Triệu Vân sinh tại huyện Chân Định thuộc quận Thường Sơn, hiện nay là huyện Chính Định, tỉnh Hà Bắc (phía bắc Trung Quốc). Ông có ngoại h́nh hùng dũng, uy phong lẫm liệt, giỏi vơ nghệ và có tài thao lược. Cuộc đời Triệu Tử Long, mănh tướng nhà Thục là một bản hùng ca tráng lệ, bất hủ.
Ông là danh tướng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Triệu Vân là người đă góp công lớn vào việc thành lập nhà Thục Hán. Ông cũng được Lưu Bị xem như “người anh em thứ tư” tiếp theo trong 3 anh em kết nghĩa tại vườn đào.
Sau khi xưng đế tại đất Thục, Lưu Bị liền phong cho 4 vị tướng quân chức vị tối cao, trước th́ có Quan Vũ, tả hữu th́ có Trương Phi, Mă Siêu, hậu quân th́ có Hoàng Trung. Tuy nhiên, Triệu Vân lại chỉ được phong chức vụ Dực Quân tướng quân, c̣n quá xa mới tới hàng đại tướng. Đương thời, chức vụ của Triệu Vân c̣n không bằng Ngụy Diên. Lưu Bị phong Ngụy Diên làm Trấn Viễn tướng quân, Thái phủ Hán Trung (tương đương với chức Tư lệnh quân khu).
Lưu Bị phong tước vụ như vậy có thể nói là hợp lư, nhưng cũng không hợp lư.
Trước tiên nói về hợp lư:
Nguyên nhân là, Quan Vũ, Trương Phi, Mă Siêu, Hoàng Trung, bốn người này bất luận là lai lịch, danh tiếng cũng như thực lực, xác thực có thể được xếp vào hàng đại tướng. Ngay như Ngụy Diên là người làm việc ổn định, thận trọng, tài cán của Ngụy Diên cũng có thể đảm nhiệm chức vụ quan trọng bảo vệ kinh sư. Trong suốt mười mấy năm đảm nhiệm chức vụ ở Hán Trung, cường địch không dám xâm phạm, Hán Trung cũng chưa từng bị tổn thất.
Ngũ hổ tướng của quân Thục Hán. (Ảnh: vothuat.vn).
Lại nói về không hợp lư:
Đây chính là nói về Triệu Vân, chức vụ mà Lưu Bị phong cho Triệu Vân so với lai lịch và danh tiếng cũng như những ǵ mà Triệu Vân cống hiến th́ hoàn toàn không tương xứng.
Triệu Vân vơ nghệ tuyệt kỹ vô song, lúc đầu theo Công Tôn Toản, sau đó về với Lưu Bị, so với Ngụy Diên và Hoàng Trung đều sớm hơn. Triệu Vân tham chiến ở Bác Vọng Ba, bắt giữ Hạ Hầu Lan, quyết chiến Trường Bản, một ḿnh độc chiến thiên binh vạn mă của Tào Tháo, cứu ấu chúa Lưu Thiền. Sau này Triệu Vân c̣n hộ tống Lưu Bị sang Giang Đông cầu thân, bảo vệ an toàn cho Lưu Bị khỏi ṿng vây của Chu Du, đón Khổng Minh sau trận Xích Bích, điều này có thể thấy Lưu Bị đối với Triệu Vân có sự tín nhiệm rất lớn.
Tại trận chiến Hán Trung, Triệu Vân v́ để tiếp ứng Hoàng Trung mà một ḿnh độc chiến quân Tào, dùng mưu kế khiến cho quân Tào đại loạn, tổn thất nặng nề.
Tất cả những công lao trên của Triệu Vân có thể thấy là góp phần không hề nhỏ cho Lưu Bị, tuy nhiên lại không được phong làm hàng đại tướng, đây thật khiến cho người ta lấy làm cảm thán. Vậy rốt cuộc Lưu Bị v́ sao lại làm vậy? Lẽ nào những công lao đó Lưu Bị không nh́n ra sao? Phải chăng Lưu Bị là vị quân vương vô minh? Đương nhiên không phải, kỳ thực đây cũng là dụng ư thâm sâu của Lưu Bị. Mục đích của Lưu Bị là để an bài cho con trai Lưu Thiền sau này đăng cơ của ḿnh.
Tái hiện nhân vật Triệu Vân trong bộ phim Tân Tam Quốc. (Ảnh: IT).
Nguyên nhân cũng bởi trong số hàng đại tướng pḥ tá Lưu Bị, như Quan Vũ, Trương Phi, Hoàng Trung… tuổi tác đă cao, sống chết khó lường, rất có khả năng sẽ phải ra đi trước. Lưu Bị không thể không đề pḥng dự bị t́m người thay thế, hy vọng có người thân tín, tài đức vẹn toàn đứng ra pḥ tá Lưu Thiền. Về quan văn sau Gia Cát Lượng th́ có Lư Nghiêm, Tưởng Uyển, vậy c̣n vơ tướng th́ chỉ c̣n Triệu Vân là người thích hợp nhất.
C̣n nữa, Lưu Bị tạm thời chưa cất nhắc Triệu Vân chính là để cho Lưu Thiền lên ngôi làm điều đó. Nếu như việc tốt nào cũng để ḿnh làm cả, sau này các trọng thần lại ỷ thế, động một cái là lấy tư cách lăo thần ra để uy hiếp tân vương, rất khó để Lưu Thiền điều động. Vậy nên, để Lưu Thiền phong tước vị cho Triệu Vân sẽ dễ dàng hơn, Triệu Vân cũng sẽ cảm kích hơn.
Quả nhiên sau khi Lưu Thiền đăng cơ, liên tiếp phong cho Triệu Vân tăng lên hai cấp, Triệu Vân cũng nghiễm nhiên trở thành vơ tướng trung dũng pḥ tá hậu chủ.