Tổng thống Ngô Đình Diệm nói với Mỹ:" Nếu các ông (Mỹ) vào đây thì chính quyền VNCH không còn chính nghĩa nữa, quân đội VNCH không còn là quân đội chủ động nữa mà là đội quân đi theo hỗ trợ giúp cho quân đội các ông. Mất chính nghĩa, thành tay sai của nước ngoài không sớm thì muộn cũng sẽ bị tiêu diệt thôi vì đất nước này nghìn năm nay không chịu thua bất kỳ đội quân nước ngoài nào. Không khi nào một đạo quân đi theo nước ngoài chiến đấu mà có thể giành thắng lợi được. Lịch sử là như vậy nên mới có hàng trăm năm chiến đấu đuổi người Pháp, hàng nghìn năm chiến đấu đuổi người Tàu. Các ông đổ bộ vào đây ngày nào thì ngày đó như kể là chiến tranh chấm dứt rồi vì các ông thua rồi".
ông Diệm
Có thể thấy lời của TT Đệ Nhất VNCH Ngô Đình Diệm và quan điểm của Mỹ rất khác nhau trong thời điểm 1962. Không những thế các tướng lĩnh trẻ của VNCH cũng có cái suy nghĩ muốn ỷ lại vào sức mạnh của Mỹ. Chủ quyền quốc gia mà trao cho người ngoài thì dân sẽ ruồng bỏ, nhưng các tướng lĩnh trẻ của VNCH và Mỹ lại luôn cho mình là đúng. Mỹ tự tin sẽ chiến thắng như ở Triều Tiên và cũng như những nơi khác trong quá khứ. Trước áp lực, Đệ Nhất VNCH Ngô Đình Diệm buộc phải nhượng bộ Mỹ đưa một đạo quân cố vấn quân sự vào năm 1962.
Vào ngày 7 thàng 7 năm 1963, tròn 9 năm TT Diệm về VN làm thủ tướng, ông phát biểu trước quan khách, bộ ngành, cơ quan, đại ý là sau:" Chế độ này tuy còn nhiều khuyết điểm, nhưng còn hơn nhiều chế độ khác. Người ta chê độc tài nhưng chỉ ngại còn những thứ độc tài khủng khiếp hơn. Tôi tiến thì theo tôi, tôi lui thì bắn tôi, tôi chết thì trả thù cho tôi".
Ngày 11 tháng 7 năm 1963, ông Nhu đã tổ chức họp các tướng lãnh tại JSG, ông lên kế hoạch lật đổ chế độ do anh trai mình là người lãnh đạo. CIA cho rằng ông Nhu đang tìm cách răn đe những tướng lĩnh đang lên kế hoạch đảo chính. Nhưng như chính ông Nhu thừa nhận, những nhận xét của ông nhằm vào một mục tiêu tinh vi hơn và gian xảo hơn. Ông Nhu giải thích, hành động của ông là một loại quy trình phân tâm học, được thiết kế nhằm làm nổi lên một số vấn đề mà các tướng lĩnh ấp ủ bên trong. Ông Nhu đã có dự trù nhắm vào nhiều thứ hơn là chỉ đơn giản đe dọa họ.
Tình hình xung đột giữa chính quyền và phật giáo gia tăng, có thêm nhiều tăng ni tự thiêu, tự chặt tay. CIA được biết nhiều cán bộ CS đã thâm nhập vào lực lượng Phật giáo để tổ chức biểu tình.
Sáng ngày 20 tháng 8 năm 1963, tổng thống Diệm đã phê chuẩn kế hoạch của các tướng lĩnh, bao gồm việc ban bố lệnh giới nghiêm. Ông cũng yêu cầu tướng Đôn làm chức vụ tham mưu trưởng. Tướng Đôn đã tiếp tục kế hoạch thiết quân luật, tuy nhiên ông không hề hay biết gì về kế hoạch bố ráp chùa.
Đêm ngày 20 rạng sáng ngày 21 tháng 8 năm 1963, thoạt đầu các tướng lĩnh có vẻ làm như làm theo lời khuyên của ông Nhu về đảo chánh (giả) (về việc bố ráp chùa) như kế hoạch trước vài ngày đại sứ Cabot Lodge tới Sài Gòn. Sau các vụ bắt bớ là tuyên bố thiết quân luật và bính lính chính quy quân đội VNCH đã được triển khai trong toàn thành phố để thi hành lệnh giới nghiêm sau nửa đêm. Sĩ quan chịu trách nhiệm không ai khác chính là tướng Đôn, người mới được bổ nhiệm vào chức vụ Tổng Tham Mưu Trưởng Liên Quân và các lực lượng vũ trang VNCH. Như vậy việc này đã có thể cho thấy ông Nhu muốn dư luận hướng mũi chỉ trích vào quân đội. Người ta đang thấy lòng tham ở các tướng lĩnh và họ đang muốn giành quyền kiểm soát dân sự của chính phủ.
Tướng Đôn
Tướng Đôn rất bực mình vì quân đội bị coi là những người tiến hành các vụ bắt bớ. Ông dường như thất vọng về việc đài phát thanh Tiếng Nói Hoa Kỳ (Voice Of America VOA) do chính phủ Mỹ bảo trợ đã đổ lỗi cho các tướng lĩnh VNCH về các vụ đàn áp. Tướng Đôn đã từ chối tiết lộ cho Mỹ về kế hoach đảo chính sẽ tiếp tục hay không. Ông nói với giọng điểu bí ấn:" Đây chỉ là bước đầu tiên. Bí mật về những gì sắp diễn ra không thuộc thẩm quyền tiết lộ của tôi".
tướng Kim
Ngày 23 tháng 8 năm 1963, tướng Kim liên hệ với người bạn thân là Rufus Phillips. Tướng Kim cay đắng tố cáo ông Nhu là đã gài bẫy họ khi quân đội thực thi thiết quân luật. Ông cũng nói rằng, các chỉ huy không biết trước về các vụ bố ráp chùa. Theo tướng Kim, vụ việc này làm các tướng lĩnh càng thêm quyết tâm lật đổ ông Nhu và có thể là cả ông Diệm. Tuy nhiên họ vẫn muốn đảm bảo có sự ủng hộ của Mỹ trước khi hành động. Những lời nói của tướng Kim được xác nhận bởi tướng Đôn trong một cuộc trò chuyện lan man kéo dài ba tiếng rưỡi với Conein trong văn phòng tướng Đôn. Ông vui vẻ thừa nhận, ông có mặt trong số 10 viên tướng tham gia cuộc họp hai ngày trước, 21/8/1963 thảo luận về các vụ biểu tình phật tử. Nhưng tướng Đôn chắc chắn các tướng lĩnh chưa từng có ý định tấn công chùa. Thay vào đó, họ tập trung vào khả năng bắt giữ các nhà sư đến từ bên ngoài Sài Gòn và trả họ về các tỉnh quê nhà.
Rufus Phillips
Có lẽ những gì đang suy tính trong đầu ông Nhu, một phần nào đó, CIA cũng đoán ra mục đích sau nó rằng những vụ bố ráp chùa, thiết quân luật là một thông điệp tới Mỹ, các tướng lĩnh VNCH là người khó có thể tin tưởng cho sự thay thế chính phủ TT Diệm.
Tới ngày 24 tháng 8 năm 1963, CIA chắc chắn rằng, người thực sự đứng đằng sau các vụ bắt bớ chính là ông Nhu. Nhưng sự thật, cũng có một vài tướng lĩnh nằm dưới quyền tướng Đôn tham gia các chiến dịch bố ráp chùa. Động cơ của ba ông tướng là nhân cơ hội này sẽ giúp họ có được biện pháp kiếm soát đối với chính quyền. Bên cạnh quyền kiểm soát tuyệt đối với quân sự, tướng Đôn muốn các chỉ huy có tiếng nói lớn hơn trong các vấn đề dân sự. "Tổng thống cần phải thay đổi một số bộ trưởng", tướng Đôn tuyên bố sau các vụ bắt bớ. Đối với những người âm mưu đảo chính, thiết quân luật là một cách thức để giành quyền lực lớn hơn vào tay mình và như vậy là một bước đi đầu tiên hướng tới mục tiêu cuối ùng là lật đổ chế độ VNCH TT Diệm, chính vì thế họ đã yêu cầu thiết quân luật với tổng thống.
ông Nhu
Thật không may cho các tướng lĩnh đảo chánh, ông Nhu đã biết rõ về kế hoạch của họ khi tuyên bố thiết quân luật, và ông đã lồng ghép nó vào mưu kế lớn hơn mà ông đang dự trù. Mặc dù ông Nhu không tham dự các buổi họp về lập kế hoạch thiết quân luật của các tướng lĩnh, song một vài sĩ quan được biết là rất trung thành với ông Nhu có mặt trong các buổi họp này. Vì thế ông Nhu dễ dàng điều chỉnh thời điểm bố ráp chùa trùng với lệnh thiết quân luật. Sau các vụ bắt bớ, ông Nhu đã làm hết sức để khiến dư luận suy diễn trong giả thuyết rằng các tướng lĩnh là người gây nên các vụ đàn áp và đang ép buộc một tổng thống như ông Diệm phải miễn cưỡng cho phép họ tiến hành các vụ bắt bớ.
ông Nhu và ông Diệm
Bằng cách dàn xếp để các tướng lĩnh chịu trách nhiệm về các vụ bố ráp chùa, ông Nhu hy vọng che đậy thực tế then chốt, các lực lượng cảnh sát quốc gia và biệt động VNCH mới là nhân tố chính. Lực lượng chính quy quân đội VNCH chỉ đóng vai trò hỗ trợ trong các vụ bố ráp chùa.
tướng Tôn Thất Đính
Bằng chứng của việc này là một báo cáo của tướng Tôn Thất Đính gửi tới tổng thống Diệm. Tướng Đính mô tả:" Chiến dịch được thi hành bởi binh lính của Lực Lượng Biệt Động VNCH và các đơn vị Cảnh Sát Quốc Gia với sự hỗ trợ của một đơn vị lực lượng Bảo An. Các đơn vị chính quy của quân đội VNCH chỉ được sử dụng như là đảm bảo giao thông, liên lạc và bảo vệ các cơ sở hạ tầng then chốt tại Sài Gòn".
tổng thống Kennedy
Với những sự việc xảy ra như vậy, nỗ lực của ông Nhu nhằm đổ hết trách nhiệm của các vụ đàn áp cho các tướng lĩnh của quân đội VNCH. Tuy nhiên ông Nhu đã không dự tính được hệ quả nghiêm trọng của các vụ bố ráp chùa đối với Hoa Thịnh Đốn là "sự dịch chuyển theo hướng ủng hộ chính sách thay thế chế độ". Các cố vấn của tổng thống Kennedy vẫn không thống nhất trong việc ủng hộ sự dịch chuyển này. Trên thực tế, trong những ngày sau các vụ bố ráp, chính quyền Mỹ trở nên chia rẽ hơn bao giờ hết xung quanh vấn đề Việt Nam. Bản thân tổng thống Kennedy cũng không chắc nên xử trí ra sao, và sự ủng hộ của ông về một kế hoach đảo chính vẫn rất dè dặt và không rõ ràng. Nhưng thời gian đã không cho phép ông còn trần trừ được nữa, liệu ông phải quyết định thế nào...(còn nữa)
*Các bạn có quyền chia sẻ bài viết tự do lên facebook, google plus.v.v. nhưng xin hãy ghi rõ nguồn vietbf.com. Xin cám ơn.
Phần 1:
http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1055416
Phần 2:
http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1055450
Phần 3:
http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1055730
Phần 4:
http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1055947