Các nhà phân tích cho rằng ông Trump cũng là một nhân tố quan trọng trong việc đưa vị hoàng tử 31 tuổi lên củng cố quyền lực.
Vua Salman, 81 tuổi, đă lựa chọn Hoàng tử Mohammed bin Salman làm thái tử mới và sắc lệnh có hiệu lực ngay lập tức. Salman sẽ trở thành người thừa kế ngai vàng sau khi phế truất Thái tử Mohammed bin Nayef, lănh đạo chống khủng bố được chính quyền thời Obama ủng hộ.
Trong 2 năm qua, Mohammed bin Salman đă chiếm được nhiều quyền lực từ Mohammed bin Nayef, 57 tuổi, người từng là thái tử và bộ trưởng nội vụ.
Theo Stephane Lacroix, phó giáo sư tại trường đại học Sciences Po ở Paris, sự ủng hộ của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama đă cản trở việc lật đổ Mohammed bin Nayef dù quyền lực của bin Nayef đă suy yếu dần.
Nhân tố quan trọng
"Tất cả đă thay đổi từ khi ông Trump lên nắm quyền", ông nói với AFP. Theo ông Lacroix, sau khi nhậm chức vào tháng 1, ông Trump đă thể hiện rơ rằng các đối tác Trung Đông của ông là Mohammed bin Salman, Thái tử Mohammed bin Zayed al-Nahyan của Abu Dhabi (UAE) và Tổng thống Ai Cập Abdul Fattah al-Sisi.
Riyadh hoan nghênh thái độ công kích của ông Trump đối với Iran, quốc gia bị Saudi Arabia cáo buộc can thiệp vào khu vực.
Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Mohammed bin Salman của Saudi Arabia tại Washington, DC, Mỹ, ngày 14/3. Ảnh: AFP.
Mohammed bin Salman là một trong những vị khách đầu tiên của ông Trump ở Washington. Họ gặp nhau hồi tháng 3, một tháng trước khi tổng thống Mỹ có chuyến công du nước ngoài đầu tiên tới Saudi Arabia.
Tại đây, ông Trump đă nhận được sự đón tiếp trọng thị từ hoàng gia Saudi Arabia. Trong một bài phát biểu, tổng thống Mỹ kêu gọi các lănh đạo Hồi giáo trên khắp thế giới hội tụ về Riyadh để "đẩy lùi" các phần tử cực đoan và "những kẻ khủng bố". Ông đă chỉ ra Iran là thủ phạm.
Giới phân tích cho rằng cách tiếp cận của ông Trump đă khuyến khích Mohammed bin Salman và thái tử Abu Dhabi, những người đă tận dụng cơ hội cắt đứt quan hệ với nước láng giềng Qatar vào tháng trước.
Họ cáo buộc Doha tài trợ các nhóm khủng bố, bao gồm một số nhóm được Iran hậu thuẫn, "nhằm mục đích gây bất ổn cho khu vực". Ông Trump đă đưa ra lời phát biểu về cuộc khủng hoảng Qatar bày tỏ quan điểm đứng về phía Saudi Arabia.
Bất ổn sâu sắc
Nhờ mối quan hệ với ông Trump, Mohammed bin Salman "biết rằng Mỹ sẽ không phiền nếu ông ta gạt MBN sang một bên", Lacroix nói, đề cập tới vị thái tử cũ bằng tên viết tắt.
"Tôi nghĩ rằng yếu tố Trump có ảnh hưởng rất lớn", ông nói. Ngay hôm 21/6, ông Trump đă gọi điện chúc mừng Mohammed bin Salman, người vừa từ phó thái tử lên làm thái tử Saudi Arabia.
Frederic Wehrey, thuộc Chương tŕnh Trung Đông tại Tổ chức Carnegie v́ Ḥa b́nh Quốc tế của Washington, nói rằng "rất nhiều tín hiệu" từ Washington, bao gồm chính sách đối ngoại tích cực hơn trong khu vực, đă ảnh hưởng đến việc lập Mohammed bin Salman làm thái tử.
Saudi Arabia không phải "chờ đợi một cái gật đầu từ Mỹ" nhưng sự ấm lên của các mối quan hệ cũng đóng vai tṛ nhất định bên cạnh các yếu tố trong nước, ông nói.
Theo Andreas Krieg, thuộc Khoa Nghiên cứu Quốc pḥng tại King's College London, bằng cách đưa Mohammed bin Salman lên làm "người cai trị không chính thức" dẫn dắt các lĩnh vực quan trọng nhất của đất nước, Vua Salman đă tạo ra "nền tảng vững chắc" cho các chính sách của con trai ông.
Krieg cho rằng điều này giúp Saudi Arabia gửi tín hiệu tới Washington về cam kết cải cách và trở thành "đối tác quan trọng nhất của chính quyền Trump" chống lại cả Iran và các nhóm khủng bố Hồi giáo.
Krieg cũng nói thêm rằng việc lập thái tử mới "đơn thuần là sự xác lập một mức độ chắc chắn vào thời điểm không chắc chắn".
Ngoài ra, Mohammed bin Salman cũng phải có "sự hỗ trợ đầy đủ" từ hoàng gia Arab khi áp lực từ một loạt thách thức gia tăng. Các thách thức này bao gồm quan hệ với Qatar, việc can thiệp quân sự kéo dài hơn 2 năm ở Yemen, nền kinh tế đang điều chỉnh do thất thu từ dầu mỏ và nỗ lực cải cách xă hội ở một nước Hồi giáo cực kỳ bảo thủ.
Ông Lacroix nói rằng hàng ngh́n gia đ́nh hoàng gia ở Saudi Arabia dường như không có nhiều sự chống đối với quyết định lập Thái tử Mohammed bin Salman.
"Đây là một điều rất mới. Nền chính trị ở Saudi Arabia luôn được xây dựng trên sự cân bằng quyền lực giữa các nhân vật và phe phái khác nhau", ông nói.
Theo Anthony Cordesman, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, việc lập thái tử mới có thể được coi là một "thỏa thuận đă hoàn thành".
Tuy nhiên, giờ đây, vấn đề thực sự là làm sao tạo được mối quan hệ hiệu quả giữa Nhà Trắng và hoàng gia Saudi Arabia "tại thời điểm vô cùng bất ổn và khó khăn này".
VietBF © sưu tầm
Games
