Trung Quốc bỏ rơi đồng minh lâu năm của minh là Triều Tiên. Ngả về Mỹ chỉ sau cuộc gặp giữa hai lănh đạo là TQ đang mắc sai lầm và cần sửa đổi. Chính sách của TQ với đồng minh đang là vấn đề gây tranh căi.
Dàn xe tăng Triều Tiên tham gia lễ duyệt binh kỷ niệm sinh nhật cố lănh đạo Kim Nhật Thành hôm 15/4. Ảnh: AP
Nhà sử học nghiên cứu chiến tranh Triều Tiên nổi tiếng nhất Trung Quốc Thẩm Chí Hoa, bằng giọng điệu thẳng thừng hiếm thấy, cho rằng Bắc Kinh về cơ bản đă mắc sai lầm trong chính sách đối với bán đảo Triều Tiên. Quan điểm của ông khiến không ít người cảm thấy ngạc nhiên, theo New York Times.
Trung Quốc nên ngả về Hàn Quốc
Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông từng so sánh mối quan hệ Trung - Triều giống như "môi hở răng lạnh". Tuy nhiên, trong bài giảng tại một trường đại học ở thành phố Đại Liên hồi tháng trước, nhà sử học Thẩm Chí Hoa lại nói Trung Quốc nên ngả về phía Hàn Quốc và từ bỏ những câu chuyện huyễn hoặc đă giúp củng cố sự ủng hộ của nước này với Triều Tiên từ xưa cũ.
"Nếu đánh giá t́nh h́nh hiện tại, Triều Tiên là đối thủ tiềm tàng, c̣n Hàn Quốc có thể là bạn với Trung Quốc", ông Thẩm nói, theo một bản chép bài thuyết giảng của ông được đăng trên mạng. "Chúng ta phải thấy rơ rằng Trung Quốc và Triều Tiên không c̣n là chiến hữu và trong ngắn hạn, không có triển vọng cải thiện mối quan hệ Trung-Triều".
Cây bút Chris Buckley từ New York Times nhận định bài giảng ông Thẩm đưa ra là một tiếng nói thách thức công khai và bạo dạn rất đáng chú ư, bởi thực tế là Trung Quốc vốn dĩ không sẵn sàng mạo hiểm cắt đứt quan hệ với Triều Tiên dù rằng chương tŕnh hạt nhân nước này theo đuổi đang gây căng thẳng ở Đông Bắc Á cũng như những khu vực bên ngoài khác. Quan điểm của ông Thẩm đă một lần nữa thổi bùng lên cuộc tranh luận về việc liệu chính phủ Trung Quốc có nên từ bỏ chính sách bảo trợ lâu nay dành cho Triều Tiên hay không.
"Lập trường truyền thống của Trung Quốc xem Mỹ là mối đe dọa lớn hơn nhiều so với Triều Tiên. Nhưng những người ủng hộ thay đổi cũng lên tiếng mạnh mẽ. Họ lập luận rằng Triều Tiên là một gánh nặng ngày càng lớn", Bonnie S. Glaser, chuyên gia chính sách đối ngoại Trung Quốc từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết.
Suốt nhiều thập kỷ, Trung Quốc đă cố gắng giữ ǵn mối quan hệ với Triều Tiên như là một đối tác hay một tấm lá chắn chiến lược ở Đông Bắc Á ngay cả khi các lănh đạo Triều Tiên hiện trở nên khó đoán hơn trước. Dù vậy, những năm gần đây, Trung Quốc cũng cố gắng xoa dịu Mỹ, xây dựng quan hệ thương mại và chính trị với Hàn Quốc, đồng thời phần nào góp tiếng nói giúp kiềm chế chương tŕnh vũ khí hạt nhân Triều Tiên.
Nhưng khi Triều Tiên vẫn liên tục nâng cấp tên lửa và đầu đạn hạt nhân, mở ra khả năng một ngày nào đó, nước này có thể tấn công Mỹ, cách tiếp cận trung gian của Trung Quốc ngày càng nguy hiểm.
Triều Tiên cuối tuần trước không tiến hành thử hat nhân lần thứ 6 như đồn đoán và vụ thử tên lửa của nước này hôm 16/4 cũng thất bại. Nhưng những lần thử tiếp theo dường như chỉ là vấn đề thời gian.
Trước những căng thẳng đang gia tăng trên bán đảo Triều Tiên, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đă thúc ép Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh gây áp lực mạnh hơn lên B́nh Nhưỡng.
"Thời kỳ kiên nhẫn chiến lược đă qua", Phó tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố trong cuộc họp báo ở thủ đô Seoul, Hàn Quốc, ngày 17/4.
"Tổng thống và tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng Trung Quốc sẽ xử lư đúng đắn vấn đề Triều Tiên nhưng nếu Trung Quốc không thể xử lư, Mỹ và các đồng minh sẽ làm", ông Pence nhấn mạnh.
Trung Quốc đă ngưng nhập khẩu than từ Triều Tiên từ tháng 2/2017, cắt đi một nguồn thu quan trọng của B́nh Nhưỡng. Tuy nhiên, Trung Quốc nhất quyết không cắt đứt giao thương với Triều Tiên và cuộc tranh căi về việc làm thế nào để cân bằng quan hệ với giữa B́nh Nhưỡng, Seoul và Washington đang trở nên gay gắt hơn, cây bút Chris Buckley b́nh luận.
