Lời cuối Bộ trưởng Mattis gửi binh sĩ Mỹ trước vài giờ bước vào năm mới 2019. Đây là ngày cuối cùng trên cương vị Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ, ông James Mattis, gửi tới quân nhân Mỹ vài ḍng ngắn gọn. Nội dung của nó gợi lại lịch sử nội chiến và hàm chứa thông điệp chính trị, ngầm chỉ trích Tổng thống Donald Trump.
Tướng James Mattis nói chuyện với lính thủy đánh bộ Mỹ ngày 25/12/2011 ở Afghanistan. Ảnh: Bộ Quốc pḥng Mỹ.
Dưới đây là toàn bộ nội dung thư chia tay của Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis:
“Ngày 1/2/1865, Tổng thống Lincon gửi cho tướng Ulysses S.Grant bức điện gồm 1 câu. Đó là: “Đừng để bất cứ điều ǵ đang diễn ra làm thay đổi, cản trở hoặc tŕ hoăn các hành động hoặc kế hoạch quân sự của ông”.
Sự lănh đạo của Bộ chúng ta, cả quân sự và dân sự, vẫn nằm trong những bàn tay tốt nhất có thể. Tôi tin tưởng rằng, mỗi người trong số các bạn vẫn không bị xao lăng sứ mệnh đă tuyên thệ là ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp trong khi bảo vệ lối sống của chúng ta. Bộ chúng ta được chứng minh là đạt mức tốt nhất trong khả năng của ḿnh ở những thời điểm khó khăn nhất. V́ vậy, hăy vững niềm tin vào đất nước chúng ta, hăy giữ vững, và cùng với các đồng minh của chúng ta, dàn trận chống các kẻ thù của chúng ta.
Tôi rất vinh dự được phục vụ cùng các bạn. Cầu Chúa giữ cho các bạn được an toàn trên không, trên đất liền và trên biển”.
Chuyện ǵ đă xảy ra?
Chuyện ǵ xảy ra vào ngày 1/2/1865? Đó là thời điểm 6 tuần trước khi Nội chiến Mỹ chấm dứt. Theo tạp chí quốc pḥng Mỹ Breaking Defense, mốc thời gian đó khiến ông Mattis nhớ tới sự chia rẽ đắng cay mà nước Mỹ dường như đang trải qua. Ngày 1/2/1865 cũng là ngày Tổng thống Lincoln kư sắc lệnh thông qua Tu chính án thứ 13 về băi bỏ chế độ nô lệ.
Trước khi Nội chiến kết thúc, Liên minh miền Nam (phe ly khai) vẫn muốn theo đuổi một chính quyền độc lập, duy tŕ chế độ nô lệ. Đây là những điều Tổng thống Lincoln kiên quyết bác bỏ, nhưng ông cảm thấy cần phải nghe bất kỳ đề xuất ḥa b́nh nào.
Dự kiến, đàm phán bí mật sẽ diễn ra ngày 3/2. V́ thế, Tổng thống Lincoln đă gửi điện cho tướng Grant, chỉ huy quân đội Liên bang miền Bắc, với nội dung “Đừng để bất cứ điều ǵ đang diễn ra làm thay đổi, cản trở hoặc tŕ hoăn các hành động hoặc kế hoạch quân sự của ông”. Nói cách khác, dù thương lượng chính trị có thể dẫn tới chấm dứt chiến tranh trong tương lai th́ hiện tại, ông phải tiến hành cuộc chiến ở mức cao nhất.
Binh sĩ Mỹ ở Syria. Ảnh: AP
Điều này rất giống với thời điểm năm 2019. Tổng thống Donald Trump mới đây ra lệnh rút toàn bộ binh sĩ khỏi Syria và t́m cách rút quân một phần khỏi Afghanistan, nhưng thời gian và nội dung chi tiết vẫn chưa rơ ràng. V́ thế, thông điệp trong thư giă biệt của ông Mattis có thể được hiểu là binh sĩ cứ tiếp tục chiến đấu mạnh mẽ cho đến khi thực sự nhận được lệnh rời mặt trận.
Và ông Mattis cũng lưu ư là tiếp tục chiến đấu “cùng các đồng minh của chúng ta”. Có thể hiểu các đồng minh này bao gồm lực lượng người Kurd ở Syria và quân chính phủ Afghanistan. Khi quân Mỹ rút về nước, lực lượng người Kurd ở Syria sẽ phải đối mặt với sự thù địch của Thổ Nhĩ Kỳ, và quân chính phủ Afghanistan sẽ phải đơn phương chống lại Taliban trỗi dậy.
Ngầm chỉ trích Tổng thống Trump
Ở nghĩa rộng hơn, “các đồng minh của chúng ta (Mỹ)” bao gồm các đồng minh NATO ở châu Âu, Nhật Bản. Tổng thống Trump luôn cho rằng, những nước này hưởng lợi từ đầu tư của Mỹ vào quốc pḥng, an ninh mà không chịu đóng góp ǵ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis (phải) tại lễ vận hành tàu sân bay USS Gerald R. Ford ngày 22/7/2017. Ảnh: Reuters
Ngày 24/12/2018, Tổng thống Mỹ viết trên mạng xă hội Twitter: “Chúng ta đang trợ cấp đáng kể cho quân đội của nhiều nước RẤT giàu khắp thế giới, trong khi đó, những nước này tận dụng tối đa nước Mỹ và NHỮNG NGƯỜI NỘP THUẾ của chúng ta và vấn đề thương mại. Tướng Mattis không nh́n thấy điều này là một vấn đề. Nhưng TÔI NH̀N THẤY và nó đang được sửa chữa”.
Mới đây, lần đầu tiên thăm binh sĩ Mỹ ở Iraq, Tổng thống Trump nói: “Mỹ không nên chiến đấu v́ tất cả quốc gia trên Trái đất mà không được hoàn trả tí nào trong nhiều trường hợp. Nếu họ muốn chúng ta chiến đấu, họ cũng phải trả một cái giá nào đó… và đôi lúc đó cũng là giá tiền”.
Tuy nhiên, thông điệp của ông Mattis trái ngược với Tổng thống Trump. Ông Mattis kêu gọi quân nhân Mỹ sát cánh cùng đồng minh chống kẻ thù. Đâu là kẻ thù của nước Mỹ, ngoài Taliban và IS? Theo giới quan sát, ông Mattis đă ngụ ư điều này trong Chiến lược quốc pḥng quốc gia mới nhất: Iran, Triều Tiên, Trung Quốc và Nga.
Nhiều quan chức Lầu Năm Góc, trong đó có ông Mattis than phiền rằng, trong khi mạnh tay với các lệnh trừng phạt Iran và thương mại Trung Quốc, Tổng thống Trump đang có cách tiếp cận nồng ấm thái quá với B́nh Nhưỡng và Kremlin.
Đấy cũng được coi là một lư do trong thư chia tay cũng như trong thư từ chức mới đây, ông có một câu có vẻ như khen Tổng thống Trump. “Sự lănh đạo của Bộ chúng ta, cả quân sự và dân sự, vẫn nằm trong những bàn tay tốt nhất có thể”.
Nhưng nếu ông Mattis ngụ ư nếu sự lănh đạo của quốc gia chúng ta nằm trong tay Nhà Trắng th́ sao nhỉ, các nhà quan sát nêu câu hỏi.
