Xuất hiện trong lịch sử thế giới đă giúp cho cuộc sống con người trở nên sáng lạng hơn nhưng những nền văn minh cổ đại này lại bỗng dưng biến mất không rơ lí do. Mặc dù các nhà khoa học đă cố gắng t́m kiếm nhưng dường như mọi thứ vẫn ở trong bức màn bí ẩn.
Nền văn minh của người Nabatean, Jordan
Nền văn minh Nabatean cổ đại ngụ tại miền Nam Jordan, Canaan và phía Bắc Arabia từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, khi mà những người du mục Nabatean nói tiếng Aramaic bắt đầu di cư khỏi Ả Rập.
Các di tích về họ được khắc vào các tảng sa thạch trên các ngọn núi của Jordan, và được nhớ đến với kỹ thuật thủy lợi. Việc quản lư hệ thống phức tạp các đập nước, kênh rạch và hồ chứa đă giúp họ mở rộng và phát triển mạnh trong một khu vực sa mạc khô cằn.
Họ đă bị xâm lược bởi những người La Mă vào năm 65 trước Công nguyên và mất quyền làm chủ đất nước vào năm 106 sau Công nguyên. Sau đó, đổi tên thành vương quốc Arabia Petrea.
Vào khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, người Nabateans đă rời bỏ Petra mà cho đến nay vẫn chưa t́m được lư do chính xác khiến họ ra đi. Người ta tin rằng, sau nhiều thế kỷ bị người nước ngoài cầm quyền, nền văn minh Nabatean đă bị tàn lụi do các nhóm nông dân người Hy Lạp cuối cùng đă chuyển đổi sang Thiên Chúa giáo trước khi đất đai của họ bị thu giữ hoàn toàn bởi những kẻ xâm lược người Ả Rập.
Cahokia, Illinois, Mỹ
Rất ít người Mỹ nhận ra rằng có tàn tích của một nền văn minh cổ đại biến mất ngay tại Mỹ - ở Illinois, ngay bên kia sông Mississippi, từ St Louis, Missouri.
Ngọn núi Cahokia là tất cả những ǵ c̣n lại của một nền văn minh bản địa của người Mississippi. Những cư dân của Cahokia không lưu giữ lại văn bản mà bảo quản di sản thế giới này bằng những mô đất nhân tạo phủ đầy cỏ cũng như bằng đồ gốm và các đồ chế tác khác.
Cahokia đă từng là trung tâm đô thị lớn nhất phía Bắc Trung Mỹ trong số những thành phố lớn của Mexico và có thể đă từng là nơi cư ngụ của khoảng 40.000 người vào năm 1250. Cahokia đă bị xóa sổ khoảng 100 năm trước khi người châu u đến Bắc Mỹ, có thể do các yếu tố môi trường hoặc do các cuộc xâm lược của những dân tộc khác.
Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp
Không giống như người Minoan, người Mycenae không phát triển mạnh về thương mại. Đỉnh cao của nền văn minh này là vào khoảng thời gian nền văn minh Minoan biến mất.
Nền văn minh Mycenaean đă từng phải chịu đựng sự thống trị trong 5 thế kỷ trước khi biến mất vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên.
Theo huyền thoại Hy Lạp, Mycenae đă đánh bại thành Troy thần thoại. Các đồ tạo tác của đế chế này đă được t́m thấy ở vùng đất Ireland xa xôi.
Trong thực tế, nền văn minh với sự hùng mạnh về cả văn hóa lẫn kinh tế này đă bỏ lại đằng sau sự giàu có về kiến trúc, nghệ thuật và đồ chế tác. Điều ǵ đă xảy ra với để chế Mycenae? Có thể là do thiên tai, nhưng hầu hết các chuyên gia tin rằng đó có thể là do những kẻ xâm lược nước ngoài hay là do xung đột nội bộ đă dẫn đến sự biến mất của đế chế.
Nền văn minh Moche, Peru
Nền văn minh Moche đă phát triển một xă hội nông nghiệp hoàn hảo với các cung điện, kim tự tháp và các kênh mương tưới tiêu phức tạp trên bờ biển phía Bắc của Peru vào khoảng từ năm 100 đến năm 800.
Mặc dù họ không có tài liệu lưu giữ bằng văn bản nhưng đă để lại một vài manh mối về lịch sử của họ. Đó là những món đồ gốm vô cùng chi tiết, tinh xảo và những công tŕnh kiến trúc hoành tráng.
Vào năm 2006, một căn pḥng của người Moche đă được phát hiện và dường như căn pḥng này đă được sử dụng để lưu giữ hài cốt của con người.
Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra xoay quanh lư do tại sao nền văn minh Moche lại biến mất, nhưng lời giải thích phổ biến nhất là do ảnh hưởng của El Nino, một mô h́nh thời tiết khắc nghiệt với đặc điểm xen kẽ thời gian lũ lụt và hạn hán khắc nghiệt.
Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ
Rất ít người biết về người Clovis, một tộc người Ấn Độ thời tiền sử được cho là các cư dân đầu tiên của Bắc Mỹ.
Các đồ chế tác, xương và lưỡi dao bằng đá là những đầu mối duy nhất cho rằng nền văn minh này đă từng tồn tại.
Trong 30 năm qua, những tàn tích về hoạt động của con người cổ đại đă được phát hiện, nhưng lư do họ biến mất vẫn c̣n trong bí ẩn. Một số suy đoán cho rằng người Clovis đă săn bắn quá nhiều khiến ảnh hưởng đến nguồn cung cấp thực phẩm của họ, hoặc do sự thay đổi khí hậu, bệnh tật và thú dữ đă lấy đi nguồn thực phẩm của họ.
Những người khác tin rằng người Clovis không hoàn toàn biến mất, mà chỉ đơn giản phân tán vào các bộ lạc người Mỹ bản địa.
vietbf @ sưu tầm