B-2 được thiết kế có thể xuyên thủng hệ thống phòng không nhiều tầng, nhiều lớp nhằm thực hiện một cuộc tấn công hạt nhân chiến lược nhằm vào Liên Xô và các nước thuộc Khối Warsaw.
Thập niên 1980 là thời kỳ đỉnh điểm của chiến tranh Lạnh, Mỹ đã thiết kế loại máy bay ném bom chiến lược tàng hình, nhằm thực hiện những cuộc tiến công hạt nhân vào thủ đô Moscow của Liên Xô.
Lý do Mỹ phát triển máy bay B-2
Máy bay ném bom chiến lược B-2 được Mỹ phát triển từ những năm 1980 và bắt đầu phục vụ trong Không quân Mỹ vào năm 1997.
B-2 Spirit là lớp máy bay ném bom chiến lược cuối cùng của phương Tây, được sản xuất trong thời kỳ chiến tranh Lạnh và là chiếc đầu tiên được chế tạo với tính năng tàng hình.
B-2 được thiết kế để có thể "xuyên thủng" hệ thống phòng không nhiều tầng, nhiều lớp của Liên Xô, nhằm thực hiện một cuộc tấn công hạt nhân chiến lược nhằm vào Liên Xô và các nước thuộc Khối Warsaw.
Liên Xô đã tốn nhiều tiền của để xây dựng hệ thống phòng không và được đánh giá là tiên tiến nhất thế giới khi đó, gồm các loại tên lửa phòng không tầm xa S-300 và S-200. Ngoài ra, máy bay đánh chặn MiG-31, được trang bị radar mạng pha đầu tiên trên thế giới.
Với hệ thống phòng không như vậy, khả năng của các máy bay ném bom không tàng hình như B-52H và B-1B thâm nhập không phận Liên Xô, chắc chắn sẽ có số phận "một đi không trở lại".
Quân đội Mỹ đã đau đầu tìm bài toán vượt qua lưới lửa phòng không của Liên Xô. Đầu tiên, Mỹ đầu tư phát triển máy bay ném bom B-70 Valkyrie. Đây là loại máy bay ném bom tốc độ cao, có tốc độ bay nhanh hơn tên lửa phòng không của Liên Xô, có thể thực hiện các nhiệm vụ ném bom ở độ cao lớn, với tốc độ đến Mach 3.
Nhưng kế hoạch này cuối cùng đã bị hủy bỏ, do quân đội Liên Xô bắt đầu triển khai các máy bay chiến đấu và tên lửa đất đối không có tốc độ nhanh hơn máy bay ném bom của Mỹ. Việc này khiến chương trình phát triển B-70 Valkyrie bị phá sản.
Phương án tốc độ cao không khả thi, Mỹ tập trung chuyển sang phát triển loại máy bay thâm nhập tầm thấp, để đạt được những mục tiêu mà máy bay ném bom tầm cao và tốc độ cao không thể đạt được. Vì khi máy bay bay ở độ cao thấp, phạm vi phát hiện của hệ thống radar và tầm hoạt động của tên lửa đối không đã bị giảm đáng kể.
Mặc dù máy bay ném bom B-1B, được chế tạo theo yêu cầu của loại nhiệm vụ này, nhưng nó lại tỏ ra là một chiến lược kém hiệu quả hơn. Liên Xô đã triển khai một số lượng lớn tên lửa đất đối không di động, những tên lửa này rất thích hợp để chế áp máy bay bay thấp.
Ngoài ra máy bay đánh chặn MiG-31, với radar cực mạnh và tên lửa không đối không tầm siêu xa, làm cho tương lai loại máy bay ném bom B-1B này ''rất mong manh''.
Người Mỹ luôn đi đầu trong những giải pháp công nghệ, một giải pháp mới được đưa ra đó là, phát triển một loại máy bay hoàn toàn mới, khó bị radar của Liên Xô phát hiện, dù bay ở độ cao lớn.
Vấn đề này chỉ được giải quyết, nếu phát triển một loại máy bay tránh được sự theo dõi của các loại radar, đó chính là công nghệ tàng hình. Mặc dù F-117 là máy bay chiến đấu tàng hình đầu tiên của Mỹ, nhưng B-2 mới là máy bay ném bom chiến lược và là một dự án lớn, quy mô hơn rất nhiều.
Không giống như thiết kế của F-117 hoặc sau này là F-22 hoặc F-35, B-2 sử dụng thiết kế kiểu cánh bay lớn, nên nó rất khó bị phát hiện bởi radar sóng dài.
Trọng tải của B-2 gấp vài lần các loại máy bay tàng hình khác, điều đó có nghĩa là B-2 rất thích hợp để mang vũ khí hạt nhân chiến lược hạng nặng Trong khi F-117 và sau này là F-35, chỉ có thể mang vũ khí hạt nhân chiến thuật cỡ nhỏ như bom B61.
Nhưng công nghệ radar hàng đầu thế giới của Liên Xô luôn là mối đe dọa với tất cả các loại máy bay của Mỹ. Máy bay ném bom tàng hình B-2 cũng có thể bị phát hiện.
Ví dụ, thế hệ máy bay đánh chặn MiG-31M mới, được trang bị radar mảng pha điện tử thụ động Zaslon-M cỡ lớn, được đưa vào sử dụng không lâu trước khi B-2 đi vào hoạt động. Các phi đội máy bay đánh chặn MiG-31 có thể chia sẻ dữ liệu, để xác định vị trí tốt hơn của máy bay tàng hình đối phương ở khoảng cách xa.
Chính vì lý do trên, Không quân Mỹ đã đề nghị nhà sản xuất Northrop Grumman (nhà phát triển B-2), bổ sung cho B-2 khả năng bay ở độ cao thấp, tương tự như B-1B.
Ban đầu, B-2 được dự định sử dụng như một máy bay ném bom chiến lược tầm cao thuần túy, và việc tăng khả năng bay ở độ cao thấp có thể là một giải pháp không hợp lý.
Việc thêm tính năng bay thấp như vậy với máy bay B-2, không chỉ làm tăng giá thành của loại máy bay vốn đã đắt đỏ, mà còn buộc Northrop phải giảm hiệu suất tàng hình của máy bay ở một số bước sóng radar; đặc biệt là các radar có bước sóng dài hơn, theo dõi từ phía sau máy bay.
Có lẽ quan trọng hơn, những thay đổi này sẽ làm tăng trọng lượng, giảm đáng kể thời gian hoạt động trên không của máy bay, tăng chi phí vận hành và yêu cầu bảo dưỡng; đồng thời thiết kế máy bay sẽ trở nên phức tạp hơn.
Thay đổi thiết kế này cuối cùng đã không giúp cải thiện khả năng thâm nhập của B-2 vào không phận Liên Xô. Đối với máy bay ném bom tàng hình, khả năng thâm nhập ở độ cao thấp là một ý tưởng lạc hậu.
Dù bay thấp hay bay cao, máy bay ném bom tàng hình B-2 vẫn là loại máy bay có cấu tạo phức tạp, cần sự bảo dưỡng cao hơn các loại máy bay khác, và không thể đem ra bay thường xuyên như các loại máy bay ném bom ''truyền thống'' như B-52 hay B-1B trước đó.
Giá thành của một chiếc máy bay ném bom B-2 vượt quá 2 tỷ USD/ chiếc, khung máy bay của nó rất mỏng, đòi hỏi bảo dưỡng cao nên dự án B-2 cuối cùng đã giảm từ 120 chiếc xuống còn 20 chiếc.
Máy bay ném bom B-2 vẫn phụ thuộc nhiều vào việc cung cấp vũ khí, như bom xuyên GBU-57. Những quả bom này quá nặng, so với bất kỳ máy bay tàng hình nào khác; nhưng nếu có tình huống xung đột xảy ra, đây là loại vũ khí rất quan trọng, trong việc phá hủy các cơ sở hạt nhân và kho chứa tên lửa của Iran và Triều Tiên.
Do những vấn đề tồn tại khác nhau mà B-2 gặp phải, nhiều khả năng loại máy bay này cuối cùng sẽ được cho loại biên vào cuối những năm 2030. Khi đó, Không quân Mỹ sẽ sử dụng loại B-52H dùng từ thời Chiến tranh Việt Nam và loại máy bay ném bom tàng hình mới, đó là B-21 Raider đang phát triển.
Máy bay ném bom B-21 cũng sử dụng thiết kế kiểu cánh bay, nhưng dự kiến giá sẽ rẻ hơn, dễ bảo trì hơn và không có khả năng thâm nhập ở độ cao thấp như chiếc B-2.
VietBF @ Sưu tầm
