Người Việt bệnh từ miệng. Điều này không hề sai chút nào. Người Việt ăn uống dễ dãi và mắc nhiều bệnh khác nhau.
Ăn uống dễ dãi, lối sống không khoa học, lười vận động là căn nguyên chính gây bệnh tật. Ảnh: Orissa Post
- Tại sao bác sĩ cho rằng người Việt ăn uống dễ dãi?
Bệnh từ miệng là những bệnh xuất phát từ việc ăn uống hàng ngày của mỗi chúng ta. Sở dĩ tôi nhấn mạnh điều này bởi người Việt quá dễ dãi trong ăn uống. Nhiều người có quan niệm "mình thích ăn là được", "ngon miệng là được", nên tự do ăn uống những thực phẩm không rõ nguồn gốc. Lạp xưởng, sườn, thịt xiên nướng, chân gà tẩm ướp nướng, rau củ quả nướng cháy, đồ nhậu quán bia, tiết canh, các loại gỏi... bán ở hàng quán vỉa hè thường không được kiểm tra kỹ lưỡng vệ sinh an toàn thực phẩm. Các vấn đề ngộ độc, tiêu chảy, suy gan thận cấp tính, sán lá gan, ung thư đường tiêu hóa, ung thư gan... nguyên nhân ít nhiều cũng từ đây mà ra.
Đã ăn uống dễ dãi, nhiều người lại còn ăn quá nhiều, hai điều này kết hợp góp phần gây bệnh. Chào bình minh lo ăn sáng, uống cà phê, hơn 10h đã loay hoay nghĩ ăn trưa món gì, tối về nhậu. Thực tế cơ thể không cần nạp nhiều thức ăn đến vậy. Mọi người hầu hết ăn sáng thì ít mà ăn tối nhậu đêm quá nhiều.
Nhiều người nghiện rượu mà không biết, minh chứng bằng việc thường hay tụ tập với nhau mỗi ngày mà khó về nhà ăn tối cùng gia đình. Nhiều người lấy lý do tiếp khách, gặp gỡ bạn bè để cho mình được đi ăn nhậu, được phê say. Thêm nữa là tệ nạn hút thuốc lá. Thực tế tác hại của thuốc lá tăng lên rất nhiều lần khi dùng cùng rượu, bia.
Con trẻ thay vì uống nước lọc, nước trái cây tươi thì lại dùng thịt quá nhiều, thích đồ hộp đóng sẵn, không thích ăn rau xanh.
- Vậy ăn uống như thế nào tốt cho sức khỏe?
Để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong ngày, chỉ cần tập trung vào bữa sáng và đủ đầy dưỡng chất. Bữa trưa ăn nhẹ, bữa tối hạn chế ăn. Ăn quá nhiều vào buổi tối sẽ ảnh hưởng hệ tiêu hóa. Món xào, rán, quay, nướng, thức ăn chế biến sẵn... ăn tối có nguy cơ gây loét dạ dày, phệ bụng, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ, tăng mỡ máu, rối loạn chuyển hóa, gút, béo phì...
Nên dùng những gia vị thiên nhiên như ớt tươi, tỏi, chanh, dấm, tiêu nguyên hạt, các loại rau thơm tươi... trong bữa ăn hằng ngày. Những gia vị khác, nếu tự làm hoặc biết rõ nguồn gốc, hãy sử dụng. Ăn đồ nướng quá nhiều sẽ không tốt. Không bữa cơm nào lành mạnh, ấm cúng, tốt cho sức khỏe bằng chính bữa cơm gia đình mình lựa chọn, chuẩn bị.
- Nghiên cứu cho thấy người Việt rất lười vận động và là một trong những nguyên nhân gây béo phì, nhiều bệnh tật. Theo bác sĩ, phải làm gì để khỏe mạnh trong môi trường sống hiện đại ngày nay?
Bên cạnh vấn đề dinh dưỡng, tình trạng lười vận động góp phần gây bệnh tật. Nguyên nhân cơ bản là mỗi chúng ta đang quá lười, thích hưởng thụ. Nhiều người còn tỏ ra thích thú vì bụng phệ, "cổ có ngấn nhưng ví dày". Bước qua tuổi 40, mọi người sẽ cảm nhận rõ sức khỏe xuống dốc nhanh đến mức nào. Nếu quá bận rộn, trước khi đi tắm, nên tranh thủ vận động 30 phút với gym, yoga tại nhà. Nam giới nên hít đất, tập tạ tay hay hít xà đơn, gập cơ bụng...
Một điều nữa rất quan trọng, đó là rất nhiều người có tư tưởng "không thấy có triệu chứng gì nên chưa muốn đi kiểm tra sức khỏe", hoặc tâm lý lo sợ kiểm tra sức khỏe. Thực tế, sự thành công của điều trị chủ yếu dựa vào việc dự phòng cũng như chủ động đi tầm soát, kiểm tra và phát hiện bệnh khi tổn thương còn rất sớm. Ở một số nước phát triển, bệnh nhân còn chủ động cắt dạ dày khi có những tổn thương nguy cơ ung thư hoá cao, hoặc chủ động phẫu thuật cắt vú khi bệnh nhân có tiền sử gia đình và hệ gene nguy cơ cao mắc ung thư vú.
Cùng với ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm thực phẩm thì "lạm dụng" nhựa trong cuộc sống cũng đang vô tình làm sức khỏe của chúng ta giảm sút nghiêm trọng. Túi bóng đựng xôi, đựng nước canh, bún, bát nhựa đựng đồ ăn ở nhà, hộp nhựa bảo quản thực phẩm, ống hút nhựa... chưa kể đến đồ nhựa chúng ta tiếp xúc hằng ngày qua áo quần, giầy dép, bàn chải đánh răng, bàn ghế ngồi....
Khi tiếp xúc, sử dụng đồ nhựa, những hạt bụi nhựa li ti sẽ vào cơ thể chúng ta và gây ra những rối loạn, tổn thương không thể sửa chữa. Thay vì đó nên sử dụng đồ sứ, thủy tinh hoặc đồ sành, sứ, túi vải, túi cói, túi mây đan, túi giấy...
- Nhiều người cho rằng con người hiện đại dễ bị stress. Bác sĩ nghĩ sao về điều này?
Điều này rất đúng. Tôi để ý thấy mọi người bây giờ rất dễ nổi cáu, văng tục, buông lời cay đắng với người khác khi có việc không hài lòng. Khi căng thẳng, cơ thể sẽ tự động sản xuất những hormone nội sinh vô cùng độc hại, chúng gây rối loạn cơ thể và suy giảm hệ miễn dịch. Đó chính là căn nguyên của rất nhiều bệnh tật như cao huyết áp, tai biến, mất ngủ kéo dài, loét dạ dày, ung thư... Kết quả sẽ ngược lại khi ta chọn lối sống nhẹ nhàng, thanh thản và sẵn sàng buông bỏ khi cần thiết.
Song, tình trạng stress cũng xuất phát từ việc người Việt thiếu kiến thức nền về sức khỏe, không biết cách chăm lo cho bản thân, làm việc, lo nghĩ quá nhiều trong thời gian dài khiến cơ thể căng thẳng.
Kiến thức rất quan trọng. Cũng là quả trứng nhưng giá trị dinh dưỡng sẽ khác biệt khi ăn bằng cách luộc so với cách rán. Vì vậy, mọi người có thể dành rất nhiều thời gian để lướt web mua sắm, chém gió trên mạng xã hội, buôn chuyện bạn bè thì cũng nên dành thời gian tìm hiểu về ăn uống, dinh dưỡng, thể dục thể thao, chăm sóc sức khỏe. Nâng cao hiểu biết mới có thể nâng cao chất lượng cuộc sống.
Mỗi chúng ta nên tìm hiểu và lắng nghe cơ thể mình mỗi ngày, đừng dễ dãi trong lối sống, lười nhác trong vận động, sai lầm trong ăn uống và cũng đừng đổ lỗi cho số phận.
