Có một khách sạn khá kỳ lạ ở Triều Tiên. Năm 1987, khách sạn Ryugyong được khởi công xây dựng tại Bình Nhưỡng và dự kiến mở cửa hai năm sau đó, nhưng điều này chưa từng thành hiện thực.
Ryugyong được đặt tên theo một biệt danh trong lịch sử của Bình Nhưỡng, có nghĩa là "thủ đô của những cây liễu". Theo thiết kế, tòa nhà chọc trời hình kim tự tháp này cao khoảng 305 m, bao gồm ít nhất 3.000 phòng cùng 5 nhà hàng với tầm nhìn toàn cảnh.
Khách sạn gồm ba cánh, mỗi cánh dốc 75 độ, hội tụ lại thành một hình nón. 15 tầng trên cùng dự tính là nơi mở các nhà hàng và bục quan sát. Hình dạng kim tự tháp không chỉ có hiệu quả về mặt thẩm mỹ, mà còn bởi Ryugyong không dùng vật liệu thép mà làm từ bê tông.
Khách sạn Ryugyong tại Bình Nhưỡng, Triều Tiên hồi năm 2009. Ảnh: Reuters.
"Tòa nhà được xây như vậy bởi phần phía trên cần nhẹ hơn. Do không dùng vật liệu xây dựng tiên tiến và hoàn toàn dùng bê tông, phần bệ phải đồ sộ với đỉnh hình nón để tòa nhà trông thon gọn", kiến trúc sư Singapore Calvin Chua, người từng hợp tác với các đồng nghiệp Triều Tiên, giải thích, nói thêm rằng khách sạn Ryugyong dường như được thiết kế theo hình dáng một ngọn núi, không phải kim tự tháp, bởi núi đóng vai trò biểu tượng ở nước này.
"Đây là một tòa nhà mang đậm tính biểu tượng. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là mối liên hệ giữa nó với toàn bộ thủ đô Bình Nhưỡng. Tòa nhà giống như một kiểu tượng đài. Tại Rome, Italy, tượng đài ở Quảng trường St. Peter ngoài tính biểu tượng còn trở thành cột mốc dẫn đường trong thành phố. Ryugyong cũng đóng vai trò tương tự", Chua cho hay.
Công trình đạt đến độ cao như trong kế hoạch vào năm 1992, nhưng 16 năm sau vẫn chưa có cửa sổ, khoác trên mình lớp bê tông trần trụi và bị bỏ hoang. Trong khoảng thời gian này, tòa nhà nổi bật giữa thủ đô của Triều Tiên được đặt biệt danh là "khách sạn tận thế".
Ryugyong là sản phẩm của cuộc cạnh tranh trong Chiến tranh Lạnh giữa Hàn Quốc, nước do Mỹ hậu thuẫn, và Triều Tiên, quốc gia được Liên Xô hỗ trợ. Một năm trước khi tòa nhà này được khởi công, tập đoàn Ssangyong của Hàn Quốc đã hoàn thiện Westin Stamford, khách sạn cao nhất thế giới lúc bấy giờ tại Singapore. Thêm vào đó, thủ đô Seoul của Hàn Quốc cũng sẵn sàng tổ chức Thế vận hội Mùa hè 1988.
Đáp lại các động thái của Seoul, Bình Nhưỡng quyết định đăng cai Lễ hội Thanh niên và Sinh viên Thế giới vào năm 1989, đồng thời lên kế hoạch xây dựng Ryugyong đúng dịp sự kiện này nhằm xô đổ kỷ lục của nước láng giềng phía nam. Tuy nhiên, do vấn đề kỹ thuật, công trình không hoàn thành đúng hạn để phục vụ lễ hội.
Bình Nhưỡng đã chi khoản ngân sách khổng lồ cho sự kiện, xây dựng sân vận động mới, mở rộng sân bay của thủ đô và mở thêm các tuyến đường mới. Kế hoạch đặt thêm gánh nặng lên nền kinh tế vốn yếu kém của Triều Tiên, trong khi sự sụp đổ của Liên Xô khiến nước này mất đi nguồn viện trợ và đầu tư quan trọng. Triều Tiên sau đó rơi vào khủng hoảng kinh tế. Mặc dù cấu trúc bên ngoài khách sạn Ryugyong đã hoàn thành, việc xây dựng vẫn bị hoãn vào năm 1992.
Năm 2008, sau 16 năm tạm dừng, quá trình thi công khách sạn Ryugyong bất ngờ được nối lại như một phần trong thỏa thuận với Orascom, tập đoàn Ai Cập ký hợp đồng xây dựng mạng 3G với Triều Tiên. Chiếc cần cẩu cũ rỉ sét đặt trên nóc tòa nhà suốt hai thập kỷ cuối cùng cũng được di dời. Dưới sự hỗ trợ của các kỹ sư Ai Cập, đội ngũ công nhân đã lắp đặt các tấm kính và kim loại vào kết cấu bê tông với chi phí 180 triệu USD, tạo ra diện mạo mới hào nhoáng cho tòa nhà.
Dự án được hoàn thành hồi năm 2011, làm dấy lên đồn đoán về việc mở cửa khách sạn. Cuối năm 2012, tập đoàn khách sạn hạng sang Kempinski của Đức cho biết Ryugyong sẽ đi vào hoạt động một phần dưới sự quản lý của họ vào giữa năm 2013. Tuy nhiên, vài tháng sau đó Kempinski rút lại tuyên bố, giải thích rằng việc gia nhập thị trường tại đây "hiện là điều không thể".
Những tin đồn từ lâu rằng tòa nhà có cấu trúc yếu do kỹ thuật thi công và vật liệu kém một lần nữa bùng phát. "Nhìn từ bên ngoài tòa nhà có vẻ vững chắc, nhưng cấu trúc bên trong lại là chuyện khác", kiến trúc sư Chua nói.
"Tôi nghĩ vấn đề thực sự có lẽ là việc lắp đặt nội thất. Do tòa nhà xây bằng bê tông, cần rất nhiều thời gian để điều chỉnh lại các dịch vụ cần thiết và hệ thống thông gió vốn được lắp đặt theo thông số kỹ thuật của những năm 1980. Việc này sẽ dễ dàng hơn với kết cấu bằng thép", Chua giải thích.
Simon Cockerell, tổng giám đốc Koryo Group, công ty du lịch chuyên khai thác các tour Triều Tiên có trụ sở ở Bắc Kinh, Trung Quốc, là một trong số ít những người nước ngoài từng được vào trong khách sạn Ryugyong. Hình ảnh do ông ghi lại hồi năm 2012 cho thấy còn rất nhiều công việc cần làm.
Bên trong khách sạn Ryugyong ở Bình Nhưỡng hồi năm 2012. Ảnh: Simon Cockerell.
"Đầu tiên, giám đốc công trình giới thiệu về nó cho chúng tôi, với những video được thực hiện từ khá lâu. Sau đó, họ đưa chúng tôi vào khu vực sảnh, nơi có rất nhiều mảng xi măng lộ ra, rồi di chuyển lên phía trên, dường như là tầng 99. Quá trình này mất nhiều thời gian do phải dùng thang chuyển hàng, không phải thang máy hiện đại với một chuỗi nút", Cockerell kể lại.
Ryugyong gây chú ý trở lại hồi năm 2018 khi hệ thống đèn led được lắp đặt trên mặt tiền, biến tòa nhà thành địa điểm trình diễn ánh sáng lớn nhất Bình Nhưỡng. Mỗi chương trình dài 4 phút sẽ tái hiện lịch sử Triều Tiên và chiếu một loạt khẩu hiệu chính trị, trong khi phần đỉnh tòa nhà mang hình quốc kỳ.
"Chương trình thực sự ấn tượng trong lần xem đầu tiên, đặc biệt sau nhiều năm tòa nhà ẩn trong bóng tối", phóng viên Will Ripley của CNN cho hay. "Họ trình diễn bất cứ khi nào có sự kiện lớn trong thành phố, nhưng không phải lúc nào đèn cũng bật, có thể là do tiết kiệm điện".
Những năm gần đây, nhiều công việc cũng được tiến hành tại khu vực xung quanh khách sạn, cho phép mọi người đi bộ ngay trước lối ra vào, nhưng không được vào bên trong. Hồi tháng 6/2018, tòa nhà treo thêm tấm biển "Khách sạn Ryugyong" bằng tiếng Triều Tiên và Anh.
Tuy nhiên, việc mở cửa khách sạn vẫn là câu hỏi bị bỏ ngỏ. "Thật khó đoán bởi tòa nhà được ốp kính, không thể nhìn vào bên trong", Cockerell cho biết. "Rõ ràng điều gì đó đang xảy ra. Đây là một khách sạn rất lớn, nên việc một phần của nó có thể được mở cửa trước khi cả tòa nhà đi vào hoạt động không phải điều quá sức tưởng tượng".
Việc lắp đặt đèn led cũng có khả năng là dấu hiệu cho thấy chính phủ có kế hoạch cho tương lai của tòa nhà. "Tôi nghĩ chính quyền Triều Tiên chắc chắn muốn làm điều gì đấy với tòa nhà. Suốt nhiều năm, công trình bị coi là 'cái gai' đáng xấu hổ, đặc biệt trước khi ốp kính. Theo tôi, nếu tòa nhà được hoàn thiện, nó sẽ được công nhận rộng rãi như một công trình trung tâm đáng tự hào của thủ đô", phóng viên Ripley đánh giá.
Khách sạn Ryugyong không còn là tòa nhà cao nhất bán đảo Triều Tiên. Hồi năm 2017, Hàn Quốc đã hoàn thành Tháp Lotte World ở Seoul với độ cao vượt Ryugyong gần 240 m. Tuy nhiên, nó vẫn là công trình cao nhất Triều Tiên, dù các tòa chung cư cao tầng xuất hiện ngày càng nhiều ở Bình Nhưỡng, với tòa cao nhất thấp hơn Ryugyong 60 m.
"Cá nhân tôi nghĩ rằng sẽ rất hấp dẫn nếu được quan sát bên trong và đi lên tận đỉnh. Tôi chắc chắn tầm nhìn vô cùng tuyệt vời", Ripley nói. Tới nay, Ryugyong vẫn là tòa nhà bỏ hoang cao nhất thế giới.
Chương trình biểu diễn ánh sáng tại khách sạn Ryugyong ở Bình Nhưỡng hồi năm 2018.
