Ngày 27/1, nhân sự kiện 70 năm ngày giải phóng trại tập trung Auschwitz, Thủ tướng Đức Angela Merkel khi phát biểu tại Berlin đã nhấn mạnh ý nghĩa to lớn của sự kiện trước khi Hồng quân Liên Xô tiến vào giải phóng trại Auschwitz - một cỗ máy giết người tàn ác và có hệ thống.
Thủ tướng Angela Merkel khẳng định, nước Đức không bao giờ quên trách nhiệm của mình đối với hàng triệu người Do Thái. Trại tập trung Auschwitz là một lời cảnh báo về sự tàn bạo mà con người có thể gây ra cho nhau. "Auschwitz là nơi khủng khiếp nhất của lịch sử nhân loại. Và sự kiện trại tập trung này được giải phóng có ý nghĩa đặc biệt” - Thủ tướng Angela Merkel nhấn mạnh.
Ký ức kinh hoàng
Auschwits - riêng một cái tên cũng đã gợi lên ký ức kinh hoàng trong thế chiến 2. Từ năm 1940 - 1945 có khoảng 1,1 triệu người đã bị Đức Quốc xã sát hại trong trại Auschwitz, phần lớn là người Do Thái. Sau 70 năm, chỉ có khoảng 300 người sống sót trong trại tập trung Auschwitz còn có mặt tại buổi lễ kỷ niệm này. Phần lớn trong số họ là những đứa trẻ phải vào trại Auswits với cha mẹ - những người đã chết trong phòng hơi ngạt hoặc chết vì kiệt sức. Bà Alina Dabrowska, người sống sót trong trại Auschwitz nói: "Không ai trong chúng ta tin rằng có những người phải làm việc trong bùn đất. Khi một ai đó không thể làm việc, họ đã bị bắn và có hàng đống xác chết như thế. Tôi đã chứng kiến điều đó. Vì thế, tôi đã không thể quay lại nơi ấy trong suốt 50 năm qua, bởi tôi không nhìn thấy người mà chỉ toàn thấy những tù nhân hay những xác chết hoặc ống khói của các lò thiêu”. Bà Elizbieta Sobczynska cũng là một người đã sống sót trong trại Auschwitz chia sẻ: "Tôi ở đây để nói chuyện chiến tranh không được phép trở lại. Bởi chiến tranh là điều tồi tệ nhất đối với nhân loại. Tuổi thơ của tôi đã bị đánh cắp, tôi không muốn những đứa trẻ khác cũng bị đánh cắp tuổi thơ vì chiến tranh”.
“Băng chuyền tử thần”
Trại tập trung Auschwitz hay Nhà tù Auschwitz (Konzentrationslager Auschwitz) là trại lớn nhất trong các trại tập trung của Đức Quốc xã. Trại này nằm ở Ba Lan và được đặt tên theo thành phố Osventsim gần đó, cách Kraków 50 km về phía Tây, cách thủ đô Warszawa 286 km. Trong thời kỳ Đức Quốc xã chiếm đóng Ba Lan năm 1939, Osventsim sáp nhập vào Đức và đổi tên thành Auschwitz.
Khu tổ hợp trại tập trung này bao gồm 3 trại chính: Auschwitz I- trung tâm hành chính; Auschwitz II (Birkenau)- Trại hủy diệt
(Vernichtungslager) và Auschwitz III (Monowitz)- trại lao động. Ngoài ra còn có khoảng 40 trại vệ tinh, một số nằm cách các trại chính hàng chục cây số, với số lượng tù nhân từ vài tá đến vài nghìn người.
Theo Đài Tiếng nói nước Nga, hệ thống các trại tập trung trên lãnh thổ Ba Lan bắt đầu hoạt động từ 5/1940. Thoạt tiên bọn phát-xít đưa các tù nhân chính trị và thường phạm Ba Lan từ những nhà tù khác đã chật cứng đến giam ở Osventsim. Dần dần trại tập trung này mở rộng thêm và biến thành nơi hủy diệt mọi người trong thời gian Chiến tranh thế giới II. Bọn Quốc xã đày đến đây rất nhiều tù binh Liên Xô và người Do Thái mà chúng càn bắt từ khắp châu Âu. Đã có những ngày con số tù nhân trong trại lên cao đến hơn 100 nghìn người. Vì thế Osventsim có biệt danh là “băng chuyền tử thần”. Theo lệnh của Hitler, năm 1943 các kỹ sư người Đức đã “cải tiến đáng kể” – từ viết trong báo cáo của bọn phát-xít – qui trình hủy diệt hàng loạt người tại đây. Các buồng hơi ngạt kiểu mới một lần nhồi nhét đến 2.000 người, 5 chiếc lò thiêu hoạt động suốt ngày đêm. Theo thống kê của trại, cứ trong vòng một ngày đêm, có hơn 4.000 tù nhân bị giết đồng loạt ở nơi này.
Trong những năm Chiến tranh, trại Osventsim đã giết chết gần một triệu rưởi người. Theo nguồn tư liệu khác, số người bị hủy diệt tại trại này là gần 5 triệu. Số lượng người đã bị giết chết tại đây chưa được biết chính xác. Trước phiên tòa Nürnberg, chỉ huy trại - Rudolf Höss - đã khẳng định con số này là ba triệu người. Năm 1990, Viện bảo tàng Quốc gia Auschwitz-Birkenau xét lại số liệu này. Các tính toán mới đã cho ra kết quả trong khoảng 1,1-1,6 triệu, khoảng 90% số người Do Thái của gần như tất cả các nước tại châu Âu. Có sự chênh lệch như vậy trong những con số, là bởi rất nhiều tù nhân đau ốm hoặc bị thương khi vừa đến nơi đã bị giết ngay lập tức, không cần ghi vào danh sách của trại. Cũng không tính cả những người bị chết vì đói khát, vì lao động khổ sai và vì những thí nghiệm mà những tên Quốc xã mạo danh y học tiến hành trên thân xác tù nhân.
Ghi ơn Hồng quân Liên Xô
Cũng trọng dịp kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng trại tập trung Auschwitz, Bộ Quốc phòng Nga đã cho giải mật một loạt tài liệu về những người đã thực sự giải phóng Auschwitz trong Chiến tranh thế giới thứ II. Trên trang web của Bộ Quốc phòng Nga đã viết: "Ngày 27/1/1945, các đơn vị thuộc Phương diện quân Ukraina 1 tiến sâu vào lãnh thổ Ba Lan bị quân đội Hitler chiếm đóng đã giải phóng trại tập trung Auschwitz-Birkenau”. “Xung quanh những sự kiện lịch sử ấy, những năm gần đây nhằm phục vụ các lợi ích chính trị khác nhau, ở phương Tây đã xuất hiện những tuyên bố hoài nghi về phần đóng góp quyết định của Hồng quân Xô viết giải phóng các tù nhân trại tập trung." Những nỗ lực như vậy, theo Bộ Quốc phòng Nga nhận xét, nhằm "xóa nhòa ký ức của nhân loại về những tội ác phát xít Đức tại Auschwitz, đồng thời phỉ báng sự tưởng nhớ hàng triệu sinh mạng và số phận từ hàng chục quốc gia đã bị cỗ máy giết người của phát xít dày xéo." Nhưng, các tài liệu lưu trữ bảo vệ sự thật lịch sử và 70 năm sau những sự kiện này, cuối cùng các dữ liệu cũng được công bố từ kho lưu trữ trung ương Bộ Quốc phòng Nga. Tài liệu cũng cho thấy quá trình hoạt động vũ trang trên lãnh thổ Ba Lan bị Đức Quốc xã chiếm đóng, các báo cáo quân sự, nhật ký chiến sự và tư liệu của các nhà báo đầu tiên đã tới trại giết người.
Đồng tình với quan điểm của Bộ Quốc phòng Nga, Ngoại trưởng Đức Steinmeier cũng tuyên bố khi trả lời phỏng vấn báo Bild, "Auschwitz được Hồng quân giải phóng. Tôi tin tưởng rằng ngày này đối với Nga là rất quan trọng". Theo ngoại trưởng Đức Steinmeier, đối với nước Đức, ngày 27/1 là ngày xấu hổ và nhục nhã. "Đức thừa nhận trách nhiệm lịch sử của mình vì Holocaust và tội ác của Đức quốc xã chống lại hàng triệu người ở Ba Lan, ở Liên Xô cũ và các nước khác" – ông Steinmeier nói.
Quan điểm của hai nước Nga và Đức chính là nhằm phản bác những quan điểm trái chiều muốn “viết lại lịch sử”. Trước đó trên đài phát thanh Ba Lan, Ngoại trưởng Ba Lan Grzegorz Schetyna nói rằng trại tập trung "Auschwitz-Birkenau" tại Auschwitz “do người Ukraine giải phóng”, bởi vì chiến dịch đó đã được thực hiện bởi lực lượng Mặt trận Ukraine thứ Nhất. Ngoại trưởng Ba Lan nói rằng “có những người lính Ucraina vào ngày tháng Giêng ấy, họ mở cửa trại tập trung, nên họ là người giải phóng trại." Nhân kỷ niệm lần thứ 70 ngày quân đội Xô Viết giải phóng trại tập trung Auschwitz, Tổng thống Nga V.Putin hôm 27/1 đã tham quan Bảo tàng Do Thái và Trung tâm khoan dung Moskva. Nhấn mạnh sự không chấp nhận của mình đối với những mưu mô muốn viết lại lịch sử, Tổng thống Nga V.Putin cho rằng “Bất kỳ mọi nỗ lực viết lại lịch sử là không thể chấp nhận, phía sau đó là mong muốn giấu sự nhục nhã của mình và đồng lõa với Đức quốc xã”.
VietSN © Sưu tập
