VBF-Văn hóa Nhật có nhiều cái thật đúng như kiểu người rất "quê". Họ trung thực, họ không ồn ào, họ yêu thiên nhiên, và đặc biệt họ cố gắng để không phân biệt giàu nghèo. Cuộc sống thật thanh b́nh như ngày xưa sống trong xă hội chưa biết đến đồng tiền ma lực là thế nào. Đặc biệt ở Nhật khó mà bạn t́m thấy người ăn xin.
Một điều ḱ lạ khi đến Nhật Bản đó là thật khó có thể gặp một người vô gia cư hay ăn xin nào đang ngửa tay ra xin tiền người qua đường trên phố. Tại sao vậy?
Một người Việt Nam trong lần đến thăm thành phố Ginza của Nhật Bản đă bắt gặp một cảnh tượng khiến anh vô cùng kinh ngạc. Anh kể rằng ḿnh đă trông thấy một người đàn ông nhưng không biết có thể gọi là ăn xin hay không. Ông ấy mặc bộ Kimono màu vàng pha nâu được là ủi sạch sẽ tươm tất, chân đi giày trắng bóc như vừa mua từ cửa hiệu, tay cầm chuông, tay c̣n lại cầm chiếc bát gỗ, đầu đội chiếc nón che gần hết cả khuôn mặt. Ông ấy đứng im trên vẻ hè, ai đi ngang cho ǵ th́ cho, nhưng ông không xin. Anh thắc mắc đến người hành khất cũng có ḷng tự trọng đến nhường này sao?
Ông ấy đứng im trên vẻ hè, ai đi ngang cho ǵ th́ cho, nhưng ông không xin.
V́ sao Nhật Bản không có ăn xin ngoài đường?
Theo một số liệu thống kê thú vị, tại Tokyo có 2.000 người vô gia cư, nhưng bạn sẽ không bao giờ gặp được bất kỳ người vô gia cư nào hay một cậu bé lấm lem nào trên đường phố Nhật Bản đang ngửa tay ra xin tiền một người qua đường hay một ai đó.
Chính phủ Nhật Bản đầu tư thực thi chính sách “trợ cấp nhân sinh”, có nghĩa là bất kỳ người nghèo hay người vô gia cư khi cảm thấy điều kiện vật chất quá khó khăn và cần được giúp đỡ th́ họ có thể đến chính quyền địa phương xin nhận trợ cấp. Trung b́nh một người có thể nhận số tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 120.000 Yên (khoảng hơn 22 triệu đồng) để trang trải cuộc sống tối thiểu. Tuy nhiên, rất nhiều người nghèo ở Nhật Bản từ chối nhận chính sách này.
Hầu hết những người vô gia cư ở Nhật Bản đều là những người già, trẻ em khuyết tật, chủ doanh nghiệp bị phá sản, nhân viên văn pḥng, sinh viên tốt nghiệp ra trường v́ một lư do nào đó mà phải rẽ ngang cuộc đời. Dù rơi vào bế tắc hay bi thương họ không hề ngửa tay ra xin tiền, đơn giản v́ họ nghĩ rằng như vậy đang làm mất đi ḷng tự tôn trong nhân cách của ḿnh.
Ḷng tự trọng của người Nhật rất cao, họ cho rằng ḿnh có thể chết nhưng không được xin của bố thí. Tại Nhật Bản, những người ăn xin là những người bị coi thường nhất, v́ họ cho rằng tinh thần vơ sĩ đạo sẽ không cho phép họ làm vậy.
Người Nhật tâm niệm rằng: Một người cho dù đến bước đường cùng cũng không bao giờ nhụt chí.
Cũng chính bởi vậy, từ đống đổ nát hoang tàn sau cuộc chiến tranh khốc liệt, Nhật Bản đă tự vươn ḿnh trở thành một siêu cường quốc kinh tế chỉ trong một thời gian ngắn, khiến cả thế giới phải ngả mũ thán phục.
Tự trọng – Tinh thần vơ sĩ đạo trong tính cách người Nhật
Ḷng tự trọng được xem là giá trị cốt lơi trong văn hóa của người Nhật. Không chỉ riêng đối với người giàu mà ngay cả người vô gia cư cũng hiểu rằng, sự tôn nghiêm làm nên một con người chứ không phải tiền bạc hay chức vị.
Giáo dục cho trẻ em về ḷng tự trọng trong nhân cách được người Nhật chú trọng ngay từ những khi c̣n bé. Đến Nhật, bạn có thể trông thấy một cậu bé 2-3 tuổi đang lẫm chẫm tập đi theo mẹ, nhưng nếu chẳng may trượt ngă, không bao giờ người mẹ cuống quưt, vội vă đỡ con dậy. Thay vào đó, mẹ cậu bé sẽ quay lại và nói: Con hăy cố tự ḿnh đứng dậy nhé! Không dựa dẫm, tự đứng dậy ngay tại chính nơi ḿnh vấp ngă là bài học về ḷng tự trọng đầu tiên mà mỗi người con Nhật Bản được học ngay từ khi bé.
Có thể bạn chưa biết, tại Nhật, khi một người cảnh sát khi bắt gặp một người lái xe vi phạm luật giao thông, anh ấy sẽ không bắt người tài xế xuống xe mà sẽ bước đến bên buồng lái hỏi chuyện với người tài xế chỉ v́ muốn giữ ḷng tự trọng cho người lái xe.
Tại một cửa hàng của Nhật Bản, người chủ tiệm đă quyết định lắp đặt camera để quản lư trông coi hàng hóa pḥng trường hợp bị mất cắp. Ngay một thời gian sau, không có bất kỳ vị khách nào ghé đến cửa hàng mua đồ nữa, họ tẩy chay chủ tiệm v́ ông ấy đă làm tổn thương ḷng tự trọng của ḿnh. Cũng từ đây, trong các siêu thị hay tiệm tạp hóa của Nhật đều không lắp camera như các nơi khác.
Và một điều ḱ lạ trong hàng tá những ḱ lạ về xứ sở này đó chính là chỉ trong vài ba năm, nước Nhật có tới từ 4-5 Thủ tướng, không phải người đứng đầu của đất nước bị cách chức mà họ xin từ chức. Từ chức v́ ḷng tự trọng.
Ngày 12/7/2007, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe xin từ chức v́ cho rằng ông đă không đảm nhiệm tốt vai tṛ của ḿnh sau 1 năm làm Thủ tướng đầy sóng gió. (Ảnh dẫn qua: WFDD)
Trong bất kể một lĩnh vực nào, dù chỉ là một sai phạm nhỏ, dù đó là do cấp dưới gây ra, người đứng đầu luôn nh́n nhận rằng nguyên nhân dẫn đến hậu quả này xuất phát từ chính họ, là lỗi của ḿnh. Có câu chuyện kể về một vị giáo sư khi bị người khác đâm xe làm ngă, ông đứng dậy và nói với người làm ông ngă rằng: “Xin lỗi, v́ tôi mà ông gây ra chuyện này!”
Người Nhật rất kiêng kị xúc phạm người khác. Trong giao tiếp, họ luôn cố gắng t́m cách nói giảm, nói tránh bằng những hành động ít mang tính đe dọa, không làm tổn thương người khác trước đám đông v́ người Nhật muốn giữ ḷng tôn nghiêm cho người khác.
Vậy tự trọng là ǵ mà từ một giáo sư học thức đến một người ăn xin ngoài đường coi trọng đến vậy?
Tự trọng là một phẩm chất cao quư, ước chế con người ta không phát sinh tham lam, tật đố; tự trọng hướng con người ta đi đúng đường, bước đúng bước không mưu cầu quá nhiều mà biết sống đúng mực. Tự trọng có thể được xem như thước đo của đạo đức mà con người có thể dùng để đối đăi với nhau. Không có tự trọng hay ḷng tự tôn nhân cách con người dễ bị hoen ố, sống không cần biết quan tâm đến xung quanh và dần trở nên tha hóa. Cũng bởi vậy mà tự trọng đă trở thành bài học đầu tiên mà mỗi em nhỏ người Nhật được học ngay những bước vấp ngă đầu tiên của cuộc đời.
Người Nhật hiểu rằng, giữ ḷng tự trọng không phải mục đích v́ để thể hiện tôi là ai, tôi là người như thế nào với người khác; mà họ tin khi có tự trọng con người sẽ biết phân biệt đâu là đúng, đâu là sai; điều ǵ nên và không nên làm, từ đó mà gặt hái sự tôn nghiêm của chính bản thân ḿnh. Tự trọng trong văn hóa người Nhật xuất phát từ tâm niệm sống tốt đẹp, dạy con người ta biết vươn lên sau những khó khăn; luôn cố gắng suy nghĩ và hạn chế tối đa thương tổn trong tâm người khác. Nhật Bản ngày nay có lẽ đă không chỉ là xứ sở của hoa anh đào hay những ngọn núi tuyết cao sừng sững, mà c̣n là đất nước của những giá trị nhân cách cao cả.