Tanya Wojciak cho biết việc Trump hiếm khi đeo khẩu trang và luôn hạ thấp mức độ nghiêm trọng của Covid-19 ngay cả sau khi chính ông phải nhập viện vì virus là điều "không ra dáng tổng thống", khiến việc Trump để mất cử tri như Tanya Wojciak, bà mẹ ở đông bắc Ohio vốn luôn ủng hộ đảng Cộng hòa, là điều tưởng như không thể xảy ra.
Thế nhưng, Wojciak, 39 tuổi đã quyết định không bầu cho Trump vì tức giận về cách ông xử lý Covid-19, đại dịch cướp đi 220.000 sinh mạng Mỹ. Một người bạn của cô đã tử vong vì Covid-19 hồi tháng 4.
Wojciak cho biết việc Trump hiếm khi đeo khẩu trang và luôn hạ thấp mức độ nghiêm trọng của Covid-19 ngay cả sau khi chính ông phải nhập viện vì virus là điều "không ra dáng tổng thống". Cô cảm thấy hối tiếc vì đã bỏ phiếu cho ông 4 năm trước. Một biểu ngữ ủng hộ Biden đang được cắm trên bãi cỏ phía trước nhà cô ở thành phố Cortland, hạt Trumbull, bang Ohio.
Tanya Wojciak (trái) và con trai Max Mattlack, 18 tuổi, tại Cortland ngày 30/9. Ảnh: Reuters.
Cách đó khoảng 547 km về phía đông, tại Bangor, Pennsylvania, Leo Bongiorno cũng sẽ bỏ phiếu cho Biden sau khi không đi bầu năm 2016. Bangor Trust Brewing, nhà hàng bia của Bongiorno, vẫn vắng khách sau khi Pennsylvania nới lỏng hạn chế về quán bar và nhà hàng vào tháng 6. Ca nCoV mới hàng ngày ở bang tháng này lên mức cao nhất kể từ giữa tháng 4, khiến nhiều khách quen của Bongiorno không dám đến nhà hàng.
Khoản cứu trợ liên bang mà ông nhận được còn ít hơn trợ cấp thất nghiệp. Doanh thu của nhà hàng không đủ bù chi. Ông nói rằng đất nước cần một tổng thống hiểu các hộ kinh doanh nhỏ cần gì để sống sót sau đại dịch và đó không phải là Trump. "Giờ chúng tôi chỉ ngồi đây chờ chủ nợ đến thu tiền", Bongiorno nói.
"Vành đai Rỉ sét" là thuật ngữ được dùng để chỉ các bang vùng Trung Tây, nơi từng là những "cỗ máy công nghiệp" hùng mạnh của nước Mỹ nhưng chứng kiến tình trạng suy thoái từ năm 1980. Vành đai này bắt đầu ở vùng trung tâm bang New York, vắt qua các bang phía tây như Pennsylvania, Ohio, Maryland, Indiana và Michigan, kết thúc ở phía bắc Illinois, phía đông Iowa và đông nam Wisconsin.
Các khu vực nằm trên "Vành đai Rỉ sét" (màu cam) của nước Mỹ. Ảnh: Wikipedia.
Các bang chiến trường ở "Vành đai Rỉ sét" bao gồm Ohio và Pennsylvania đã giúp Trump vào Nhà Trắng năm 2016 và đây được cho là những bang sẽ định đoạt cuộc bầu cử năm nay. 4 năm trước, thông điệp phục hồi kinh tế của Trump đã giúp ông giành được phiếu bầu từ nhiều cử tri da trắng thuộc tầng lớp lao động - những người từng bỏ phiếu cho Barack Obama năm 2012.
Nhiều cử tri trong số đó vẫn trung thành với Tổng thống. Tuy nhiên, sự ủng hộ dành cho Trump đang giảm dần ở các bang này trong năm nay và đại dịch là lý do chủ chốt. Dữ liệu thăm dò cho thấy cuộc đua năm 2020 đang ngày càng trở thành cuộc trưng cầu dân ý về cách xử lý Covid-19 của Tổng thống.
Cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos, được tiến hành từ ngày 9/10 đến 13/10, cho thấy 50% cử tri trên toàn quốc cảm thấy Biden sẽ phản ứng trước đại dịch tốt hơn, so với 37% ủng hộ Trump.
Các cuộc thăm dò gần đây của Reuters/Ipsos và những đơn vị khác cho thấy Biden đang hòa với Trump ở Ohio trong khi dẫn trước ở Pennsylvania, Michigan và Wisconsin, mặc dù kết quả sít sao hơn so với cách biệt hai con số của Biden trong các cuộc thăm dò trên quy mô toàn quốc.
Phát ngôn viên Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Mandi Merritt nói rằng Trump đã "hành động nhanh chóng và dứt khoát đối với Covid-19 trong suốt cả quá trình". "Trong khi các thành viên đảng Dân chủ tiếp tục 'chơi trò chính trị' với nCoV và vaccine, Tổng thống Trump vẫn tiếp tục dẫn dắt đất nước trên con đường phục hồi", Merritt nói.
Wojciak sống ở hạt Trumbull, Ohio, còn Bongiorno cư trú tại hạt Northampton, Pennsylvania. Không ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa nào từng thắng ở hai hạt này trong nhiều thập kỷ cho đến khi Trump chiến thắng ở đây năm 2016.
Nhiều cư dân thích triết lý bảo hộ thương mại, lập trường cứng rắn về nhập cư của Trump và việc ông bảo vệ mạnh mẽ quyền sử dụng súng. Họ đã giúp Trump thắng tại Trumbull với cách biệt 6%, và Northampton khoảng 4%.
Nhưng một số cử tri ở đây giờ không còn ủng hộ ông. Hồi tháng 9, 51% cử tri nhiều khả năng đi bầu ở khu vực bầu cử số 7 của Pennsylvania, bao gồm hạt Northampton, cho biết họ sẽ bỏ phiếu cho Biden, trong khi tỷ lệ giành cho Trump là 44%, theo một cuộc thăm dò của Đại học Muhlenberg College và Morning Call. Một cuộc thăm dò của New York Times và Đại học Siena được tiến hành vào ngày 2-6/10 cho thấy 49% cử tri ủng hộ Biden tại khu vực công nghiệp ở bắc Ohio, bao gồm hạt Trumbull, trong khi Trump giành được 43%.
Các cuộc phỏng vấn của Reuters với hơn 50 cử tri trên khắp hạt Trumbull và Northampton cho thấy họ rất thất vọng vì Trump luôn hạ thấp mức nghiêm trọng của Covid-19, không đeo khẩu trang thường xuyên và khuyến khích người dân Mỹ cũng làm vậy.
Hạt Northampton ghi nhận hơn 300 ca tử vong do Covid-19, tức khoảng 100 ca trên 100.000 dân - cao hơn mức trung bình toàn quốc là khoảng 66 ca tử vong trên 100.000 người. Ít nhất 76 trường hợp tử vong của hạt xảy ra tại một viện dưỡng lão ở thị trấn Thượng Nazareth, cộng đồng khoảng 7.000 dân.
Tổng thống Trump tại Maryland ngày 20/10. Ảnh: AFP.
Cuộc sống ở Northampton thoạt nhìn có vẻ bình thường, với các nhà hàng phục vụ ăn uống ngoài trời và sân trường vang vọng tiếng gậy bóng chày. Nhưng những người lao động ở đây đang hứng chịu "đau đớn" vì mất thu nhập do Covid-19, tỷ lệ thất nghiệp tháng 8 của hạt là 10,2%, tăng hơn 5% so với một năm trước đó.
Nằm ở phía đông Pennsylvania, gần ranh giới với New Jersey, Northampton vốn không rơi vào cảnh ngộ suy thoái giống như những nơi khác ở "Vành đai Rỉ sét". Họ cũng hứng chịu tổn thất, nhất là khi Bethlehem Steel, từng là nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới, giải thể năm 2003. Tuy nhiên, Northampton vẫn thu hút được nhiều ngành công nghiệp khác, bao gồm các nhà máy sản xuất thiết bị y tế. Một loạt công xưởng mang lại thêm nhiều việc làm và hạt này có Đại học Lehigh ở Bethlehem và Đại học Lafayette ở Easton.
Ngày nay, Northampton là nơi các phe phái chính trị "giằng co". Vùng đô thị Easton và Bethlehem ở trung tâm nghiêng về cánh tả, trong khi các trang trại và nhà máy ở ngoại ô là "thành trì" của Trump. Khi lái xe trên những con đường ngoằn ngoèo ở đây vào đầu tháng, phóng viên Reuters đã đếm được 77 biểu ngữ ủng hộ Trump ở trước nhà dân, trong khi chỉ có 24 cái dành cho Biden.
Hạt Trumbull của Ohio là trung tâm sản xuất hùng mạnh một thời đã mất đi nhiều việc làm công xưởng trong 30 năm qua. Đó là lĩnh vực mà Trump hứa hẹn hồi sinh vào năm 2016.
Ngày nay, nền kinh tế địa phương đang "ngắc ngoải" do chịu tác động từ toàn cầu hóa, nạn nghiện thuốc giảm đau nhóm opioid và hiện là Covid-19. Hơn 130 người ở hạt Trumbull đã chết vì Covid-19, tức khoảng 68 trên 100.000 cư dân.
Tỷ lệ thất nghiệp vào tháng 8 là 11,4%, tăng từ 6,3% cùng tháng năm ngoái. Các quy định giãn cách xã hội nghiêm ngặt của Thống đốc đảng Cộng hòa Mike DeWine đã hạn chế số lượng khách đến cửa hàng, nhà hàng và khách sạn.
Một nhà máy bóng đèn trước đây ở ngoại ô Warren, hạt Trumbull giờ bị bỏ hoang. Hàng trăm cửa kính nứt vỡ vì những người qua đường ném đá vào tòa nhà để tiêu khiển.
Trong quán bar Iron House ở Cortland, nhân viên bán đồ nội thất Bill Bevec cho biết Tổng thống đã mất đi phiếu bầu khi ông hạ thấp mức nghiêm trọng của Covid-19 vào mùa đông năm ngoái. Trong các cuộc trò chuyện với nhà báo Bob Woodward được ghi âm, Trump thừa nhận ông hiểu mức nguy hiểm của đại dịch nhưng đã cố tình làm vậy để không khiến công chúng Mỹ hoảng sợ.
"Anh không nghĩ rằng chúng tôi có quyền được biết mức độ tồi tệ của dịch bệnh này sao?", Bevec, 66 tuổi, người đã bỏ phiếu cho Trump vào năm 2016, nói. "4 năm trước, tôi là người ủng hộ lớn nhất cho Trump. Nhưng tôi nghĩ ông ấy đã xử lý Covid-19 hỏng bét".
Trump đã nhiều lần bảo vệ việc cách xử lý khủng hoảng của mình. Courtney Parella, phó thư ký báo chí chiến dịch tranh cử của Trump, nhấn mạnh ông đã sớm ra lệnh cấm nhập cảnh với người đi từ Trung Quốc và tuyên bố chính quyền đang thúc đẩy sản xuất vaccine Covid-19 nhanh kỷ lục, dù chưa loại vaccine nào được phê duyệt ở Mỹ.
Chiến dịch của Biden đang nhắm vào những cử tri lớn tuổi lo lắng về virus như Bevec, những người đã bỏ phiếu cho Trump hoặc không đi bầu vào năm 2016. Với nhóm cử tri trên 55 tuổi, Trump đã thắng với cách biệt 13% vào năm 2016.
Biden dường như đã thu hút được nhiều cử tri lớn tuổi. Năm nay, hai ứng viên cạnh tranh sít sao trong nhóm cử tri từ 55 tuổi trở lên: 47% nói rằng họ sẽ bỏ phiếu cho Biden trong khi 46% ủng hộ Trump, theo khảo sát quốc gia của Reuters/Ipsos vào tháng 9 và tháng 10.
American Bridge 21 Century, siêu PAC hỗ trợ các ứng viên đảng Dân chủ, đã chi 40 triệu USD cho quảng cáo ở các quận dao động tại Pennsylvania, Michigan và Wisconsin, đặc biệt nhắm đến cử tri da trắng thuộc tầng lớp lao động và người cao tuổi từng ủng hộ Trump năm 2016. (Siêu PAC là tổ chức gây quỹ để chạy quảng cáo hoặc tổ chức các sự kiện hỗ trợ cho ứng viên nhưng bị cấm làm việc hoặc liên lạc với chiến dịch tranh cử của ứng viên đó).
Shonna Bland đứng trước một loạt lá cờ ủng hộ Trump tại Cortland,Ohio. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, đối với một số cựu đảng viên Dân chủ ở Ohio và Pennsylvania, những bước đi sai lầm của Trump đối với Covid-19 không đồng nghĩa với việc cánh cửa tái đắc cử đã đóng lại với ông.
Roshaun Kerdzaliev, 40 tuổi, quản lý quán bar Jaid's Lounge ở Wind Gap, Pennsylvania, hai lần bỏ phiếu cho Obama trước khi bầu cho Trump vào năm 2016. Kerdzaliev cho biết doanh số bán hàng giảm hơn 1/3 do đại dịch.
Anh cho rằng Trump lẽ ra có thể làm nhiều hơn để chống Covid-19. Nhưng hiện giờ, khi thiệt hại đã xảy ra, Trump là lãnh đạo có thể khắc phục tình hình tốt hơn. "Nếu tôi muốn chọn một người thực sự có thể xây dựng lại nền kinh tế sau tất cả những điều này, thì đó phải là Trump", Kerdzaliev nói.
Shonna Bland, 45 tuổi, chủ nhà hàng Top Notch Diner ở Cortland, treo biểu ngữ "TRUMP" dài 6 m trên tòa nhà của mình và dán một lưu ý trên cửa: "Chúng tôi sẽ không buộc mọi người đeo khẩu trang hay che mặt tại đây".
Bland đã bỏ phiếu cho Obama vào năm 2008 và 2012, sau đó chuyển sang bầu cho Trump vào năm 2016. Cô dự định bỏ phiếu cho ông một lần nữa. "Những người có bệnh nền nên ở nhà, nhưng những người khác nên được tự do tiếp tục cuộc sống của mình và Trump hiểu được điều đó", Bland nói.
Việc có những người trung thành như Bland và Kerdzaliev đồng nghĩa với việc các bang chiến trường như Ohio và Pennsylvania vẫn nằm trong tầm với của Trump.
Tuy nhiên, ở đông bắc Ohio, Wojciak, đảng viên Cộng hòa bất mãn, cho biết cô sẽ bỏ phiếu cho đảng Dân chủ suốt đời. Cô cũng khuyến khích con trai Max Matlack bỏ phiếu cho đảng Dân chủ.
Matlack, 18 tuổi, tránh đến những nơi công cộng kể từ mùa xuân vì lo sợ bệnh hen suyễn của cậu sẽ trở nặng nếu nhiễm nCoV. Cậu đã bỏ phiếu sớm cho Biden vào ngày 12/10. "Ông ấy tốt hơn người chúng ta đang có bây giờ", Matlack nói.
