Không chỉ hai đảng mà người dân Mỹ cũng như lãnh đạo các nước cũng đang hồi hộp về cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Có laex đây là cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ gay cấn nhất từ trước tới nay. Cả hai đảng đều "ngang ngửa" với nhau.
Phe Dân chủ bước vào những ngày cuối cùng trước bầu cử giữa kỳ với sự tự tin cao độ vào một chiến thắng ở Hạ viện. Ở một số khu vực, các ứng viên Cộng hòa đang chật vật để giữ ghế.
Trong các buổi vận động tại các bang Montana và Florida, nơi đảng Cộng hòa có khả năng giành thêm ghế thượng nghị sĩ, Tổng thống Donald Trump tích cực phát biểu về chính sách chống nhập cư của ông. Tuy nhiên, các hạ nghị sĩ Cộng hòa đang đối mặt với thất bại ở các hạt ngoại thành và ông Trump cũng xác nhận khả năng phe Dân chủ có được Hạ viện.
Tổng thống chia sẻ về nguy cơ này trong buổi vận động ở bang West Virginia vào ngày 2/11: “Điều đó có thể xảy ra… Nhưng chúng ta vẫn đang làm tốt, chúng ta đang làm tốt ở Thượng viện, nhưng điều đó vẫn có thể xảy ra… Đừng lo lắng về điều này, tôi sẽ tìm cách giải quyết”.
Những tín hiệu tích cực
Phe Dân chủ tiếp tục đón nhận tin vui khi ở các hạt có truyền thống bảo thủ tại Alaska và Iowa khi hai Hạ nghị sĩ Cộng hòa Don Young và Steve King phải đối mặt với những thử thách lớn. Tại Alaska, các thăm dò cho thấy ông Don Young, người đại diện cho bang này ở Hạ viện từ năm 1973, bất ngờ tụt lại so với ứng cử viên Dân chủ Alyse Galvin. Trong khi đó tại Iowa, Hạ nghị sĩ Steve King đối mặt cơn bão chỉ trích vì có phát ngôn phân biệt chủng tộc.
Ông Michael McDonald, giáo sư bộ môn Khoa học Chính trị của Đại học Florida, ước tính 31 triệu người Mỹ đi bầu cử sớm. Tại 25 bang, tỷ lệ người đi bầu tăng lên so với cuộc bầu cử giữa kỳ gần đây nhất, tuy nhiên vẫn chưa rõ phe nào được hưởng lợi từ sự gia tăng này. Các thống kê cho thấy nhóm người trẻ tuổi rất tích cực đi bầu ở Texas và California, trong khi đó những cử tri da màu cũng chăm chỉ đi bỏ phiếu ở miền Đông Nam nước Mỹ.
Điều này cho thấy triển vọng tích cực với đảng Dân chủ vào ngày thứ ba, 6/11 tới. Còn về phía đảng Cộng hòa, họ sẽ tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ từ các khu vực truyền thống.
Ứng viên Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ bang Nevada, Jacky Rosen cùng các ứng viên Dân chủ khác tham gia một buổi vận động vào ngày 2/11. Ảnh: AP
Tại bang Nevada, phe Dân chủ chứng kiến một lượng lớn cử tri xuất hiện sớm tại các trung tâm bầu cử ở thành phố Las Vegas, một hình ảnh gợi nhớ đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.
Phát biểu trước người ủng hộ, ứng viên Thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ Jacky Rosen thông báo: “Tôi sẽ nói với các bạn một tin tốt lành, chúng ta đã có thêm 4.000 phiếu để dẫn đầu hạt Clark, và tôi nghĩ chúng ta sẽ tiến đến mốc 38.000”. Bà Jack Rosen đang mong muốn đánh bại Thượng nghị sĩ Cộng hòa Dean Heller trong cuộc bầu cử năm nay.
Cuộc đua giành Thượng viện tại bang Arizona cũng diễn ra căng thẳng không kém, đây là nơi đảng Dân chủ cần dành chiến thắng nếu không muốn đảng Cộng hòa có thêm ghế ở Thượng viện. Các thống kê sơ bộ cho thấy đảng Dân chủ đã thu hẹp khoảng cách so với đảng Cộng hòa ở bang này.
Trong khi Tổng thống Trump nhấn mạnh vấn đề nhập cư, ứng viên Dân chủ Kyrsten Sinema của bang Arizona nhắc nhở các cử tri về một vấn đề quan trọng khác: chăm sóc sức khỏe. Bà Sinema cho rằng đảng Cộng hòa sẽ làm mọi việc để bãi bỏ Obamacare và điều này sẽ ảnh hưởng đến những người dân được hưởng lợi từ đạo luật này.
Tuy nhiên các chuyên gia ở cả hai bên đều không chắc chắn về tác động của những lá phiếu sớm. Ông Mike Madrid, một nhà tư vấn lâu năm cho phe Cộng hòa tại California nhận định: “Liệu có một làn sóng xanh không? Có. Liệu có một làn sóng đỏ không? Có. Điều này nghĩa là gì? Tôi cũng không biết nữa".
Mặc dù vậy, ông Madrid cũng thừa nhận khả năng phe Dân chủ có thể đạt kết quả tốt hơn kỳ vọng vào thứ ba tới, như việc có thêm ghế ở Thượng viện hoặc đạt tỷ lệ đa số lớn hơn dự kiến ở Hạ viện. Điều này sẽ ảnh hưởng tới triển vọng lâu dài của phe Cộng hòa.
Trong trường hợp đảng Dân chủ giành chiến thắng ở khu vực ngoại ô, trong đó có những hạt đã bầu cho Hillary Clinton vào năm 2016 nhưng đang bị nắm giữ bởi phe Cộng hòa, ông Madrid cho biết: “Đó sẽ là một sự thay đổi quan trọng trong khung cảnh chính trị Mỹ, bởi như vậy chứng tỏ đang có sự chảy máu trong phe Cộng hòa”.
Bà Nancy Pelosi, lãnh đạo phe Dân chủ ở Hạ viện, xuất hiện trên chương trình talkshow của Stephen Colbert và rất tự tin vào một chiến thắng trong cuộc bầu cử lần này. Ảnh: CBS
Chuyên gia này cho rằng nếu những cử tri quyết định đưa chiếc búa cho bà Nancy Pelosi (lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện), điều đó có nghĩa đảng Cộng hòa đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
Bà Pelosi, trong chương trình talkshow với Stephen Colbert, đã tuyên bố mạnh mẽ: “Chúng tôi sẽ thắng”.
Nhưng một bộ phận phe Dân chủ vẫn hết sức lo ngại, nhiều người trong số họ đã tin vào các cuộc thăm dò trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2016, để rồi phải nhận kết quả thất vọng.
Tom Steyer, tỷ phú ngành ngân hàng và là một nhà tài trợ lớn của đảng Dân chủ, cho rằng đây là cơ hội để đảng này “tăng tốc về đích”. Trong khi đó một nhà tư vấn chiến lược tại Washington là Andrew Feldman nhận định phe Dân chủ “không được bỏ chân ga”. Cả hai đều tin tưởng vào một chiến thắng cho đảng Dân chủ ở kỳ bầu cử lần này.
Nhập cư hay chăm sóc sức khỏe?
Ở những khu vực cuộc đua diễn ra căng thẳng, cả hai phe sử dụng cách giúp đỡ “ứng cử viên thứ ba”. Tại bang Indiana, phe Dân chủ chạy quảng cáo trên Facebook, trong đó chỉ trích ứng viên Cộng hòa Mike Braun và ca ngợi ứng viên đảng Tự do Lucy Brenton là “người bảo thủ đích thực”.
Mục đích của việc này là để lôi kéo những người bảo thủ bầu cho bà Brenton chứ không phải ông Braun, qua đó tạo lợi thế cho ứng viên Dân chủ Joe Donnelly.
Trong khi đó tại Arizona, phe Cộng hòa gửi thư đến các cử tri, so sánh ứng viên đảng Xanh Angela Green với Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, cho rằng bà này “quá thiên tả” cho Arizona. Bước đi này được cho là để thúc đẩy cử tri tự do bầu cho cho bà Green thay vì ứng viên Dân chủ Sinema. Nhưng đảng Xanh sau đó đã rút lui khỏi cuộc đua và cho biết, họ ủng hộ bà Sinema.
Phe Cộng hòa đón nhận thông tin tốt khi báo cáo mới nhất cho thấy nền kinh tế Mỹ đã tạo ra 250.000 việc làm trong tháng 10. Những người Cộng hòa mong muốn Tổng thống Trump tập trung vào khía cạnh này trong các cuộc vận động, nhưng ông Trump phát biểu: “Đôi khi nói về nền kinh tế không thú vị lắm… vì chúng ta có nhiều thứ khác để nói”.
Thay vào đó, trong nỗ lực kêu gọi nhóm cử tri truyền thống đi bỏ phiếu, ông Trump nhấn mạnh các quan điểm cứng rắn về người nhập cư, cảnh báo “những người nhập cư trái phép sẽ tràn vào đất nước chúng ta bằng đồng dollar của bạn”.
Chính quyền Trump tuần này đã lập kế hoạch gửi hơn 5.000 lính đến biên giới với Mexico để ngăn chặn đoàn người di cư bắt nguồn từ Trung Mỹ đang hướng đến nước này. Ông Trump cũng tuyên bố muốn bỏ quyền quốc tịch theo nơi sinh, điều mà hầu hết nhà nghiên cứu luật pháp cho là không thể trừ khi có sự thay đổi trong hiến pháp. Nhưng ông Trump cho rằng ông có thể làm điều đó với một sắc lệnh đặc biệt của tổng thống.
Trong cuộc vận động tại bang Montana để ủng hộ ứng viên Thượng nghị sĩ của đảng Cộng hòa Matt Rosendale, ông Trump ca ngợi những thành tựu của nền kinh tế, tấn công Thượng nghị sĩ Dân chủ Jon Tester vì ông này phản đối việc bổ nhiệm thẩm phán Brett Kavanaugh.
Tổng thống Donald Trump vẫy tay với người ủng trong một cuộc vận động diễn ra tại sân bay quốc tế Bozeman Yellowstone, bang Montana. Ảnh: AP
“Cuộc bầu cử này sẽ quyết định việc chúng ta tiếp tục xây dựng một sự thịnh vượng phi thường… hay là chúng ta để những người Dân chủ cực đoan kiểm soát quốc hội và sau đó để họ tàn phá nền kinh tế và tương lai của đất nước”, ông Trump phát biểu trước khi nói tiếp về vấn đề chống nhập cư.
Phe Dân chủ, bên cạnh việc chỉ trích chính sách nhập cư của Tổng thống Trump, cũng nhấn mạnh đến vấn đề chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ phe Cộng hòa bãi bỏ đạo luật Obamacare.
Tại bang Georgia, nơi ứng viên Dân chủ Stacey Abrams và ứng viên Cộng hòa Brian Kemp đang có cuộc đua gay cấn cho chiếc ghế thống đốc bang, cựu Tổng thống Obama cũng xuất hiện để giúp sức cho bà Abrams.
Ông Obama chỉ trích những người Cộng hòa: “Họ không chịu thừa nhận những gì họ làm. Họ tuyên bố họ muốn bảo vệ những bệnh nhân… nhưng rõ ràng là họ đang làm điều ngược lại. Nó cũng giống như gọi màu đen là màu trắng vậy.”
Trong các cuộc thăm dò chung, đảng Dân chủ đang có lợi thế ổn định, nhiều hơn khoảng 7,5% so với đảng Cộng hòa, theo thống kê trung bình của RealClearPolitics.
Ông Paul Maslin, một người phụ trách thăm dò hàng đầu của đảng Dân chủ, cho rằng việc ông Trump không nhấn mạnh các thành tựu kinh tế, cộng với những phát biểu bài nhập cư của tổng thống rồi vụ bom thư gửi tới phe Dân chủ và vụ xả súng ở giáo đường Do Thái là những yếu tố khiến tỷ lệ thăm dò nghiêng về phía đảng Dân chủ thêm vài phần trăm.
“Liệu những người ủng hộ nhiệt thành của ông Trump có thể xuất hiện và cân bằng với số phiếu của phe chống Trump? Hoàn toàn có thể. Nhưng tôi nghĩ là tổng thống sẽ không thể khôi phục những mất mát mà ông ấy tự gây ra.”, ông Maslin nhận định.
Chuyên gia này cũng cho rằng nước Mỹ vẫn sẽ ở trong một mớ lộn xộn vào ngày mùng 7, khi bầu không khí chính trị bị chia rẽ sâu sắc và mọi thứ dường như chưa thể cải thiện
