Bị ung thư phần lớn 'do ngẫu nhiên'

[Romano]

Phần lớn các loại bệnh ung thư là do không may nhiều hơn là những nhân tố người ta vẫn thường nghĩ, chẳng hạn như hút thuốc, theo một nghiên cứu.

Nhóm nghiên cứu ở Hoa Kỳ tìm cách lý giải xem vì sao một số loại mô dễ bị ung thư gấp hàng triệu các mô tế bào khác.

Kết quả nghiên cứu được đăng trên tạp chí Science cho thấy, hai phần ba các loại bệnh ung thư được đưa vào phân tích là do đột biến ngẫu nhiên nhiều hơn là do cách sống.

Tuy nhiên, chế độ sinh hoạt vẫn có ảnh hưởng rất lớn tới một số loại ung thư phổ biến và gây chết người.

Tổ chức chuyên nghiên cứu ung thư của Anh, Cancer Research nói phong cách sống lành mạnh vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm khả năng xảy ra đột biến.
Khỏi cần cẩn thận?
Câu trả lời vẫn là Không.

Mọi loại bệnh ung thư đều có yếu tố ngẫu nhiên – như trò chơi xúc xắc quyết định xem liệu DNA của bạn có xảy ra đột biến dẫn tới ung thư.

Nghiên cứu cho thấy hai phần ba các loại bệnh ung thư đơn giản chỉ là ngẫu nhiên. Nhưng một phần ba còn lại bị chi phối nặng nề bởi những lựa chọn của chúng ta.

Rượu chè quá nhiều, tắm nắng quá mức hay để thừa cân có nghĩa là chúng ta đang lao vào trò chơi đỏ đen với những quân bài đã bị gian lận.

Nên nhớ rằng, chỉ riêng hút thuốc là nguyên nhân gây ra một phần năm các ca ung thư trên toàn thế giới.

Phát hiện này là lời nhắc nhở rằng ung thư thường là do không may và lựa chọn duy nhất là phát hiện sớm.

Nhưng nó không phải là cái cớ để chúng ta vứt bỏ những nỗ lực cải thiện sức khỏe trong năm mới này.

Ở Hoa Kỳ có 6.9% người bị ung thư phổi, 0.6% ung thư não và 0.00072% bị u thanh quản trong tổng số ca ung thư.

Chất độc từ khói thuốc lá có thể giải thích vì sao ung thư phổi phổ biến hơn.

Mặt khác, tuy hệ tiêu hóa còn tiếp xúc với môi trường độc hại nhiều hơn hẳn bộ não của chúng ta, ung thư não lại xảy ra nhiều gấp ba lần ung thư ruột.
Gốc rễ của ung thư
Nhóm nghiên cứu ở đại học y John Hopkins University School of Medicine và trường y tế cộng đồng Bloomberg School of Public Health tin rằng việc tái tạo hệ thống tế bào chính là câu trả lời.

Những tế bào đã già luôn luôn được thay thế bởi những tế bào mới nhờ phân chia tế bào gốc.

Nhưng với mỗi lần phân chia, rủi ro xảy ra đột biến nguy hiểm lại đưa các tế bào gốc tiến gần tới khả năng bị ung thư hơn.

Tốc độ tái tạo mô dao động khác nhau ở mỗi bộ phận trên cơ thể, với thành ruột là nơi diễn ra thay đổi nhanh chóng, và tốc độ tái tạo tế bào não chậm hơn hẳn.

Các nhà nghiên cứu so sánh mức độ phân chia tế bào gốc trên 31 loại mô trong cơ thể trong một vòng đời với khả năng xảy ra ung thư ở các mô này.

Họ kết luận rằng, hai phần ba ca ung thư xảy ra do ngẫu nhiên không may mắn là khi tế bào gốc phân chia đã bị đột biến mà không thể ngăn chặn.

Những loại ung thư này gồm có ung thư não Glioblastoma, ung thư ruột non, và ung thư tuyến tụy.
Cristian Tomasetti, trợ giảng ngành ung thư học và là một trong những nhà nghiên cứu tham gia dự án, nói việc tập trung vào ngừa bệnh sẽ không ngăn được các loại ung thư trên.

“Nếu hai phần ba ca ung thư xảy ra ở các mô được giải thích bằng đột biến DNA ngẫu nhiên, xảy ra khi tế bào gốc phân chia, thì việc thay đổi cách sống và thói quen sẽ có tác động rất lớn trong ngăn ngừa một số loại ung thư, nhưng có thể sẽ không có mấy ảnh hưởng tới một số loại khác.

“Chúng ta nên tập trung nguồn lực vào việc tìm ra các phương pháp phát hiện ung thư sớm, ở những giai đoạn còn có thể chữa được.”
Lối sống thiếu lành mạnh
Một phần ba các loại ung thư còn lại bị ảnh hưởng bởi cách sống, virus hay có khả năng cao hơn do di truyền, trong đó một số loại phổ biến nhất là:

Ung thư biểu mô tế bào đáy – một loại ung thư da do phải chịu quá nhiều tia cực tím.
Ung thư phổi – chủ yếu do liên quan tới hút thuốc
Ung thư ruột già – rủi ro cao do chế độ ăn uống nghèo nàn và di truyền từ gia đình.

Hai loại phổ biến – ung thư vú và tiền liệt tuyến – không được phân tích do các nhà nghiên cứu không tìm được tỉ lệ phân chia tế bào gốc ổn định ở những mô này.

Nghiên cứu riêng biệt khác của Cancer Research cho thấy hơn bốn trên 10 loại ung thư là do cách sống.

Tiến sỹ Emma Smith, phụ trách thông tin khoa học của tổ chức từ thiện này nói với BBC: “Chúng tôi ước tính rằng hơn bốn trên mười ca ung thư có thể tránh được nhờ thay đổi cách sống, chẳng hạn như không hút thuốc, cân nặng vừa phải, ăn uống phong phú, lành mạnh và giảm rượu bia.

“Thực hiện những thay đổi này không đảm bảo sẽ hoàn toàn tránh được ung thư, nhưng giúp chuyển biến những thứ không có lợi thành có lợi cho chúng ta.

“Điều quan trọng sống còn là cải thiện quá trình phát hiện ung thư sớm và tiến bộ trong điều trị, nhưng giúp mọi người hiểu được làm thế nào để giảm rủi ro phát triển ung thư ngay từ đầu vẫn là điểm mấu chốt trong hạn chế ung thư."
bbc