Sau khi tổng thống Donald Trump đặt câu hỏi về tính trung thực của quy tŕnh bỏ phiếu bầu cử Mỹ, khiến lănh đạo đảng Cộng ḥa Mitch McConnell tuyên bố rằng sẽ có một quá tŕnh chuyển giao 'có trật tự' sau bầu cử.
Lănh đạo đảng Cộng ḥa Mitch McConnell (trái)
Thượng nghị sĩ hàng đầu của Mỹ nói rằng, bất kể ai thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 3/11, sẽ có một lễ nhậm chức ôn ḥa vào ngày 20/1/2021.
Trước đó một ngày, Tổng thống Donald Trump từ chối cam kết điều này, nói rằng "chúng ta sẽ xem điều ǵ sẽ xảy ra".
Ông Trump đă nghi ngờ về việc bỏ phiếu qua đường bưu điện, nhưng giới chức khẳng định nó an toàn.
Tổng thống Trump hiện đang theo sau người thách thức ông, đảng viên Dân chủ Joe Biden, trong các cuộc thăm ḍ dư luận quốc gia, trong khi chỉ c̣n 40 ngày nữa là đến cuộc bầu cử.
Nhiều người Mỹ sẽ bỏ phiếu qua đường bưu điện trong năm nay so với các năm trước, do đại dịch, và ông Trump đă đặt câu hỏi về tính bảo mật của hệ thống bỏ phiếu qua thư này.
Mọi ứng cử viên tổng thống thua cuộc đều đă chấp nhận kết quả. Nếu ông Trump từ chối chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử, th́ đây sẽ là điều chưa từng xảy ra ở nước Mỹ.
Ông Biden nói rằng nếu điều này xảy ra, quân đội có thể loại ông Trump khỏi Nhà Trắng.
Đảng Cộng ḥa nói ǵ?
"Người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 3/11 sẽ được nhậm chức vào ngày 20/1", ông McConnell tweet vào thứ Năm.
"Sẽ có một sự chuyển giao có trật tự giống như đă từng vào mỗi bốn năm kể từ năm 1792."
Các nhà lập pháp khác của Đảng Cộng ḥa, bao gồm đồng minh của Trump, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, cũng hứa hẹn một cuộc bầu cử an toàn và công bằng.
Ông Graham nói với Fox News: "Tôi có thể đảm bảo với quư vị rằng mọi chuyện sẽ diễn ra ôn ḥa", nhưng cho rằng một quyết định có thể được đưa ra ṭa án tối cao Mỹ. "Nếu đảng Cộng ḥa thua, chúng tôi sẽ chấp nhận kết quả. Nếu Ṭa án tối cao đưa ra phán quyết có lợi cho Joe Biden, tôi sẽ chấp nhận kết quả đó."
Thượng nghị sĩ Mitt Romney có phản ứng gay gắt hơn vào thứ Tư, nói rằng "bất kỳ ư kiến nào cho rằng một tổng thống có thể không tôn trọng Hiến pháp là điều không thể tưởng tượng và không thể chấp nhận được".
Trump đă nói ǵ?
Hôm thứ Năm, ông Trump một lần nữa nghi ngờ về tính trung thực của cuộc bầu cử, nói rằng ông không chắc nó có thể "trung thực" bởi v́ các lá phiếu qua bưu điện hoàn toàn là "một tṛ lừa đảo".
Trước đó cùng ngày, Thư kư báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany cho biết ông Trump "sẽ chấp nhận kết quả của một cuộc bầu cử tự do và công bằng".
Tổng thống đă gây ra tranh căi vào tối thứ Tư khi một phóng viên hỏi liệu ông có cam kết chuyển giao quyền lực một cách ḥa b́nh "thắng, thua hay ḥa" cho ông Biden.
Ông Trump nói: "Tôi đă phàn nàn rất nhiều về các lá phiếu. Những lá phiếu là một thảm họa."
Khi nhà báo phản bác rằng "mọi người đang gây rối loạn", ông Trump xen vào: "Hăy loại bỏ những lá phiếu, và bạn sẽ có một cuộc sống rất yên b́nh - sẽ không có sự chuyển giao, nói thẳng ra, là sẽ có một sự tiếp diễn. "
Năm 2016, ông Trump cũng từ chối cam kết chấp nhận kết quả bầu cử mà đối thủ của ông - ứng cử viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton - cho là một cuộc tấn công vào nền dân chủ.
Cuối cùng ông Trump được tuyên bố là người chiến thắng, mặc dù thua ba triệu phiếu phổ thông, một kết quả mà ông Trump vẫn c̣n nghi ngờ.
Đảng Dân chủ nói ǵ?
Chủ tịch Dân chủ Hạ viện Nancy Pelosi, chính trị gia quyền lực thứ ba ở Washington, nói với các phóng viên hôm thứ Năm rằng bà không ngạc nhiên về những nhận xét trước đó của ông Trump.
Bà Pelosi nói thêm rằng tổng thống "ngưỡng mộ những người đang kéo dài vai tṛ của họ trong chính phủ", dẫn trường hợp ông Vladimir Putin của Nga, Kim Jong-un của Bắc Hàn và Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ.
"Nhưng tôi nhắc ông ta rằng: ông không ở Bắc Hàn, không ở Thổ Nhĩ Kỳ, không ở Nga, thưa Tổng thống ... vậy tại sao ông không cố gắng một chút để tôn vinh lời tuyên thệ nhậm chức của ông."
Phát biểu với các phóng viên tại Delaware, ông Biden cho rằng những b́nh luận của ông Trump về quá tŕnh chuyển giao quyền lực là "phi lư".
Đảng Dân chủ cũng nói rằng "chính phủ Hoa Kỳ hoàn toàn có khả năng hộ tống những kẻ vi phạm ra khỏi Nhà Trắng".
Hôm thứ Năm, một phát ngôn viên của Biden nói với Politico rằng cựu phó tổng thống "rơ ràng, đă tham gia vào quá tŕnh chuyển giao quyền lực một cách ḥa b́nh trước đây" và sẽ làm như vậy sau cuộc bầu cử năm 2020.
Bản thân ông Biden đă bị những người bảo thủ cáo buộc là gây ra t́nh trạng bất ổn trong cuộc bầu cử khi phát biểu hồi tháng Tám: "Có ai tin rằng sẽ có ít bạo lực hơn ở Mỹ nếu Donald Trump tái đắc cử không?"
Tháng trước, bà Clinton kêu gọi ông Biden không chấp nhận thất bại sớm trong đêm bầu cử. "Tôi nghĩ điều này sẽ tiếp diễn, và tôi tin rằng ông ấy sẽ thắng nếu chúng ta không thay đổi lập trường."
Bà đưa ra kịch bản rằng đảng Cộng ḥa sẽ cố gắng "làm rối tung việc bỏ phiếu vắng mặt" và huy động một đội quân luật sư để bàn căi về kết quả.
Những nghi ngờ về tính công bằng của cuộc bỏ phiếu vào tháng 11 xuất hiện khi một cuộc chiến chính trị khác diễn ra - về việc có hay không chỉ định một thẩm phán mới của Ṭa án Tối cao trước cuộc bầu cử.