phát. Ngày 21-5, Công ty cổ phần Thép hòa Phát đã chuyển sổ cổ đông cho công ty TNHH MTV Thép Hòa Phát và đăng ký với Sở KHĐT Hải Dương. HĐXX cho rằng, việc Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát đã chuyển sổ cổ đông càng chứng tỏ Công ty cổ phần Thép Hòa Phát không biết việc 20 triệu cổ phần trên đã bị thế chấp.
Mức hình phạt 20 năm tù áp dụng với bị cáo là tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo.
Nguyễn Đức Kiên (áo sơ mi sáng màu) cùng các bị cáo nghe toà tuyên án - Ảnh chụp qua màn hình
Về hành vi Cố ý làm trái các quy định của nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, hành vi của các bị cáo diễn ra trong một thời gian dài, đều do Nguyễn Đức Kiên chi phối. Thiệt hại không chỉ với hàng ngàn cổ đông của Ngân hàng ACB mà còn ảnh hưởng đến vận hành của nền kinh tế quốc dân.
Hội đồng xét xử xét kháng cáo của Nguyễn Đức Kiên, cần điều chỉnh về mức thuế và hình phạt bổ sung cho phù hợp.
Lý Xuân Hải kháng cáo song không có tình tiết đặc biệt gì chứng minh.
Lê Vũ Kỳ từ giai đoạn điều tra đến phúc thẩm bị cáo khai báo thành khẩn, ăn năn hối cải nên có thể xem xét giảm nhẹ hình phạt một phần.
Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang, Huỳnh Quang Tuấn xin giảm nhẹ hình phạt, xin giảm án treo. Đây là một tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên xét thấy các bị cáo bị truy tố và xét xử toà án cấp sơ thẩm đã xử phạt chiếu cố tới điều kiện, hoàn cảnh phạm tội, nhân thân của các bị cáo này do đó không có căn cứ chấp nhận kháng cáo.
Xét thấy, các bị cáo bị truy tố và xét xử về tội Cố ý làm trái gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đã là tình tiết định khung song toà sơ thẩm vẫn áp dụng tình tiết tăng nặng với các bị cáo là không đúng nên loại tình tiết tăng nặng.
Xét về kháng cáo của B&B, không có căn cứ chấp nhận. Song theo điều lệ của B&B, người đại diện B&B không phải là bà Đặng Ngọc Lan, nên chấp nhận kháng cáo của bà Lan. Xem xét lại khoản thuế phải nộp cho đúng tình tiết của vụ án.
HĐXX quyết định: Đình chỉ xét xử phúc thẩm với công ty Thiên Nam; chấp nhận 1 phần kháng cáo của Lê Vũ Kỳ; Công ty B&B và 1 phần kháng cáo của Nguyễn Đức Kiên về số tiền trốn thuế của công ty B&B.
Không chấp nhận kháng cáo của Nguyễn Đức Kiên và các bị cáo còn lại.
HĐXX tuyên bố Nguyễn Đức Kiên và các bị cáo còn lại đã phạm các tội đã truy tố.
Về hình phạt:
Bị cáo Nguyễn Đức Kiên: 20 tháng tù tội kinh doanh trái phép; 6 năm 6 tháng tù tội trốn thuế, áp dụng hình phạt bổ sung là hơn 75 tỉ đồng; 20 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, phạt bổ sung tiền là 100 triệu đồng bổ sung; 18 năm tù về tội Cố ý làm trái. Phạt bổ sung cấm đảm nhiệm chức vụ liên quan đến hoạt động ngành ngân hàng 5 năm sau khi ra tù. Tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.
Bị cáo Lý Xuân Hải: 8 năm tù tội Cố ý làm trái
Bị cáo Lê Vũ Kỳ: 4 năm tù (án sơ thẩm là 5 năm)
Bị cáo Trịnh Kim Quang: 4 năm tù
Bị cáo Phạm Trung Cang: 3 năm tù
Bị cáo Huỳnh Quang Tuấn: 2 năm tù
Về trách nhiệm dân sự, buộc B&B phải truy thu hơn 25 tỉ đồng tiền thuế thu nhập doanh nghiệp.
Theo Nguyễn Quyết
Người lao động
