Trong đền thờ Templo Mayor của nền văn minh Aztec từ lâu có chứa đầy những mặt nạ hộp sọ đầy bí ẩn. Các nhà khảo cổ học đă mất rất nhiều công sức nghiên cứu nhưng vẫn chưa t́m được ra lời giải đáp chính xác nhất.
Theo International Business Times, các nhà khoa học ở Đại học Montana, Mỹ, đă t́m ra chủ nhân của những chiếc mặt nạ hộp sọ Aztec bí ẩn trong đền thờ cổ Templo Mayor.
Mặt nạ hộp sọ là những vật phẩm trang trí kỳ công. Người Aztec cổ đại sử dụng những phương pháp tinh vi để chế tác hộp sọ, như cắt bỏ phần sau, cắm lưỡi dao, sỏi đá, đồ khảm vào hốc mắt và mũi. Trong một số trường hợp, họ c̣n nhuộm màu hộp sọ. Sau khi xử lư, những chiếc mặt nạ hộp sọ được đặt lên giá gọi là "tzompantli" ở các đền thờ như Templo Mayor tại thủ đô của đế chế Aztec, Tenochtitlán.
Các nhà khảo cổ cho rằng những hộp sọ thuộc về nạn nhân của tục hiến tế người, nhưng họ gặp khó khăn trong việc giải thích tại sao hộp sọ được dùng làm mặt nạ thay v́ đồ vật khác. Nghiên cứu mới nhất công bố trên tạp chí Current Anthropology sử dụng phương pháp thực nghiệm để t́m hiểu quá tŕnh chọn lựa và chế tạc hộp sọ.
Nhóm nghiên cứu so sánh 8 chiếc mặt nạ hộp sọ với 30 hộp sọ c̣n nguyên vẹn t́m thấy trong số vật phẩm tế lễ dưới thời trị v́ của vua Axayacatl (1469-1481), cùng với 127 hộp sọ của những chiến binh chết trận. Họ t́m kiếm những điểm khác nhau ở độ tuổi tử vong, giới tính và t́nh trạng sức khỏe.
Các nhà nghiên cứu phát hiện tất cả hộp sọ dùng làm mặt nạ đều thuộc về nam giới có độ tuổi từ 30 đến 45 với t́nh trạng sức khỏe tốt hơn nhiều so với phần đông cư dân. Đặc biệt, họ không có dấu vết mắc bệnh nha khoa hay suy dinh dưỡng. Thông qua h́nh dáng răng, nhóm nghiên cứu nhận thấy các hộp sọ có nguồn gốc từ khu vực khác nhau trên khắp đế chế Aztec, như thung lũng Toluca, bờ biển Gulf và thung lũng Mexico.
Những chi tiết trên chỉ ra nạn nhân là các chiến binh có ḍng dơi quư tộc, do đó họ có sức khỏe tốt. Họ bị bắt làm tù binh sau các trận chiến và bị đưa tới đền thờ để hiến tế. Do mang trong ḿnh ḍng máu quư tộc, hộp sọ của họ được xử lư đặc biệt và biến thành vật phẩm tinh tế mang giá trị tinh thần.