Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trong một dấu hiệu thần phục Bắc Kinh khi chê cách đối phó với Trung Quốc của Việt Nam trên Biển Đông là “hung hăng” và ông ta gọi là rất nguy hiểm, khi chủ trương thù địch với Trung Quốc trong chuyện tranh chấp chủ quyền biển đảo.

Dân Philippines biểu t́nh đốt h́nh cả lănh tụ nước họ và Trung Quốc sau vụ tàu Trung Quốc đâm ch́m tàu cá của Philippines. (H́nh: Jes Aznar/Getty Images)
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho cơ quan truyền thông Nga Russia Today (RT) hôm Thứ Sáu, 24 Tháng Giêng, 2020, Tổng Thống Philippines Rodrigo Duterte nói ông không thể làm giống lập trường “hung hăng hơn” của Việt Nam. Điều đó, theo ông, có thể dẫn đến một cuộc chiến “đẫm máu” mà ông không muốn thấy.
“Quần đảo Trường Sa gần các đảo của chúng tôi, các tỉnh của chính tôi. Chính quyền địa phương của Philippines gần đó nên sẽ là vô trách nhiệm nếu tôi làm như Việt Nam, đưa một ít tàu nhỏ đến chỉ để bị đánh cho đổ máu.” Ông Duterte được hăng tin RT thuật lời và cho rằng rất nguy hiểm khi chủ trương thù địch với Trung Quốc trong chuyện tranh chấp chủ quyền biển đảo.
Trong cuộc phỏng vấn, người ta thấy đề cập đến cuộc đối đầu hồi năm ngoái của các tàu cảnh sát biển, kiểm ngư của Việt Nam ngăn chặn đám tàu hải cảnh, hải giám, dân quân biển, tàu khảo sát địa chất Trung Quốc xâm phạm khu vực băi Tư Chính và các vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Chưa đầy hai tuần lễ sau khi ông Duterte lên làm tổng thống, Ṭa Trọng Tài Quốc Tế tại The Hague, Ḥa Lan, ra phán quyết tuyên bố chủ quyền giống h́nh “lưỡi ḅ” của Trung Quốc trên Biển Đông là vô giá trị. Thắng lợi quốc tế về pháp lư và chính trị ấy lại không được ông Duterte tận dụng mà tuyên bố gác bỏ qua một bên.
Ông không che đậy ư định muốn ḥa hoăn với Bắc Kinh để đổi lấy viện trợ kinh tế và hợp tác đầu tư, kể cả khai thác dầu khí trên vùng biển tranh chấp.
Trong cuộc phỏng vấn của RT, ông Duterte lộ rơ thái độ ghét Mỹ ra mặt khi cho rằng cả Trung Quốc cũng như Nga “tôn trọng” chủ quyền lănh thổ của nước khác trong khi cho rằng Washington coi Philippines như một chư hầu. Quan điểm của ông hoàn toàn trái ngược với những lănh tụ Philippines tiền nhiệm.
“Nếu tôi không thể có được tư thế đáng tin cậy từ người Mỹ, tôi có thể có được điều đó từ nhà cầm quyền Nga và Trung Quốc. Đó là v́ họ tôn trọng chủ quyền quốc gia của một nước mà Mỹ hoàn toàn không tôn trọng,” lời ông Duterte trên RT.
Một trong những sự tức giận của ông Duterte với Mỹ bắt nguồn từ những lời chỉ trích của chính quyền Tổng Thống Barack Obama, lên án chiến dịch chống ma túy giết chết hàng ngàn người ở Philippines. Gần đây là vụ chính phủ Trump cấm nhập cảnh một cựu Bộ Trưởng Tư Pháp Leila de Lima, một nhân vật thân cận của ông.
Hôm Thứ Bảy, 25 Tháng Giêng, ông Duterte bày tỏ lạc quan rằng, theo hăng thông tấn Philippines, Tết Nguyên Đán Canh Tư sẽ mở đường cho t́nh hữu nghị “mạnh mẽ hơn” giữa Philippines với Trung Quốc. Đồng thời ông gửi lời chúc Tết “nồng ấm nhất” đến cộng đồng người Hoa ở Philippines.
Hồi giữa năm ngoái, sau khi tàu Trung Quốc cố ư đâm ch́m tàu đánh cá của ngư dân Philippines ở khu vực băi cạn Scarborough mà Philippines từng tuyên bố chủ quyền nhưng bị Trung Quốc xua tàu tới chiếm cứ, ông Duterte gọi đó là tai nạn, trái ngược với những lời tường thuật lại vụ việc của chính các nạn nhân. Dân chúng Philippines đă biểu t́nh đốt các tấm h́nh chân dung cả ông Duterte cũng như Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh.
Trước khi ông Duterte lên làm tổng thống, Việt Nam và Philippines được coi như hai nước ASEAN có lập trường gần nhau nhất, liên kết với nhau chống lại tham vọng bá quyền bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông. Nay th́ Hà Nội phải quay sang nơi khác vận động đồng minh mới. (TN)