Cần phải học cách đối phó với tiểu nhân kẻo đến khi bị hại mới biết thì đã quá muộn. Trước hết bạn cần phải nhận biết thế nào là tiểu nhân.
1. Quân tử kết giao từ tâm, tiểu nhân kết giao vì lợi ích
Người quân tử không bao giờ muốn kết bè kéo cánh nhưng ngược lại, kẻ tiểu nhân luôn có một đám bạn bè "ngưu tầm ngưu, mã tầm mã".
Người quân tử kết bạn xuất phát từ tấm lòng, sự trân trọng dành cho nhau còn kẻ tiểu nhân kết bạn vì một hay nhiều cái lợi nào đó. Vì thế nên với người quân tử, bạn bè quý ở chữ tinh (tinh túy), còn với tiểu nhân, bạn bè quý ở chữ đa (nhiều).
Và cũng vì thế nên kẻ tiểu nhân không bao giờ có bạn bè chân chính. Đối với họ, lợi ích bản thân cao hơn tất cả. Chỉ cần nhu cầu, lợi ích bị đụng chạm, họ sẽ coi bạn là thù.
Nếu như xung quanh một ai đó chỉ toàn là bạn rượu thịt, chẳng nghi ngờ gì nữa, đó khó có thể là một người quân tử.
2. Người quân tử thể hiện lòng biết ơn bằng hành động, kẻ tiểu nhân chỉ biết nói lời chót lưỡi đầu môi
Những người có nội tâm nhân đức luôn sẵn sàng dùng hành động để biểu thị lòng biết ơn, sự cảm ơn nhưng kẻ tiểu nhân thì chỉ giỏi "võ mồm".
Nhận được ân huệ từ người khác, người quân tử sẽ cảm kích từ trong tâm và họ sẽ dùng hành động thực tế để báo đáp. Nhưng kẻ tiểu nhân khi nhận được ân huệ của người khác thì cảm thấy mình "hời" và nghĩ cách làm sao để có thể chiếm nhiều hơn nữa mà hoàn toàn chẳng nghĩ đến việc trả ơn.
3. Người quân tử suy nghĩ cho đám đông, kẻ tiểu nhân chỉ nghĩ cho bản thân
Người quân tử biết nghĩ cho mọi người, khiến mọi người vui vẻ thoải mái trong khi kẻ tiểu nhân chỉ biết lấy lòng cấp trên để mưu lợi cá nhân.
Chọn cách suy nghĩ cho đám đông, đồng thời vẫn không quên nghĩ cho cấp trên, đó là biểu hiện của người có nhân phẩm tốt. Họ sẵn sàng làm mọi việc quan tâm, giúp đỡ những người khác trong khi những người có nhân phẩm tệ chỉ chăm chăm lo cho lợi ích của bản thân.
Cổ nhân dạy cách đối phó với tiểu nhân, học được sẽ có ích suốt đời!
Lấy khoan hồng, độ lượng đối đãi với người trên kẻ dưới
Khi Hàn Kỳ làm tướng quân tại Định Châu, vào một buổi tối cần viết thư, ông có cho gọi một binh lính đứng cạnh mình để cầm đèn.
Người binh lính ấy trong lúc lơ đãng đã cầm nghiêng ngọn đèn, khiến lửa bén cháy một bên tóc mai của Hàn Kỳ. Lúc đó, ông lập tức phất ống tay áo thổi tắt ngọn đèn rồi tiếp tục chú tâm viết thư.
Một lúc sau, nhận thấy binh lính bên người đã đổi, Hàn Kỳ lo người cũ bị làm khó, vội vàng nói:
"Không cần đổi người, người kia giờ đã hiểu được cách cầm đèn sao cho tốt rồi!"
Tướng sĩ, binh lính trong quân doanh biết được câu chuyện này đều đem lòng kính nể đức độ của vị chủ tướng họ Hàn ấy.
Lấy dĩ hòa vi quý làm "cái gốc" để hành xử
Có một dạo, Hàn Kỳ cùng Vương Củng Thần, Diệp Định Cơ chịu trách nhiệm giám sát, quản lý kỳ khoa cử ở phủ Khai Phong.
Trong lúc chấm bài, hai vị quan họ Vương, họ Diệp tranh luận không ngừng, còn Hàn Kỳ chỉ yên lặng ngồi làm việc, tựa như chẳng nghe thấy gì.
Vương Củng Thần cho rằng ông không giúp đỡ mình, có phần bất mãn mà nói: "Ngài đang ở đây để tu dưỡng đức độ hay sao?".
Hàn Kỳ thấy vậy liền ôn hòa nhận sai với Vương Củng Lợi.
Trong lần cầm quân đánh dẹp phản loạn ở Thiểm Tây, cùng Hàn Kỳ ra trận còn có Nhan Sư Lỗ và Lí Tích. Nhưng hai người Nhan, Lí thường xuyên bất hòa, còn hay tìm đến chỗ Hàn Kỳ kể xấu đối thủ.
Mỗi lần như vậy, Hàn Kỳ chỉ im lặng lắng nghe chứ chưa bao giờ thêm vào một câu nào. Trong suốt thời gian cầm quân đánh trận, Nhan Sư Lỗ và Lý Tích dù trong bụng không ưa nhau nhưng vẫn tỏ ra hợp tác đều là nhờ vậy.
Nếu không có Hàn Kỳ dĩ hòa vi quý, e rằng quân doanh khó có nổi một ngày yên bình với hai vị Nhan, Lí.
Đối đãi với tiểu nhân càng cần dùng chân tình
Sinh thời, Hàn Kỳ từng nói: "Bất luận là quân tử hay tiểu nhân, đều nên lấy chân tình để đối đãi. Nếu biết được người đó là tiểu nhân thì không kết giao quá thân là được rồi".
Nhờ quan niệm ấy, đức độ và nhân cách của vị quan họ Hàn được muôn dân thiên hạ đời đời kính nể.
Câu chuyện của một cổ nhân thời Bắc Tống đã cách chúng ta hàng thế kỷ, nhưng vẫn để cho hậu thế cách đối nhân xử thế đáng để suy ngẫm.
Cổ nhân dạy: "Người quân tử giúp người mà không so đo tính toán, kẻ tiểu nhân so đo tính toán mà không giúp đỡ người."
Người bình thường khi gặp phải tiểu nhân, nhất định sẽ nổi giận mà tìm cách bóc trần âm mưu của kẻ đó. Nhưng Hàn Kỳ lại không như vậy. Ngay cả khi biết tường tận mưu mô thủ đoạn của người không trượng nghĩa, ông vẫn tìm cách cho qua, chưa từng tỏ thái độ ra mặt.
Sống ở trên đời, hầu hết mọi người đều muốn kết giao với người quân tử. Bởi lẽ giao chân tình cho quân tử thì dễ, chứ đem lòng dạ thật thà đối đãi với tiểu nhân lại là chuyện khó.
Chúng ta vẫn thường cho rằng, mình đối với người khác tốt, họ cũng sẽ đối xử lại với mình như vậy. Nhưng khi bản thân ta đã cư xử không tốt với họ, thì họ lấy gì để đối tốt với ta?
Vậy mà khi nhìn thấy đối phương mắc lỗi, đa số mọi người thường không bỏ qua mà tìm cách chỉ ra lỗi sai ấy, tự coi đó là cách sống ngay thẳng để "giữ mình trong sạch".
Kỳ thực, khi vạch trần lỗi lầm của người khác, ngoại trừ việc phân rõ thị phi, ta dễ xen thêm vào đó thứ cảm xúc mang tên "coi thường", "chán ghét". Đối đãi với người làm sai theo cách thức như vậy, trong tâm sẽ khó sinh ra lòng từ bi.
Kết quả của hành động ấy là khiến người kia chuyển sang thế đối địch với ta, từ đó thêm thù bớt bạn, thậm chí nếu là người cùng chung chiến tuyến cũng sẽ nảy sinh sự bài xích.
Ngộ nhỡ chẳng may "đụng" phải tiểu nhân, ta sẽ khiến kẻ đó "thẹn quá hóa giận" và tìm cơ hội ám hại, như vậy chẳng khác nào tự đẩy bản thân vào chỗ nguy hiểm.
Chỉ khi tâm hồn thực sự an yên, bạn mới có thể không quan tâm cái nhìn của người khác đối với mình, không quá coi trọng ưu - nhược điểm, càng không đặt nặng vấn đề được - mất, từ đó dùng chân tình để quản đãi mọi người.
VietBF © sưu tầm
