Một vị tổng thống xuất thân là một doanh nhân v́ thế sự lănh đạo của Donald Trump đương nhiên là có nhiều sự thay đổi so với những người tiền nhiệm. Những hành động của Donald Trump có thể sẽ có tác động làm thay đổi cả Liên Hợp quốc. Hôm 28/12, ông Trump đă đưa ra những lời chỉ trích vào LHQ.
Liên Hợp Quốc – Tiềm năng không tương ứng chức năng
Ông Trump cho rằng cơ chế đa phương của LHQ đă không được thể hiện tương xứng với tiềm năng của nó, v́ vậy định chế quốc tế này đă không thể giải quyết được các vấn đề toàn cầu, vốn thuộc chức năng và nhiệm vụ của LHQ.
Phát biểu trước báo giới, ông Trump đă đặt nghi vấn về khả năng và hiệu quả của LHQ trong việc giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu dù tổ chức quốc tế này vốn sở hữu những tiềm năng to lớn.
Vị Tổng thống thứ 45 của Mỹ cho rằng thay v́ xử lư các vấn đề quốc tế hiệu quả, LHQ lại làm phát sinh nhiều các vấn đề khác.
Trump sắp hành động thay đổi cả Liên Hợp Quốc?
Những chỉ trích của Tổng thống doanh nhân Donald Trump báo hiệu một sự đổi thay trong tương lai của LHQ.
Mặc dù trong tuyên bố của ḿnh, ông Trump vẫn thừa nhận LHQ luôn có tiềm lực rất lớn trong việc giải quyết các vấn đề đa phương, song ông vẫn cảnh báo rằng :
"Nếu các hành xử của tổ chức quốc tế này tương xứng với tiềm năng vốn có th́ đó là một điều tuyệt vời. Ngược lại th́ chỉ làm tốn thời gian và tiền bạc".
Những lời chỉ trích của ông chủ Nhà Trắng tương lai được đưa ra trong bối cảnh Mỹ vừa thông qua Nghị quyết về hoà b́nh giữa Israel và Palestine, điều mà khiến cho chính quyền nhà nước Do Thái phản ứng rất gay gắt với Mỹ. Và ông Trump lên tiếng thất vọng về LHQ khi chỉ c̣n vài ngày nữa là tổ chức quốc tế này có vị Tổng thư kí mới.
Điều đó khiến dư luận đặt câu hỏi, phải chăng tân Tổng thống Mỹ đang chuẩn bị có những kế hoạch làm thay đổi tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh này?
LHQ hoạt động không hiệu quả v́ không xây dựng quy chế người đứng đầu định chế
Ra đời thời hậu Thế chiến II, Liên Hợp Quốc được cho là kế thừa Hội Quốc Liên ra đời sau Thế chiến I với chức năng là giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu và phải giải quyết bằng cơ chế đa phương.
Tuy nhiên, từ khi Hiến chương LHQ có giá trị cho đến nay th́ LHQ chưa bao giờ thể hiện và thực hiện được đầy đủ chức năng và nhiệm vụ của ḿnh.
Ra đời sau chiến tranh nên mọi thông điệp mà LHQ gửi đi, mọi hành xử mang danh nghĩa LHQ, mọi hành động dưới là cờ LHQ đều phải v́ hoà b́nh, phải hướng đến hoà b́nh và phải đảm bảo hay khôi phục hoà b́nh.
Song trong thực tế th́ những khát vọng của các dân tộc trên thế giới đă rất nhiều lần hướng về LHQ nhưng tổ chức này không thể đáp ứng được.
Rất nhiều cuộc chiến tranh phi nghĩa do một hay một số thành viên LHQ tiến hành đối với một hay một số thành viên khác của LHQ nhưng định chế quốc tế này vẫn không thể ngăn chặn hay hoá giải. Trong giai đoạn đầu dư luận không đặt câu hỏi về vai tṛ của LHQ, song dần về sau cả công luận và dư luận đều nhận ra hành động LHQ không thể tương xứng với tiềm năng của nó.
Có rất nhiều vấn đề được đưa ra để lư giải cho thực tế đó, mà nguyên nhân quan trọng nhất vẫn là việc LHQ ra đời thời hậu Thế chiến II nên vai tṛ của các thành viên quyết định việc kết thúc chiến tranh được cho là phải quan trọng hơn các thành viên khác. Và điều đó được thể hiện qua quy chế thành viên thường trực HĐBA cho Mỹ, Nga, Anh, Pháp và Trung Quốc.
Tuy nhiên, cá nhân người viết cho rằng, nguyên nhân quan trọng nhất khiến cho LHQ “bất lực” chính là các kiến trúc sư của định chế này đă không xây dựng quy chế người đứng đầu định chế trong LHQ nên mọi cố gắng của các thành viên, các định chế trong hệ thống tổ chức, hệ thống kết cấu của LHQ đều bị vô hiệu hoá bởi quy chế thành viên thường trực HĐBA.
Có thể thấy rằng, không có tổ chức quốc tế nào mà người đứng đầu bộ máy điều hành tổ chức lại bị bó hạn quyền lực như LHQ.
Từ các tổ chức tài chính như Ngân hàng thế giới (WB), Quỹ tiên tệ quốc tế (IMF) đến các tổ chức xă hội nghề nghiệp khác như Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA), Uỷ ban Olympic quốc tế (IOC)…th́ người đứng đầu bộ máy điều hành đều được quy định những quyền hạn tối cao, có tính quyết định trong tổ chức.
Có lẽ dư luận thế giới không thể nào quên khuôn mặt đau khổ của cựu Tổng thư kí LHQ Javier Peres de Cuellar khi trả lời báo giới về khả năng xảy ra cuộc Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất năm 1991, rằng: chỉ có Chúa mới biết được điều đó. Song sau đó mấy chục tiếng đồng hồ th́ Tổng thống Mỹ lúc đó là George W.H.Bush đă quyết định tấn công quân đội Iraq - mở màn Chiên dịch Băo táp sa mạc.
Trước những thực tế như vậy, những người như tân Tổng thống Trump – dù là người Mỹ - cũng cảm thấy ngán ngẩm về vai tṛ thực sự của LHQ. Do vậy, với tư cách là nước đóng góp nhiều nhất kinh phí cho hoạt động của LHQ – từ khoảng 22% đến 25% - rơ ràng người Mỹ - trong đó có tỷ phú Donald Trump – sẽ khó chấp nhận sự lăng phí tài chính cho hoạt động của tổ chức này.
Có lẽ khi tiếp quản chiếc ghế quyền lực tối cao của nước Mỹ th́ tân Tổng thống Donald Trump sẽ có những đề xuất nhằm hiệu chỉnh chức năng và nhiệm vụ của LHQ, để từ đó đảm bảo cho tổ chức quốc tế này có thể có những hoạt động tương xứng với tiềm năng của nó.
Song cũng không loại trừ vị tổng thống doanh nhân của nước Mỹ có thể sẽ có tác động làm thay đổi quy mô và tính chất của tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh này, theo hướng tiềm năng phải hiện thực hoá được bởi chức năng.
VietBF © sưu tập
