Bất lực trong việc vượt qua hệ thống phòng không nhiều tầng, nhiều lớp và cực kỳ hiện đại của Liên Xô, Mỹ đã phải tính đến chiến lược "cùn" nhất.
Thách thức mang tên hệ thống phòng không Xô viết
Trong Chiến tranh Lạnh, lực lượng không quân của Mỹ và các đồng minh NATO, đã phải đối mặt với thách thức, khi đột phá qua mạng lưới phòng không dày đặc và hiện đại của khối Hiệp ước Warsaw, đặc biệt là phần lãnh thổ Liên Xô.
Mỹ đã đầu tư mạnh vào một số phương tiện để thâm nhập được qua các hệ thống phòng thủ hiện đại và thực hiện các cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật và chiến lược vào lãnh thổ Liên Xô. Ngược lại, Liên Xô cũng liên tục hiện đại hóa hệ thống phòng thủ của mình.
Mạng lưới phòng không của Liên Xô vào đầu những năm 1980 đã triển khai một loạt các hệ thống phòng không chưa từng có trên thế giới, bao gồm các biến thể đầu tiên của hệ thống phòng không S-300 cơ động cao và hệ thống S-200 tầm xa nhưng kém cơ động hơn, trong đó có những tên lửa phòng không có thể tiêu diệt mục tiêu cách xa đến 300 km.
Ngoài những hệ thống phòng không tầm xa này, Liên Xô còn bổ sung một loạt các hệ thống tầm bắn ngắn hơn như tên lửa Tor-M1 chống tên lửa hành trình và hệ thống phòng thủ tầm trung BuK-M1.
Trong chiến lược đột phá qua hệ thống phòng không Liên Xô của những năm đầu Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã phát triển máy bay ném bom B-70 với tốc độ bay cực nhanh lên đến Mach 3 và có thể phát động các cuộc tấn công hạt nhân từ độ cao rất lớn.
Tuy nhiên sau đó, Liên Xô đã phát triển thành công loại tên lửa và máy bay đánh chặn bay nhanh hơn B-70 và chiến lược này của Mỹ bị phá sản.
Chiến lược đột phá tiếp theo mà Mỹ sử dụng là dùng phi đội máy bay ném bom siêu thanh được tối ưu hóa cho các hoạt động ở độ cao rất thấp, cụ thể là máy bay ném bom B-1B Lancer. Việc bay thấp sẽ khiến B-1B khó bị theo dõi và các hệ thống phòng không tầm xa khó đánh chặn.
Song, việc Liên Xô triển khai số lượng lớn tên lửa phòng không vác vai và các hệ thống tên lửa phòng không cơ động tầm thấp, được tối ưu hóa để đánh chặn mục tiêu máy bay bay thấp, đã làm giảm khả năng thành công của chiến lược được xây dựng xung quanh máy bay ném bom B-1B.
Chiến lược ''cùn'' nhất của Không quân Mỹ
Chiến lược được cho là "cùn nhất" của Mỹ, để vô hiệu hóa hệ thống phòng không của Liên Xô, và có khả năng hiệu quả nhất, là sử dụng máy bay ném bom B-52, được trang bị vũ khí hạt nhân chiến thuật, nhằm ''đánh bay'' hệ thống phòng không của đối thủ bằng các cuộc tấn công lớn và không cân xứng.
Máy bay B-52 được đưa vào biên chế Không quân Mỹ từ cuối thập niên 1950 và không phải là máy bay có tốc độ siêu thanh hay khả năng tàng hình. B-52 được đánh giá cao về tầm bay xa, mang tải lớn nhưng không thể bay quá cao hoặc quá thấp, nghĩa là khả năng phòng thủ thực sự duy nhất của nó là nhờ các hệ thống tác chiến điện tử.
Thế nhưng khi đối đầu với các hệ thống phòng không của Việt Nam năm 1972, vốn lạc hậu hơn nhiều so với các hệ thống phòng không ở Liên Xô và có mật độ tương đối thấp, B-52 vẫn bị tổn thất nặng nề trong chiến đấu.
Để đối phó với hệ thống phòng không của Liên Xô, B-52 được hỗ trợ bởi bệ phóng tên lửa tấn công tầm ngắn AGM-69 SRAM. Tên lửa được đưa vào sử dụng vào năm 1972, mỗi tên lửa có giá hơn nửa triệu USD, khiến nó trở thành một trong những tên lửa đắt nhất thời bấy giờ.
Tên lửa có tầm bắn 200 km, cho phép nó vượt xa tầm bắn bất kỳ hệ thống phòng không nào của Liên Xô (trừ các biến thể S-200 tiên tiến nhất). AGM-69 được trang bị đầu đạn hạt nhân 17 kiloton hoặc 210 kiloton.
Nói một cách dễ hiểu, đầu đạn hạt nhân được sử dụng để tấn công thành phố Nagasaki của Nhật Bản năm 1945, chỉ có công suất 25 kiloton, có nghĩa là sức công phá của của tên lửa AGM-69 là quá lớn đối với vũ khí chiến thuật.
Sức công phá của các đầu đạn hạt nhân trên AGM-69, nhằm bù đắp cho sự thiếu chính xác của tên lửa, khi bán kính lệch mục tiêu của tên lửa lên tới 430 mét. Tuy nhiên, các vụ nổ hạt nhân thử nghiệm đã chứng minh, sóng xung kích của của vụ nổ có thể phá hủy hoàn toàn các mục tiêu lộ, hoặc thậm chí trong công sự.
Với hàng chục chiếc B-52, dự kiến sẽ được triển khai cho một đợt tiến công và mỗi chiếc phóng một số tên lửa, nhằm vào các địa điểm phòng không của Liên Xô, sẽ gây ra sự tàn phá vô cùng lớn.
Các tên lửa AGM-69 cũng được đánh giá cao, vì tương đối nhỏ gọn; với trọng lượng mỗi quả nặng 1.010 kg, chỉ bằng 80% so với loại tên lửa được đưa vào trang bị từ đầu những năm 1960 là AGM-28, cũng được trang bị cho B-52.
Do kích thước tên lửa nhỏ hơn, nên B-52 có thể mang được số AGM-69 nhiều hơn, cho phép nó tấn công nhiều mục tiêu hơn và do đó có thể thực hiện nhiều cuộc tấn công hạt nhân vào một số địa điểm phòng không.
Về cơ bản, các máy bay ném bom sẽ lao qua các tuyến phòng thủ đầu tiên của khối Hiệp ước Warsaw cho đến khi chúng có thể tiếp cận mục tiêu của mình, đó là các thành phố lớn của các nước Đông Âu và Liên Xô, từ đó tiến hành các cuộc tấn công hạt nhân, và thủ đô Moscow là mục tiêu cuối cùng.
Các tính năng đáng chú ý của tên lửa AGM-69 là tốc độ đến Mach 3,5 và khả năng bám địa hình làm cho khó bị đánh chặn hơn. AGM-69 được thiết kế để trang bị cho các máy bay ném bom B-52G/H, B-1B và thậm chí cả máy bay chiến đấu tấn công chiến thuật F-111.
Một chiếc B-52 có thể mang tới 20 quả AGM-69, B-1B là 24 quả và F-111 là 6 quả. Tên lửa AGM-69 cuối cùng đã được cho loại biên vào năm 1993, do những lo ngại về chất lượng tên lửa.
Vào thời điểm loại biên, khả năng tồn tại của các cuộc tấn công của máy bay ném bom không có tính năng tàng hình từ cách xa hơn 500km cũng trở nên rủi ro cao. Do trong thập niên 1980, khả năng phòng không của Liên Xô đã được nâng cấp lớn, và những thành tựu trên vẫn được tiếp tục ở nước Nga thời hậu Xô Viết, bất chấp sự suy giảm tổng thể của lĩnh vực quốc phòng.
Đặt ra mối đe dọa hàng đầu đối với máy bay ném bom Mỹ từ thập niên 1980 trở lại đây là máy bay đánh chặn hạng nặng MiG-31 Foxhound của Liên Xô.
MiG-31 đưa vào trang bị từ năm 1981, được trang bị radar cực mạnh và là máy bay được trang bị radar mảng pha đầu tiên trên thế giới. MiG-31 được tối ưu hóa để đánh chặn tên lửa hành trình cũng như máy bay ném bom tầm xa, bằng cách sử dụng tên lửa không đối không R-33.
MiG-31 Foxhound sau này được trang bị tên lửa không đối không R-37 mang đầu đạn rất lớn và có tầm bắn đến 400 km.
Mối thách thức mang tên phòng không Nga
Những tiến bộ gần đây trong hệ thống phòng không của Nga tiếp tục đặt ra thách thức đối với các máy bay ném bom Mỹ, bao gồm việc triển khai các hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa S-400 và S-300V4 .
Những vũ khí này được tối ưu hóa tốt để vô hiệu hóa các máy bay như B-52 và B-1B ở tầm cực xa, với cả hai hệ thống đều có phạm vi phát hiện khoảng 600 km và phạm vi tiêu diệt mục tiêu là 400 km.
Hệ thống phòng không S-500 sắp tới của Nga dự kiến đưa vào sử dụng vào năm 2021, có tầm hoạt động hơn 600 km và tầm phát hiện thậm chí còn xa hơn, đồng thời chuyên sâu hơn trong việc vô hiệu hóa các mục tiêu có giá trị cao như máy bay ném bom chiến lược.
Các hệ thống S-400 của Nga cũng đã chứng tỏ khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ở tốc độ vượt Mach 8, nhanh hơn nhiều so với bất kỳ tên lửa phòng không nào của phương Tây hiện nay.
Những điều này, trong số nhiều sự phát triển khác, có nghĩa là các máy bay ném bom của Mỹ ngày nay phải phụ thuộc rất nhiều vào việc triển khai tên lửa hành trình cận âm từ cách xa hàng nghìn km. Riêng với máy bay B-52, từ lâu Mỹ đã thay thế tên lửa AGM-69 bằng các loại tên lửa mới hơn cho mục đích này.
VietBF @ Sưu tầm
