Obama đă kết thúc 2 nhiệm kỳ làm tổng thống Mỹ. Với 8 năm làm chủ nhà trắng ông đă làm được những ǵ? Nhà báo Anthony Zurcher đă phân tích những điều đă làm được và chưa làm được của Obama.
BBC mới đây đă đăng tải bài phân tích của nhà báo Anthony Zurcher về những điều ông Obama làm được và chưa được trong suốt hai nhiệm kỳ Tổng thống.
Nhà báo Zurcher nhận định, kinh tế và môi trường là hai lĩnh vực ông Obama để lại ấn tượng nhất. Chương tŕnh y tế Obamacare được thông qua năm 2015 đă đem lại những hiệu ứng tích cực. Nhưng chương tŕnh này có nguy cơ chết yểu khi Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump lên nắm quyền.
Thương mại
Trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai, ông Obama đă dành ưu tiên hàng đầu cho việc hoàn thiện hai hiệp định thương mại, bao gồm Hiệp định Đối tác xuyên Thái B́nh Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại và Đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP).
Tuy nhiên, những nỗ lực thông qua TPP của ông Obama đă thất bại do không nhận được sự ủng hộ của Quốc hội. Tháng 11.2016, chính quyền Obama đă đưa ra cảnh báo về các mối nguy nếu không thông qua TPP, rằng hàng triệu việc làm của người Mỹ có thể bị rủi ro nếu một hiệp định khác do Trung Quốc dẫn đầu được thực thi.
Những hy vọng cuối cùng về việc thông qua TPP và TTIP rất có thể tan biến khi ông Trump lên nắm quyền. Tổng thống Mỹ đắc cử c̣n tuyên bố sẵn sàng đàm phán lại về các thỏa thuận thương mại của các đời tổng thống trước, như Hiệp định Thương mại Tự Do Bắc Mỹ (NAFTA).
Việc ông Trump hứa áp đặt mức thuế nhập khẩu hà khắc với một số hàng hóa ngoại nhập được cho là sẽ đi ngược lại các cam kết của Mỹ với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Quan hệ quốc tế
Ông Obama sẽ rời Nhà Trắng với hai thành tựu nổi bật trong lĩnh vực ngoại giao, bao gồm hiệp định hạt nhân với Iran và việc b́nh thường hóa quan hệ với Cuba.
Bất kể những lời tranh căi, hai thành tựu này phản ánh sự ấm lên trong quan hệ của Mỹ với hai quốc gia từng là đối thủ trong một thời gian dài. Ông Obama cũng giữ lời hứa trong chiến dịch tranh cử khi rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan.
Ở những vấn đề khác, chính sách của Tổng thống sắp măn nhiệm khiến quan hệ Mỹ với các cường quốc bị tổn hại, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ông Obama “tái khởi động” quan hệ Nga-Mỹ bằng việc trừng phạt hành động sáp nhập bán đảo Crimea của Nga và những cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016.
Cách mạng Mùa xuân Ả Rập năm 2010 đă lan ra khắp khu vực Trung Đông. Cuộc nội chiến Syria suốt 6 năm qua và t́nh trạng bất ổn ở Iraq đă tạo cơ hội cho Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trỗi dậy. Cuộc khủng hoảng người di cư năm 2015 cũng khiến châu Âu chấn động.
Triều Tiên tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ và cộng đồng quốc tế. Chiến lược xoay trục sang châu Á của Tổng thống sắp măn nhiệm không thể ngăn cản tham vọng của Trung Quốc trong khu vực.
Theo nhà báo Zurcher, không thể đổ lỗi cho những bất ổn toàn cầu hoàn toàn là do chính sách của ông Obama. Nhưng những bất ổn này đă để lại dấu ấn vĩnh viễn trong hai nhiệm kỳ của ông.
Để giải quyết rắc rối về ngoại giao dưới thời Obama, người kế nhiệm Donald Trump nhắc đến sự thay đổi trong chính sách của Mỹ ở Trung Đông, trong cuộc chiến chống khủng bố và cải thiện quan hệ với Nga.
Đó là dấu hiệu cho thấy chính quyền Trump sẽ để lại dấu ấn khác hẳn với chính sách ngoại giao của ông Obama hiện nay.
Chính trị
Năm 2009, khi ông Obama lên nắm quyền, đảng Dân chủ chiếm đa số ghế trong Quốc hội và kiểm soát 29/50 ghế Thống đốc bang. Kể từ đó, tầm ảnh hưởng của đảng Dân chủ suy giảm rơ rệt.
Hạ viện rơi vào tay đảng Cộng ḥa năm 2010, Thượng viện chịu chung số phận năm 2014. Hiện đảng Dân chủ chỉ c̣n nắm ghế Thống đốc ở 16 bang. T́nh cảnh càng trở nên khó khăn hơn khi đảng Cộng ḥa kiểm soát 32 cơ quan lập pháp cấp bang. Đảng Dân chủ chỉ c̣n chiếm đa số ở 12 bang.
Nếu không cải thiện t́nh h́nh ở các bang quan trọng như Pennsylvania, Ohio, Michigan hay Wisconsin vào năm 2020, các cơ quan lập pháp do đảng Cộng ḥa chiếm đa số sẽ đưa ra những thay đổi cơ bản, khiến cho việc giành lại Hạ viện của đảng Dân chủ trở nên khó khăn hơn rất nhiều trong ít nhất một thập kỷ tới.