Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bày tỏ quan ngại về hoạt động bồi đắp và xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông trong cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị ở hội nghị ASEAN. Ông Kerry nêu quan ngại với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc gặp bên lề Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN đang diễn ra tại Malaysia. Ngoại trưởng Mỹ nói với ông Vương rằng Washington không đứng về bên nào trong các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, nhưng muốn thấy tranh chấp được giải quyết ḥa b́nh, theo luật quốc tế.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tại hội nghị ASEAN lần thứ 22 ở Kuala Lumpur, Malaysia, 06/08/2015.
Trong một tuyên bố được đánh giá là cứng rắn nhất của ông từ trước đến nay, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry vào hôm nay, 06/08/2015 đă cáo buộc Trung Quốc hạn chế quyền tự do hàng hải và hàng không tại vùng Biển Đông đang có tranh chấp, bất chấp những lời bảo đảm từng được Bắc Kinh đưa ra là không cản trở lưu thông.
Phát biểu nhân phiên họp Ngoại trưởng các nước thuộc khối Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á EAS tổ chức tại Kuala Lumpur, và trước mặt đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị, hiện diện trong cuộc họp, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đă cho rằng các hoạt động xây dựng các cơ sở dùng vào « mục đích quân sự » mà Trung Quốc đang tiến hành trên các ḥn đảo nhân tạo đă làm t́nh h́nh căng thẳng thêm lên và kéo theo nguy cơ « quân sự hóa ».
Theo ông Kerry : « Tự do hàng hải và hàng không là một trong những trụ cột quan trọng của luật biển quốc tế… Mặc dù đă có sự đảm bảo rằng những quyền tự do đó sẽ được tôn trọng, trong những tháng gần đây chúng ta đă thấy việc ban hành những lời cảnh báo, và những mưu toan hạn chế tự do ».
Ngoại trưởng Mỹ kết luận : « Xin cho tôi được nói rơ : Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận các hạn chế về tự do hàng hải và hàng không, hoặc hạn chế việc sử dụng biển một cách hợp pháp ».
Tuyên bố của ông Kerry đă gợi lại sự kiện Trung Quốc bị quân đội Philippines tố cáo là đă nhiều lần xua đuổi máy bay quân sự Philippines ra khỏi khu vực các ḥn đảo nhân tạo của Trung Quốc ở vùng quần đảo Trường Sa của Biển Đông.
Bên cạnh đó là việc Hải quân Trung Quốc đă tám lần cảnh cáo phi hành đoàn của chiếc phi cơ tuần thám Mỹ P8-A Poseidon hồi tháng năm vừa qua, khi chiếc máy bay này bay trênkhu vực.
Theo giới phân tích, lời chỉ trích thẳng thừng của ông Kerry là dấu hiệu dự báo là hồ sơ Biển Đông sẽ nổi bật trong chương tŕnh nghị sự Mỹ-Trung nhân chuyến công du Hoa Kỳ sắp tới đây của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh.
Trả lời hăng Reuters, Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Biển Đông tại Học viện Quốc pḥng Úc, ghi nhận sự kiện Hoa Kỳ đă cứng giọng hơn, nhưng cho rằng lời nói của ông Kerry phải được nối tiếp bằng những hành động cụ thể.
Trọng Nghĩa