VBF-Điều đáng nói ở đây là không phải một nhà, hai nhà mà là 71,000 người dân địa phương không chịu nổi dự án 1,000 tỷ đồng này. Năm nào người miền Trung cũng lănh đ̣n đủ từ các dự án thủy điện mà họ chẳng biết kêu ai. Chưa nói đến dự án lắm tiền nhiều của thực chất có làm đúng hay không, họ tính cho ai?
Sông và rừng ở Sơn Hà, Quảng Ngăi. (H́nh: Báo điện tử Một Thế Giới)
QUẢNG NGĂI, Việt Nam (NV) – Bất chấp sự kêu gào khẩn thiết của 71,000 người dân địa phương, chính quyền tỉnh Quảng Ngăi vẫn quyết thực hiện dự án thủy điện Trà Khúc 1 ở huyện Sơn Hà.
Theo tin báo điện tử Một Thế Giới, nhà cầm quyền tỉnh Quảng Ngăi vừa cho hay “đă đồng ư về mặt chủ trương cho nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án thủy điện Trà Khúc 1 ở huyện Sơn Hà với tổng mức đầu tư gần 1,000 tỷ đồng.”
Dự án thủy điện Trà Khúc 1 do công ty cổ phần Thủy Điện Huy Măng làm chủ đầu tư, được Bộ Công Thương “đồng ư bổ sung vào quy hoạch thủy điện nhỏ của tỉnh. Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Quảng Ngăi cũng có văn bản số 3973/UBND-CNXD ngày 31 Tháng Mười Hai, 2010, cho phép chủ đầu tư lập dự án đầu tư.”
Báo cáo của chủ đầu tư dự án cho hay: “Thủy điện Trà Khúc 1 nằm trên sông Trà Khúc thuộc địa giới xă Sơn Giang và Sơn Cao (huyện Sơn Hà), cách thị trấn Di Lăng 10 km về phía Tây. Dự án có công suất lắp máy là 30 MW; cao tŕnh mực nước dâng b́nh thường là 49.5 mét; chiều cao cao nhất của đập dâng tính từ đáy ḷng sông khoảng 16.5 mét. Diện tích chiếm đất khoảng 259 ha; trong đó, đất ḷng sông và đáy sông chiếm 92%, không có hộ dân nào phải tái định cư. Tổng mức đầu tư dự án gần 1,000 tỷ đồng. Sau khi đi vào hoạt động, dự án cung cấp cho điện lưới quốc gia khoảng 124 triệu kWh/1 năm.”
Tuy nhiên cả huyện Sơn Hà với 71,000 dân sẽ bị nhấn ch́m trong biển nước khi đập thủy điện Trà Khúc 1 bị vỡ hay xả lũ vội vă. Đây là thứ thảm họa từng xảy ra liên tiếp mấy năm qua dọc theo nhiều tỉnh miền Trung Việt Nam.
Huyện Sơn Hà có tổng diện tích 75 km2, nằm trọn trong lưu vực sông Trà Khúc (được hợp thành từ bốn con sông Đakđrinh, Tang, Xà Ḷ và Re). Huyện có 14 xă, trong đó có năm xă, thị trấn với hơn 20,000 dân sinh sống dọc sông lớn.
Khoảng 5,000 nhà dân ngập nước, thiệt hại tài sản nghiêm trọng v́ thủy điện Hố Hô xả lũ đêm 14 Tháng Mười, 2016. (H́nh: Báo điện tử **********)
Thêm nữa, tại huyện miền núi này đă có hai dự án thủy lợi, thủy điện lớn trên thượng nguồn là thủy điện Đakđrinh, công suất lắp máy 125 MW, dung tích hồ chứa 230 triệu m3 nước. Thủy điện hồ chứa nước Nước Trong có dung tích hồ chứa trên 210 triệu m3 nước, công suất phát điện 12 MW.
Theo Một Thế Giới, ông Đặng Ngọc Dũng, bí thư huyện ủy Sơn Hà, đă “thay mặt đảng bộ, chính quyền và 71,000 dân huyện Sơn Hà đă phải năn nỉ lănh đạo tỉnh Quảng Ngăi ngừng xây ba dự án thủy điện đang quy hoạch trên địa bàn, để tránh những viễn cảnh đau ḷng…”
Ông Dũng cho hay, trên đầu là nửa tỷ m3 nước, bao quanh và dưới hạ lưu là các đập thủy điện, nếu có biến cố ǵ xảy ra cho các đập đó, mạng sống và tài sản của dân trong huyện “thiệt hại càng kinh khủng hơn.”
Trước đây, khi chưa có dự án thủy điện nào, những năm 1964, 1986, 1999, 2009 thị trấn Di Lăng và một phần của các xă Sơn Hải, Sơn Trung, Sơn Thượng, Sơn Bao đă từng bị nhấn ch́m trong nước lũ. Ông Dũng kể rằng nhà cửa, làng mạc, tài sản bị d́m sâu trong nước nhiều ngày và bị trôi, mất, cuộc sống của nhân dân rơi vào thảm cảnh. Đó là lúc mà phía dưới làng mạc không có con đập nào ngăn nước, ḷng sông thông thoáng, nước lũ dễ dàng thoát nhanh; phía trên làng mạc không có cái hồ chứa nước nào.
Tháng Chín và Mười, 2016, vỡ đập Sông Bung 2 ở Quảng Nam và đập thủy điện Hố Hô ở giữa hai tỉnh Quảng B́nh và Hà Tĩnh xả lũ đă làm hơn 20 người chết và mất tích, hơn 5,000 ngôi nhà chị nhấn ch́m có chỗ dưới 4 mét nước. Tuy nhiên không hề thấy nói đến bồi thường cho dân, dù thiệt hại lên hàng ngàn tỷ đồng.
Theo thống kê của báo điện tử **********, từ năm 2011 đến nay, không năm nào không xảy ra thảm họa hoặc vỡ đập, hoặc xả lũ thủy điện từ Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Phú Yên, Lâm Đồng. (TN)
