Các cường quốc châu Âu nỗ lực ngăn chận tham vọng của Trung Quốc

[vuitoichat]

Ba nước Anh, Pháp, Đức đã bác bỏ " các quyền lịch sử " của Trung Quốc đối với vùng Biển Đông trong công hàm chung đề ngày 16/09/2020 gởi Liên Hiệp Quốc, xem các quyền đó là trái với luật pháp quốc tế, đặc biệt là trái với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Ảnh vệ tinh công bố ngày 18/08/2020 cho thấy một tàu ngầm nguyên tử Loại 093 của Trung Quốc (G) đang vào một đường hầm tại căn cứ hải quân Du Lâm, đảo Hải Nam, Biển Đông. AFP

Hành động này một lần nữa cho thấy là ba quốc gia nói trên đang muốn đóng vai trò ngày càng lớn hơn trong việc ngăn chận các tham vọng của Bắc Kinh ở các vùng biển chung quanh Trung Quốc, đặc biệt là Biển Đông, một vùng biển có tính chất chiến lược đối với các nước châu Âu, đặc biệt là Pháp và Anh.

Trong bài phân tích đăng ngày 16/09/2020, trang mạng Asia Times nhắc lại Paris và Luân Đôn đã tỏ lập trường cứng rắn hơn bao giờ hết trước những hành động đơn phương của Trung Quốc nhằm xác quyết chủ quyền của họ ở vùng Biển Đông. Cả hai cường quốc châu Âu này đều là thành viên thường trực của Hội Đồng Bảo An và đều là cường quốc hạt nhân và hải quân, có khả năng tung lực lượng đến các vùng biển xa, đồng thời có nhiều lãnh thổ tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Vào năm ngoái, Pháp đã công bố một chiến lược khu vực, trong đó Paris cho biết « sẽ củng cố vai trò của nước này với tư cách một cường quốc khu vực ở vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương, bảo vệ các lợi ích chủ quyền và an ninh cho các công dân của mình, đồng thời tích cực đóng góp vào sự ổn định quốc tế ». Chính phủ của tổng thống Emmanuel Macron đã tăng cường quan hệ với các cường quốc dân chủ trong khu vực Úc, Nhật, Ấn Độ và với các nước Đông Nam Á. Trong chuyến thăm châu Á vào năm 2018, tổng thống Macron đã kêu gọi thiết lập các liên minh chiến lược mới, trong đó có trục Pháp-Úc-Ấn Độ, để duy trì một vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Pháp cũng đã biểu dương lực lượng hải quân khi tham gia các chiến dịch do Mỹ dẫn đầu nhằm bảo vệ tự do lưu thông trên biển và trên không ở các vùng biển kế cận Trung Quốc, trong đó có Biển Đông.

Những hoạt động đó dĩ nhiên đã ảnh hưởng đến quan hệ Pháp-Trung Quốc. Theo Asia Times, Bắc Kinh đã không mời Paris dự lễ kỷ niệm 70 năm thành lập Hải quân Trung Quốc sau khi khu trục hạm Vendémiaire tiến hành các chiến dịch bảo vệ tự do hàng hải ở vùng eo biển Đài Loan.

Riêng đối với Anh, đồng minh chủ chốt của Hoa Kỳ, những khó khăn về Brexit khiến quan hệ giữa nước này với vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương đang trở nên phức tạp và gần đây Luân Đôn đã bị tước quy chế « đối tác đối thoại » với ASEAN. Nhưng theo Asia Times, tại Anh Quốc, ngày càng có nhiều người kêu gọi Luân Đôn phải triển khai các chiến hạm đến Biển Đông và ngăn chận sự bành trướng của Trung Quốc tại vùng biển này. Có tin là thủ tướng Boris Johnson đang xem xét khả năng điều hàng không mẫu hạm mới HMS Queen Elizabeth đến Biển Đông để biểu dương lực lượng, cũng như yểm trợ cho các đối tác như Hoa Kỳ. Tuy nhiên Luân Đôn đang cân nhắc thiệt hơn, vì phải tính đến phản ứng của Trung Quốc đối với việc điều hàng không mẫu hạm đến Biển Đông.

Asia Times nhắc lại là, khi trả lời phỏng vấn báo chí Anh trong tháng 7 vừa qua, đại sứ Trung Quốc tại Anh Quốc Lưu Hiểu Minh ( Liu Xiaoming ) đã lên án chính phủ của thủ tướng Johnson gây tổn hại nghiêm trọng cho mối quan hệ Bắc Kinh –Luân Đôn, đồng thời cảnh cáo về những hậu quả nặng nề nếu Anh Quốc « kết bè, kéo cánh » với Mỹ ở Biển Đông.

Ngay cả nước Đức, không phải là một cường quốc hải quân và cũng không có lãnh thổ trong khu vực, vào đầu tháng này cũng đã lần đầu tiên công bố một tài liệu gọi là « Nguyên tắc chỉ đạo cho vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương », nêu bật tham vọng của Berlin « đóng góp tích cực vào việc hình thành trật tự quốc tế tại vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương ». Đối với ngoại trưởng Đức Heiko Maas trật tự đó « phải dựa trên luật pháp và hợp tác quốc tế, chứ không phải dựa trên luật của kẻ mạnh ».