Đây là vấn đề khiến các lănh đạo ngân hàng phải đau đầu, một lănh đạo ngân hàng cho biết ông không ngại xử lư nợ xấu của các doanh nghiệp đang khó khăn mà ngán nhất những "con nợ" đại gia, lái siêu xe, đi đánh golf.
Phó tổng giám đốc một ngân hàng quốc doanh từng dí dỏm chia khách vay thành 3 nhóm: Cho vay, cho mượn và cho... không. Ông giải thích, nhóm "cho vay" gồm khách hàng có ư thức trả gốc và lăi đàng hoàng, sẵn sàng hợp tác. Nhóm "cho mượn" là những người đi vay, xác định chỉ mượn gốc chứ nhất quyết không trả lăi. Khó khăn nhất là nhóm khách hàng chỉ muốn cho không. "Họ chủ đích chiếm đoạt tài sản của ngân hàng, lợi dụng những lỗ hổng của chính sách để chây ́ không trả cả gốc lẫn lăi", vị lănh đạo này giải thích.
Cảnh xử lư nợ tại một doanh nghiệp phía Nam. Ảnh: Nguyệt Triều
Theo bộ phận thu hồi nợ của các ngân hàng, số khách hàng thuộc nhóm "cho mượn" và "cho không" ngày một nhiều. Bộ phận thu hồi nợ của các ngân hàng ở Châu Đốc, An Giang vẫn kể cho nhau nghe về một trường hợp thuộc diện "nợ khó đ̣i". Công ty c̣n nợ hàng tỷ đồng tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank). Ngân hàng khởi kiện, ṭa ra bản án nhưng vẫn không đ̣i được nợ. Ngân hàng phong tỏa tài khoản, nhưng công ty vẫn hoạt động b́nh thường thông qua các công ty con khác. Người ta vẫn thấy ông chủ ngày ngày đi xe Hummer.
Biết con nợ có nguồn thu, tài sản để trả nhưng nhiều trường hợp ngân hàng vẫn phải bó tay. Theo quy định, sau khi xử lư xong tài sản thế chấp nếu khách hàng chưa trả hết, ngân hàng có thể kê biên các tài sản khác để xử lư. "Tuy nhiên, rất khó để làm việc này bởi khách hàng lẩn như trạch", ông Bùi Trần Mâng, Giám đốc Vietcombank Chi nhánh An Giang cho biết.
Một doanh nghiệp thương mại bị ngân hàng khởi kiện ra ṭa sau khi không hoàn thành nghĩa vụ trả nợ. Theo đánh giá của ngân hàng, chủ công ty này vẫn hoàn toàn có khả năng trả nợ khi hàng ngày sinh sống trong biệt thự, có nhà cho thuê, đi Mercedes, ngày ngày hai bố con vẫn đi đánh golf và hoạt động kinh doanh vẫn b́nh thường nhưng cố t́nh không trả lăi ngân hàng.
Trước đây, cán bộ thu hồi nợ của Ngân hàng Bảo Việt (BaoViet Bank) cũng từng khốn khổ mấy tháng trời mới ŕnh bắt được chiếc ôtô là tài sản đảm bảo của khách hàng nợ quá hạn. Theo đại diện ngân hàng, vị khách này hoàn toàn có điều kiện trả nợ nhưng lại cố t́nh chây ́, đem ôtô trốn khỏi nơi cư trú.
Trong một hội thảo gần đây, ông Cấn Văn Lực - Phó tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng kể: "Nhiều trường hợp con nợ nhởn nhơ không trả gây khó khăn cho ngân hàng. Họ vẫn thay đổi xe đều đặn, thường xuyên đi du lịch nhưng cố t́nh không hợp tác khiến ngân hàng rất khó t́m".
Luật sư Trương Thanh Đức (Chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp chế ngân hàng) cho rằng t́nh trạng chây ́ nợ có một lư do liên quan tới lỗ hổng chính sách.Ông cho biết, nhiều trường hợp con nợ càng nhởn nhơ th́ càng có lợi. Ông lấy ví dụ, khi vay ngân hàng, lăi suất là 20% nhưng nếu chây ́ không trả, ngân hàng buộc phải khoanh nợ, thậm chí miễn giảm lăi. Trong trường hợp bị kiện ra ṭa, sau khi có bản án, doanh nghiệp c̣n có thể chỉ phải chịu lăi suất 9% theo lăi suất cơ bản thay v́ vài chục phần trăm.
Bên cạnh đó, theo giám đốc chi nhánh một ngân hàng, nhiều con nợ dám chống đối không trả v́ cậy có "quan hệ". "Nhiều vụ việc dù đă có bản án cho phép ngân hàng tiến hành xử lư tài sản đảm bảo nhưng đến phút 89, doanh nghiệp vẫn có chiêu để 'câu giờ', hoăn thi hành án hoặc thậm chí tuyên bố không trả v́ có mối quan hệ nọ kia", ông cho biết.
Theo chỉ thị của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, từ nay đến cuối tháng 9, toàn bộ hệ thống ngân hàng phải đưa nợ xấu về xuống dưới 3%. Trao đổi với VnExpress, tổng giám đốc một ngân hàng cho biết, để đạt mục tiêu này, ông và các cán bộ không quản ngại thức đêm dậy sớm lăn lộn ở nhà xưởng của các doanh nghiệp đang khó khăn để lên phương án, tái cơ cấu nợ cho họ. "Ngược lại, những trường hợp có tiền mà cố t́nh không trả như Chí Phèo giữa thời hiện đại th́ chúng tôi rất ngán, bởi không có sự hợp tác th́ mọi giải pháp đều đi vào ngơ cụt mà thôi", ông chia sẻ.
