Những điều cho thấy Nhật không hoàn hảo

[june04]

Nhật Bản không hoàn hảo như nhiều người chúng ta nghĩ. Người Nhật đặc biệt coi trọng ngôi nhà của mình. Người nước ngoài vì thế khi đến Nhật sẽ không phải dễ dàng mà tìm cho mình địa điểm sinh sống phù hợp với nhu cầu, chi phí và thoải mái cả về mặt văn hóa.

Nhật Bản là một quốc gia có nét văn hóa hết sức đặc trưng cùng một xã hội được xưng tụng là "hoàn hảo", khiến ai cũng muốn một lần trải nghiệm.

Nhưng trải nghiệm rồi mới thấy thực chất chẳng có gì gọi là hoàn hảo cả. Trên thực tế, Nhật Bản nổi tiếng với rất nhiều nghịch lý và văn hóa cực kỳ nguyên tắc, chẳng hạn như các vấn đề với người nước ngoài đến đây sinh sống. Hôm nay, chúng ta sẽ đến với một trong những vấn đề đau đầu nhất mà người nước ngoài có thể gặp phải khi tới Nhật, đó là thuê nhà.

Người Nhật đặc biệt coi trọng ngôi nhà của mình, nhất là đối với những căn nhà xây dựng theo kiểu truyền thống (washitsu). Người nước ngoài vì thế khi đến Nhật sẽ không phải dễ dàng mà tìm cho mình địa điểm sinh sống phù hợp với nhu cầu, chi phí và thoải mái cả về mặt văn hóa.

Fact 1: Có tiền chưa phải là tất cả
Con người Nhật Bản, nhìn vào là thấy sự nghiêm túc và kỷ luật. Tuy nhiên, xã hội của họ lại tồn tại một vấn nạn có thật, đó là phân biệt đối xử với những người nước ngoài.

Sự thật là vậy, người Nhật không thích người nước ngoài, đặc biệt là thế hệ xưa cũ đối với người phương Tây. Nhiều người thậm chí còn trả lời thẳng thừng rằng không muốn cho người nước ngoài thuê nhà. Theo khảo sát từ Hiệp hội quản lý bất động sản Nhật (JPMA) năm 2017, lý do nằm ở bất đồng ngôn ngữ. Họ không thích gặp khó khăn trong giao tiếp, vì nó có tiềm năng gây ra nhiều xung đột.

Nhiều căn nhà cho thuê tại Nhật từ chối thẳng thừng người nước ngoài

Chưa hết! Bản tính người Nhật vốn có tính nghiêm khắc và kỷ luật cao, nên họ muốn mọi thứ phải theo quy định. Khổ nỗi, người nước ngoài - kể cả từ các quốc gia như Mỹ hoặc châu Âu - thì không như vậy, do họ không hiểu hết về các quy định tại Nhật. Thế mới nói, có tiền cũng chưa chắc tìm được nhà ở Nhật là vì vậy.

Fact 2: "Chi phí" thuê nhà cao đến méo mặt
Đa số người nước ngoài, rất hiếm ai có khả năng thuê được nhà mà không thông qua một công ty bất động sản (Fudousan) nào đó. Bản thân chủ nhà cũng không bao giờ tự tìm khách thuê, mà luôn nhờ đến công ty trung gian.

Đã nhờ đến công ty trung gian, dĩ nhiên bạn phải mất chi phí. Bạn cũng sẽ phải trả tiền đặt cọc nữa - thường là 2 tháng tiền nhà. Vậy là tháng đầu tiên đã mất ít nhất là 3 tháng tiền nhà (2 tháng cọc + 1 tháng thuê). Nhưng chẳng sao, đâu chẳng vậy, đúng không? Cứ bình tĩnh, còn tiếp!

Vấn đề nằm ở chỗ, văn hóa Nhật còn yêu cầu thêm một khoản chi phí nữa gọi là Reikin (礼金 - hay tiền lễ). Reikin có nguồn gốc từ sau Thế chiến II, khi Tokyo vẫn còn là một đống đổ nát sau chiến tranh. Khi ấy, khách muốn thuê nhà cần gửi một ít tiền cho chủ nhà, như một hình thức tỏ lòng biết ơn gia chủ đã mở cửa cho tá túc.

Dù thời kỳ chiến tranh đã qua lâu, nhưng Reikin vẫn còn tồn tại, và nó rơi vào khoảng 1-2 tháng tiền nhà. Tuy hiện tại một số chủ thuê cũng tìm cách bỏ khoản tiền này đi để đẩy nhanh thị trường, nhưng vẫn còn rất nhiều nơi đòi hỏi Reikin như một nét văn hóa bắt buộc.

Cuối cùng là tiền bảo hiểm thuê nhà. Theo quy định Nhật Bản, người thuê nhà cần có người bảo lãnh, nhưng người nước ngoài chân ướt chân ráo thì lấy đâu ra? Họ sẽ phải để các công ty đứng ra bảo lãnh và thu phí, mặc định là để thanh toán cho hỏa hoạn, thiên tai... nếu có.

Tùy từng trường hợp, một số chi phí có thể được thương lượng giảm xuống, nhưng tựu chung một người mới đến thuê nhà tại Nhật có thể phải mất từ 4 - 10 tháng tiền thuê trong tháng đầu tiên. Giả sử như căn nhà đó nằm tại Tokyo và ở vị trí thuận lợi, mỗi tháng bạn có thể mất cả trăm ngàn yên (hơn 20 triệu đồng). Một lần mất 10 tháng tiền nhà, giờ bạn đã thấy đau đầu chưa?

Và đó vẫn chưa phải con số cuối cùng. Ở Nhật, gần như chẳng bao giờ có chuyện bạn tìm được căn nhà đầy đủ nội thất cả. Tất cả nhà cho thuê đều trống trơn, bạn phải sắm sửa lại từ đầu. Tất nhiên, nhiều người có thể lựa chọn mua đồ cũ để giảm chi phí, nhưng dù ít dù nhiều, phải chi tiền thì ai cũng xót cả.

Fact 3: Khi rời đi phải "trả lại nguyên trạng" theo đúng nghĩa đen
Không phải tự nhiên các căn nhà cho thuê ở Nhật hiếm khi có nội thật, mà nguyên nhân nằm ở văn hóa. Trong văn hóa của người Nhật, một căn nhà cho thuê như thế nào phải được trả lại nguyên vẹn khi rời đi - nghĩa là dọn dẹp sạch sẽ hết, bao gồm cả đồ nội thất được mang đến trong quá trình sử dụng. Có tặng lại, chủ nhà cũng chẳng nhận đâu.

Mọi thứ phải được dọn sạch sẽ

Bởi vậy, người thuê nhà tại Nhật khi dọn đi phải tính chuyện vứt hết đồ, hoặc bán với giá cực rẻ. Cả TV, tủ lạnh, máy giặt... còn tốt và vẫn sử dụng được cũng không ngoại lệ. Cho cũng ít người lấy, vì ai cũng có rồi, lấy về chỉ chật nhà mà thôi.

Cụm từ "nguyên hiện trạng" cũng phải được hiểu theo nghĩa đen - nghĩa là từng viên gạch, bồn cầu, giấy dán tường... cũng không được hư hại. Đây thực sự là một quy định hết sức ngặt nghèo, bởi nhiều căn nhà ở Nhật có phòng với chiếu nghỉ Tatami - đại diện cho văn hóa nghỉ ngơi của người bản xứ. Loại chiếu này có giá khá đắt nhưng rất dễ bị hư hỏng nếu bị nội thất nặng đè lên. Khách thuê vì thế có thể mất nguyên tiền cọc nếu bất cẩn gây hư hại cho căn nhà của gia chủ.

Nội chuyện thuê nhà thôi cũng đủ để nhiều người chùn bước khi đến Nhật. Tuy nhiên đừng lo, khi mọi chuyện đã ổn, bạn sẽ thấy Nhật Bản là một quốc gia xứng đáng để trải nghiệm vì màu sắc văn hóa đa dạng và đặc trưng của họ.

Người nước ngoài vì thế khi đến Nhật sẽ không phải dễ dàng mà tìm cho mình địa điểm sinh sống phù hợp với nhu cầu, chi phí và thoải mái cả về mặt văn hóa.

Chuyện nhỏ. Du học sinh CSVN sống đầy ở Nhật, mỗi tuần được lên báo vì tội ăn cắp đồ.