Vietbf.com - Trong Binh pháp, Tôn Tử cho rằng: “Không đánh mà khuất phục được quân địch” chính là cảnh giới cao nhất của việc dụng binh. Trong lịch sử, những người đạt đến cảnh giới này không nhiều, trong đó có Gia Cát Lượng đă sử dụng một diệu kế đặc biệt giúp xua đuổi 15 vạn quân của Tư Mă Ư mà không hề hao tổn binh lực.
Gia Cát Lượng (181-234), tự là Khổng Minh, hiệu Ngọa Long tiên sinh, được coi là một nhà chính trị, nhà ngoại giao cự phách, đồng thời là một trong những chiến lược gia kiệt xuất và vĩ đại bậc nhất trong thời Tam Quốc.
Không chỉ được mô tả là nhân vật kiệt xuất trong bộ chính sử Tam Quốc Chí, h́nh tượng của Gia Cát Lượng càng trở nên nổi tiếng qua tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa của nhà văn La Quán Trung (vào thế kỷ 14).
Kể từ khi bước chân vào vũ đài chính trị (năm 27 tuổi), Gia Cát Lượng từng có rất nhiều kế sách khiến nhiều anh hùng thời Tam Quốc phải nể phục v́ tài năng của ông. Trong số đó, nổi tiếng bậc nhất phải nhắc tới "Không thành kế", diệu kế giúp Gia Gát Lượng xua đuổi được 150.000 quân binh của nước Ngụy, do Tư Mă Ư làm chủ soái.
Không những cho mở toang cổng thành, Gia Cát Lượng c̣n ngồi trên thành gảy đàn rất b́nh thản. Tiếng đàn cùng tâm trạng thong dong của ông đă khiến Tư Mă Ư đâm ra lo sợ có mai phục nên vội ra lệnh lui binh.
Mưu kế "bất đắc dĩ"
Trong cuộc đời làm chính trị lừng lẫy của ḿnh, Gia Cát Lượng hiếm khi thất bại trong các kế hoạch quân sự của ḿnh. Tuy nhiên, có một lần, vị quân sư lỗi lạc của nhà Thục Hán đă gặp phải thất bại lớn.
Đó là sai lầm ở trận Nhai Đ́nh, trận chiến giữa quân đội của Tào Ngụy và Thục Hán diễn ra vào năm 228 trong chiến dịch Bắc phạt lần thứ nhất của Gia Cát Lượng.
Trận chiến này gặp thất bại được cho là do sự chủ quan của Mă Tốc, người được cho là chỉ giỏi hiến kế trong trướng và chưa từng có kinh nghiệm rong ruổi ngoài chiến trường.
Ban đầu, nhận thấy Nhai B́nh, một trong những trọng điểm trên con đường huyết mạch vận chuyển lương thực của quân Thục, Tư Mă Ư của Tào Ngụy đă ra lệnh cho tướng Trương Hợp dẫn quân lính tập kích vào vùng trọng yếu này.
Gia Cát Lượng là một nhà chính trị, vị quân sư kiệt xuất thời Tam Quốc. Ảnh: Internet
Lúc bấy giờ, Gia Cát Lượng đang có ư định đánh chiếm vùng Lũng Hữu, th́ bỗng nghe tin đại quân hùng hậu của Trương Hợp đang tiến đánh ṿng từ hướng tây.
Trước t́nh h́nh đó, để phát triển cuộc tấn công Bắc phạt và đảm bảo an toàn cho hai bên sườn, Gia Cát Lượng đă lập tức hạ lệnh cho tướng Mă Tốc đem quân tiến đánh nhằm giữ được Nhai B́nh.
Trước đó, nhiều người đă khuyên rằng để đối đấu với Trương Hợp, một viên tướng dày dạn kinh nghiệm trên sa trường th́ nên dùng Ngụy Diên hoặc Ngô Ban, nhưng Gia Cát Lượng cuối cùng lại chọn Mă Tốc. Ông ra lệnh cho Mă Tốc là tướng tiên phong cùng với Vương B́nh cầm quân cấp tốc ra trấn thủ ở Nhai B́nh.
Tuy nhiên, do chủ quan và tự cho ḿnh là thông minh, nên Mă Tốc đă làm trái phương án mà Gia Cát Lượng đề ra. Khi tới Nhai B́nh, Mă Tốc đă không cho đóng quân ở vị trí như Gia Cát Lượng chỉ huy, cũng như chọn nơi gần sông để có nước cho quân binh dùng, mà thay vào đó lại chọn trấn giữ trên núi, nơi cách xa con đường chính.
Mặc dù tướng Vương B́nh nhiều lần phản đối nhưng Mă Tốc không nghe. Sau cùng, Mă Tốc bị đại quân của Tư Mă Ư bao vây và đại bại. Vương B́nh dồn sức chiến đấu và cố thủ rồi sau đó rút lui về nước.
Sau khi Mă Tốc để mất vị trí trọng yếu như Nhai B́nh và gặp thất bại nặng nề, đại quân Thục không thể tiến đánh được nữa nên Gia Cát Lượng đă phải sắp xếp lui binh, bỏ lỡ mất cơ hội đánh chiếm Lũng Hữu.
Bấy giờ Gia Cát Lượng chỉ c̣n khoảng 2.500 binh lính đóng ở huyện Tây Thành, th́ vào thời điểm này hay tin Tư Mă Ư đă mang theo đại quân 150.000 binh sĩ đang kéo đến Tây Thành. T́nh huống lúc bấy giờ rất nguy hiểm khi chỉ có một tốp quan văn và không có vị tướng quân nào ở bên cạnh Gia Cát Lượng.
Tại sao Gia Cát Lượng dùng kế thành công?
Khi nghe tin này, Gia Cát Lượng ra lệnh đặt tất cả cờ quạt xuống và binh lính đều phải vào giữ lấy cḥi gác tuần của ḿnh trên mặt thành để ngăn chặn bất cứ kẻ nào tự ư ra khỏi cổng thành hoặc nói lớn. Ông truyền lệnh mở toang hết 4 cổng thành ra và cắt cử ở mỗi cổng thành khoảng hai chục người binh sĩ cải trang mặc quân áo dân thường để quét trên đường phố.
Ông nói: "Nếu quân Ngụy đến, không được nhốn nháo, ta khắc sẽ có mưu kế để đối phó".
Đối đầu với đại quân 150.000 binh sĩ hùng hậu của Tư Mă Ư, Gia Cát Lượng dùng "Không thành kế", b́nh tĩnh đốt hương, gảy đàn. Nhưng tiếng đàn thần kỳ ấy lại có thể đuổi được cả đại quân. Ảnh minh họa
Theo Tam Quốc Diễn Nghĩa, sau khi truyền lệnh xong, Gia Cát Lượng mang theo một cây đàn cùng với hai tiểu đồng, đi lên mặt thành và bắt đầu đốt hương gảy đàn.
Khi đại quân của Tư Mă Ư đến Tây Thành và trông thấy, cửa thành mở toang, Gia Cát Lượng ngồi trên thành gảy đàn và nơi đây bỗng lặng im đến kỳ lạ, nên không ai trong số họ dám tiến lên phía trước. Lo ngại có mai phục trong thành nên Tư Mă Ư vội vàng ra lệnh lui binh.
Gia Cát Lượng thấu hiểu con người Tư Mă Ư. Chính v́ vậy, ông đă ngồi trên thành và dùng tiếng đàn của ḿnh để ngăn chặn 150.000 quân binh tiến vào thành. Ảnh: Kknews
Kỳ thực trong tiếng đàn của Gia Cát Lượng có rất nhiều ẩn ư. Theo Tam Quốc Diễn Nghĩa mô tả, khi quân Ngụy rút lui rồi, vị quân sư tài hoa này mới thốt lên: "Trời xanh cứu ta, Tư Mă Ư thực là hiểu âm luật". C̣n Tư Mă Ư sau khi về đến doanh trại và nghe con trai là Tư Mă Sư báo cáo t́nh h́nh Tây Thành rồi nói: "Ta thua Khổng Minh ở số trời, số trời không giúp ta".
Có vẻ như Gia Cát Lượng đă gửi gắm thông điệp nào đó cho Tư Mă Ư nhưng nguyên nhân phía sau th́ có lẽ chỉ có hai con người tài năng này mới hiểu mà thôi. Không thành kế và tiếng đàn bí ẩn ở Tây Thành dường như là một "tṛ chơi tâm lư" giữa Gia Cát Lượng và Tư Mă Ư.
Đối thủ mà Tư Mă Ư gặp phải là Gia Cát Lượng, một nhân vật có tài thao lược khiến nhiều người nể phục thời Tam Quốc. Tuy nhiên, sự hiểu biết của Gia Cát Lượng về con người của Tư Mă Ư cũng cực kỳ sâu sắc.
Là một người có tài "dụng binh như thần", rất có thể Tư Mă Ư đă sớm nh́n ra "không thành kế", nhưng cái hay của Gia Cát Lượng là đă sử dụng nó một cách vô cùng khéo léo cùng với thông điệp sâu sắc gửi gắm qua tiếng đàn của ḿnh. Ông đă thực hiện thành công cuộc chiến tâm lư với Tư Mă Ư, qua đó đuổi khéo được đại quân Tào Ngụy lên tới 150.000 người, bảo vệ được Tây Thành.
Đây được coi là một trong những kế sách cho thấy tài năng dụng binh, mưu lược hơn người của Gia Cát Lượng.