Trung tá James Williams tại bang Tennessee, Mỹ đã về lại Việt Nam tim người phi công đã bắn rơi máy bay của ông trong chiến tranh Việt Nam, bởi ông James Williams có nhiều điều muốn làm trong cuộc đời và một trong số đó là gặp lại phi công đã bắn rơi máy bay mình. Tuy nhiên, điều gây cho Williams ấn tượng nhất chuyến đi này là cuộc gặp không báo trước với bà Nguyễn Thị Lâm, vợ của phi công Đỗ Văn Lanh, người đã bắn rơi máy bay của ông gần 50 năm trước.
Trung tá James Williams vừa hoàn thành một trong những mục tiêu ý nghĩa của cuộc đời vào tháng 11 khi cùng các cựu binh Mỹ từng chiến đấu ở Việt Nam quay lại Hà Nội. Chuyến đi do tổ chức phi lợi nhuận Valor Administration, các thành viên hội Hữu nghị Việt - Mỹ và các cựu binh Việt Nam tổ chức nhằm giúp các cựu binh đang đối diện với hậu chấn tâm lý sau chiến tranh chữa lành vết thương tinh thần.
"Có rất nhiều cựu binh Việt Nam vẫn còn mang những vết thương chiến tranh chưa thể chữa lành", Adriane Baan, đại diện của Valor Administration, nói.
Ông Williams, 75 tuổi, thừa nhận việc thăm lại Việt Nam và gặp gỡ những người từng là kẻ thù ở bên kia chiến tuyến là một liệu pháp điều trị. Tuy nhiên, điều gây cho Williams ấn tượng nhất chuyến đi này là cuộc gặp không báo trước với bà Nguyễn Thị Lâm, vợ của phi công Đỗ Văn Lanh, người đã bắn rơi máy bay của ông gần 50 năm trước.
Ban đầu, Williams cảm thấy không dễ dàng gì khi gặp bà Lâm. Khi họ bắt đầu trò chuyện thông qua người phiên dịch, căng thẳng mới dần vơi đi. Bà Lâm đã cho ông xem những bức ảnh của ông Lanh, người đã hy sinh trong chuyến bay huấn luyện trên vùng trời Thái Nguyên năm 1980.
Williams đứng bên bà Nguyễn Thị Lâm, vợ của phi công Đỗ Văn Lanh, người đã bắn rơi máy bay của ông gần 50 năm trước. Ảnh: Valor Administration
Williams là cựu sinh viên đại học bang Tennessee khi sang Việt Nam tham chiến và tham gia vào chiến dịch đánh bom do lực lượng Không quân và Hải quân Mỹ phối hợp tiến hành ở miền Bắc Việt Nam, được gọi là chiến dịch Linebacker I. Tuy nhiên, nhiệm vụ của ông nhanh chóng thất bại khi chiếc tiêm kích F-4D Phantom bị trúng tên lửa do ông Lanh bắn, buộc phi công Mỹ phải nhảy dù và bị quân đội Việt Nam bắt vào ngày 20/5/1972.
"Đó là một cuộc đụng độ trên không", Williams kể. "Hôm đó, thời gian thực hiện nhiệm vụ của tôi còn 40 ngày."
Williams sau đó bị giam tại nhà tù Hỏa Lò 313 ngày và cuối cùng được thả vào ngày 28/3/1973. Trở về Mỹ, ông tham gia giảng dạy về không quân trong 20 năm tại một trường học ở Georgia. Hiện ông là thành viên của Ủy ban Tư vấn Các tù binh chiến tranh thuộc Bộ Cựu binh Mỹ.
Hồi đầu năm nay, Williams đã kết nối với tổ chức Valor Administration và được thông báo về chuyến thăm Việt Nam, cơ hội vàng để ông hoàn thành một phần trong danh sách những mục tiêu của cuộc đời.
"Kế hoạch của tôi là gặp người phi công đã bắn rơi máy bay của tôi nhưng ông ấy đã qua đời năm 1980, vì thế họ đã cho tôi gặp vợ của ông ấy", Williams nói. "Tôi đã gửi lời chia buồn với bà ấy. Chuyến đi này thực sự đã giúp tôi khép lại quá khứ".
Ngoài cuộc gặp với bà Lâm và nhiều cựu binh phía Việt Nam, Williams còn thăm lại nhà tù Hỏa Lò, nơi hiện là một bảo tàng, và nhận ra mình trong một bức ảnh chụp hai hàng lính không quân Mỹ đang được thả.
Ông còn có cơ hội trải nghiệm sự thay da đổi thịt của Hà Nội sau hàng chục năm. Trong mắt ông, một Hà Nội từng bị bom đạn phá hủy nay đã trở thành một thành phố hiện đại.
"Cuộc gặp là điều mà tôi muốn làm nhưng không nghĩ mình có cơ hội được làm", Williams nói.
