Tuần san cảnh báo, đừng quên rằng tổng thống đương nhiệm rất thích xung đột, trong khi đó đất nước đầy loạn lạc hiện nay, ông Trump đă bị mất kiểm soát chăng? hay « Donald Trump, tổng thống hạnh phúc với sự hỗn loạn »
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong buổi tiếp các đại diện cộng đồng người Mỹ gốc Phi tại Nhà Trắng, ngày 10/06/2020. © REUTERS/Kevin Lamarque
Các cuộc biểu t́nh chống kỳ thị chủng tộc tại Mỹ chiếm trang nhất và là hồ sơ chính của nhiều tuần báo kỳ này. Trang b́a của The Economist chạy hàng tựa lớn « Sức mạnh của phản kháng » trên nền đen, với h́nh vẽ một người da màu mang khẩu trang, trong tư thế quỳ gối. Cũng trên nền màu đen, Courrier International đăng ảnh một người biểu t́nh, chạy tựa « Nước Mỹ nổi dậy ». L’Obs đưa ảnh chân dung nghệ sĩ da đen Pháp Omar Sy, người đă đưa ra lời kêu gọi chống bạo lực cảnh sát tuần trước. L’Express dự báo « Và rốt cuộc người thắng là Trump ». Riêng Le Point kỳ này là số chuyên đề « Địa ốc : Nên sống ở đâu ».
Hoa Kỳ, đất nước đang trên thùng thuốc súng
Hồ sơ của Courrier International trích dịch các bài viết của nhiều tờ báo Mỹ và Anh. The New York Times nói về « Một đất nước đang trên thùng thuốc súng ». Thất nghiệp hàng loạt, bất b́nh đẳng tăng lên do đại dịch, cực hữu không bị ngăn trở và tổng thống th́ sẵn sàng đổ dầu vào lửa : tất cả khiến cho nước Mỹ có thể bốc lửa.
Financial Times cho rằng « Bị ám ảnh với việc tái đắc cử, ông Trump thu hút ngọn lửa » : với một tổng thống gây chia rẽ, mùa hè này tại nước Mỹ có thể hỗn loạn. The Atlantic nhận định, phong trào phản kháng sẽ không dừng lại, và có thể tác động đến cuộc bầu cử tổng thống ngày 03/11. Tờ Star Tribune tả lại đám tang hoành tráng của George Floyd, với sự tham dự của nhiều nhân vật nổi tiếng, trong bài viết mang tựa đề « Vinh danh một người khổng lồ ». Los Angeles Times kêu gọi một sự thay đổi triệt để trong xă hội Mỹ với bài « Chúng ta sẽ không đi thụt lùi ».
Wall Street Journal đặt câu hỏi, hàng ngàn tỉ đô la đổ ra cho phúc lợi xă hội đă thay đổi được ǵ ? Hầu như không có chuyển biến nào từ năm thập niên qua : nghèo khổ, tội phạm…vẫn phổ biến tại các khu phố đă nổ ra các vụ nổi dậy hồi năm 1968, nơi vẫn do phe Dân Chủ lănh đạo. Thất bại của mô h́nh cánh tả khiến họ quay sang tố cáo sự thiếu vắng « công lư ». Chiến lược này đă thành công, với những người biểu t́nh ở Paris và Berlin giảng bài học đạo lư về phân biệt chủng tộc cho Hoa Kỳ. Người Mỹ dù bất kỳ màu da nào nghĩ ǵ về các sự kiện mới đây ? Không đơn giản là việc chọn lựa giữa Joe Biden và Donald Trump, mà tầm vóc vấn đề đă vượt quá hai nhân vật này.
Donald Trump lỗi hẹn với lịch sử ?
L’ Express cho rằng « Donald Trump đă lỡ hẹn với lịch sử ». Sau cái chết của công dân da đen George Floyd v́ bị một cảnh sát đè nghẹt thở, tổng thống Hoa Kỳ lẽ ra đă phải đóng vai người tập hợp toàn dân, nhưng ông lại thổi bùng ngọn lửa phản kháng.
H́nh ảnh các quân nhân canh gác quanh Nhà Trắng đă gây sốc cho không ít người Mỹ. Ngay cả Franklin Roosevelt sau vụ tấn công bất ngờ của Nhật ở Trân Châu Cảng tháng 12/1941 cũng đă từ chối cho xe tăng trấn giữ Ṭa Bạch Ốc, v́ không muốn mang lại ấn tượng một nền dân chủ bị bao vây. Nhưng tổng thống đương nhiệm không ngại điều này, v́ ông thích h́nh ảnh một « tổng thống thời chiến ».
Lần này kẻ thù không c̣n là người tiến hành thủ tục truất phế ông Trump ở Quốc Hội hay Tập Cận B́nh, mà là một phong trào không tên nhưng trải rộng trên toàn quốc. C̣n 5 tháng nữa đến kỳ bầu cử tổng thống, ông Trump có thể nh́n nhận « mạng sống của người da đen cũng quan trọng », và cải cách ngành cảnh sát. Nhưng ông lại hướng về những người ủng hộ trung thành của ḿnh, da trắng và bảo thủ, nhấn mạnh đến « luật pháp và trật tự », chỉ trích sự yếu kém của các thống đốc Dân Chủ.
Trong lịch sử Mỹ, cử tri không bao giờ thay đổi tổng thống khi đất nước đang trong t́nh trạng chiến tranh. Ông Lincoln tái đắc cử trong cuộc Nội Hoa Kỳ, Roosevelt khi khởi đầu Đệ nhị Thế chiến và George W.Bush đă đánh bại John Kerry trong cuộc xung đột Irak. Ông Trump hiểu điều này, và hôm 05/05 khẳng định người Mỹ « phải tự coi là những chiến binh », làm cho những người ủng hộ của ông rất hài ḷng.
Tổng thống của sự hỗn loạn luôn sẵn sàng thượng đài
Trong bài « Donald Trump, tổng thống hạnh phúc với sự hỗn loạn », L’Express đặt câu hỏi, trong đất nước đầy loạn lạc hiện nay, ông Trump đă bị mất kiểm soát chăng ? Tuần san cảnh báo, đừng quên rằng tổng thống đương nhiệm rất thích xung đột.
Đối với nhà sử học Nicole Bacharan, « Donald Trump đưa chúng ta ra khỏi lănh vực chính trị để bước vào tâm lư học », bởi v́ ông sống với sự đối đầu thường trực. Sau vài từ ḥa dịu về George Floyd, Trump liền đả kích người biểu t́nh là nổi dậy, tội phạm, vô chính phủ, chống phát-xít, khủng bố.
Giáo sư tâm lư Dan P.McAdams của trường đại học Northwertern giải thích, vị tổng thống này chỉ sống ở th́ hiện tại, mỗi ngày đối với ông là một cuộc chiến mà ông phải chiến thắng bằng mọi phương tiện, kể cả dối trá. Trump thích sự hỗn loạn. Môi trường bất ổn tạo nên sức mạnh của ông : Trump chỉ ngủ có 5 tiếng đồng hồ mỗi ngày, và lao vào cuộc chiến trước các đối thủ, mở các mặt trận mới trên Twitter…trước khi địch thủ có th́ giờ phân tích t́nh h́nh và t́m cách trả đũa. Sống bản năng và hời hợt, nên ông rất khó đoán, gây bối rối cho kẻ thù.
Tuy những tuyên bố gây chia rẽ đă làm một số người ủng hộ phân vân, nhưng giáo sư Steven Levitsky, trường đại học Havard ghi nhận : « Chỉ có những quân nhân về hưu mới dám phản đối tổng thống Trump ». Những ai chưa ǵ đă đặt dấu chấm hết cho ông là thiếu thận trọng, v́ số những người ủng hộ Donald Trump nhiệt thành, chiếm đến 43% cử tri, không hề suy suyển. Ngược với những người tiền nhiệm, Donald Trump chưa bao giờ có tỉ lệ tín nhiệm cao hơn, nhưng cũng chưa xuống thấp hơn.
Theo Levitsky, số này vẫn sẽ bầu cho ông Trump dù từ đây cho đến tháng 11, số nạn nhân Covid-19 có vượt quá 200.000 người và kinh tế vẫn chưa vực dậy nổi. Nhà chính trị học Roger Smith, đại học Pennsylvania cho rằng Donald Trump thất bại trong ba lănh vực : y tế, kinh tế và trật tự xă hội. Nhưng vị tổng thống không hề biết đến mệt mỏi sẵn sàng thượng đài trở lại, và cuộc tỉ thí c̣n lâu mới kết thúc.
Games
