Nói đến Tào Thao người ta nghĩ ngay đến gian trá, đa nghi. Ông vốn được mệnh danh là một kẻ gian hùng. Hành vi gian trá nhất trong đời ông chính là không chiếm đoạt ngôi vị hoàng đế.
Trước khi chết không lâu, Tôn Quyền v́ muốn đoạt lấy Kinh Châu, giết Quan Vũ, trở mặt với nhà Thục nên phải lấy ḷng Tào Tháo, ông liền xúi Tào Tháo sớm lên ngôi, nhưng Tào Tháo biết rơ Tôn Quyền chỉ muốn ông tự nằm lên ḷ nướng. Tào Tháo cả đời không dám “chấm mút xà xẻo” hai chữ hoàng đế.
Tạo h́nh Tào Tháo. Ảnh: qulishi.
Thực chất, không phải Tào Tháo không muốn lên làm hoàng đế, chỉ là không dám giẫm lên vết xe đổ của kẻ đi trước mà thôi.
Hán Hiến Đế Lưu Triệt lúc đầu bị Đổng Trác tiếm quyền, sau lại bị Tào Tháo thao túng, suốt đời phải cam chịu làm ông vua bù nh́n, Lưu Triệt yếu bóng vía đến nỗi trông thấy Đổng – Tào đều run như cầy sấy.
Nhưng rơ ràng, nếu Lưu Triệt không có Đổng Trác đă không thể làm hoàng đế, không có Tào Tháo, chưa biết chừng đă bị bọn Lư Thôi và Quách Dĩ kết liễu từ lâu. Muốn ngồi vững trên ngai vàng, ắt phải trao quyền lực cho kẻ có thể đưa ḿnh lên ngôi, cam phận làm con rối của Đổng Trác và tù binh cao cấp của Tào Tháo.
Đương nhiên Hán Hiến Đế muốn có được quyền lực cao nhất, cũng chính là tham vọng và cám dỗ lớn nhất, nhưng bọn người “trông coi” chính quyền cũ, trước có Đổng Thừa, Vương Tử Phục, Phục Hoàn, Mục Thuận, sau có đám lưu manh gây bạo loạn ở Hứa Đô là Cảnh Kỷ, Vi Hoảng, chúng thậm chí c̣n muốn lật đổ sự ḱm kẹp của Tào Tháo hơn cả nhà vua. V́ vua trở thành tù binh cao cấp, c̣n được hưởng chế độ đăi ngộ tốt, c̣n những kẻ hạng dưới được lợi ở chính quyền cũ th́ từ lâu chỉ muốn giành lại đất nước đă mất, một ḷng muốn phục quốc, thậm chí muốn làm hoàng đế, điều này chẳng cần nói cũng rơ mười mươi.
Cho nên, không chỉ có ḿnh Tào Tháo nhăm nhe, mà khối kẻ đang ngấp nghé quyền lực 'chí cao vô thượng' này và đương nhiên kẻ nào cũng sẽ liều mạng v́ nó.
V́ vậy, trong ḷng Tào đầy những mâu thuẫn, thấy nuốt không nổi mà chẳng chịu nôn ra.
Cho dù Hán Hiến Đế chắp tay xin nhường ngai báu, ông ta cũng quyết không xưng đế, đây chính là phương châm đă định từ mấy chục năm từ khi ông khởi binh diệt quân Khăn Vàng cho đến nay.
Người đời sau nói Tào Tháo là một kẻ gian hùng, hành vi gian trá nhất của ông chính là không chiếm đoạt ngôi vị hoàng đế, nhưng lại nắm quyền của một hoàng đế, ông được tiếng lẫn miếng.
Tào Tháo có thể phế hoàng đế lên làm vua ngay từ khi ông đưa quân từ Sơn Đông vào Lạc Dương.
Nhưng Tào Tháo cả đời không xưng đế, chính là nhờ có tấm gương tày liếp là Đổng Trác. Ông biết rơ, cuối thời nhà Hán thiên hạ đại loạn, quần hùng nổi dậy như ong, ḱm kẹp thiên tử ra lệnh cho chư hầu c̣n danh chính ngôn thuận hơn là xưng đế mà đem quân đi thảo phạt bầy ong.
Tào Tháo - một chính trị gia mưu cao kế sâu, giỏi ḱm nén tham vọng, tỉnh táo cho đến cuối đời.
Nếu ông ta phế đế soán ngôi, thứ nhất, các chư hầu sẽ bắt tay nhau chống lại ông; thứ hai, cho dù có thể dùng vũ lực tiêu diệt từng thế lực cát cứ ở địa phương, nhưng, ông không thể khiến tất cả giới quư tộc ngoan ngoăn nghe lời. Bọn họ sẽ làm được cái ḷ nướng để quay thơm ông nếu ông ham hố ngai vàng một cách mù quáng, đây cũng chính là mưu cao kế sâu của một nhà chính trị gia như ông. Một khi ông đăng cơ, những người này sẽ chĩa giáo vào ông ta ngay lập tức. Cho dù ông ta có giết được nhiều nhân vật máu mặt trong đám người đó, nhưng không thể coi thường cả một tầng lớp.
Sự thật th́ không phải ông chưa từng “có đam mê” làm hoàng đế, nhưng ngay cả mưu sĩ hàng đầu rất đỗi trung thành của ḿnh là Tuân Úc cũng tỏ thái độ phản đối việc ông định xưng đế, th́ ông chỉ biết ḱm nén lại cái tham vọng của ḿnh.
Việc ông tỉnh táo đến tận giây phút cuối cùng của cuộc đời, quả thực không phải chuyện dễ dàng.
Khi con trai ông là Tào Phi lên thay cha nắm quyền t́nh thế khác hẳn, so với việc xưng thần pḥ chủ, chẳng thà soán ngôi tự làm vua. Trước t́nh h́nh khách quan lúc đó, phần lớn đám chư hầu đều đă ngoan ngoăn phục tùng họ Tào, bọn quư tộc về cơ bản cũng đều quy phục, cơ cấu quân thần cũ kỹ kia chỉ c̣n là h́nh thức, kéo dài thêm cái ngai vị hữu danh vô thực của nhà Hán đă chẳng c̣n ư nghĩa ǵ nữa, cho nên hất cẳng vua Hán xuống khỏi ngai vàng cũng là điều tất yếu của lịch sử.
Nếu không có sự gây dựng của Tào Tháo trong suốt mấy chục năm, thay mới phần lớn đám người phụng sự nhà Hán thành đám người phụng sự nhà Ngụy, th́ Tào Phi không thể ngồi lên ngai vị hoàng đế, không thể hoàn thành giấc mơ mà suốt cả cuộc đời cha ḿnh chưa làm được.
V́ vậy, với những kẻ muốn chiếm lấy quyền lực, nếu có được một phần sự tỉnh táo của Tào Tháo th́ chắc không đến nỗi gặp phải trắc trở ǵ.