Biến chủng của Ấn Độ vô cùng nguy hiểm. Những người trẻ, không có bệnh nền cũng có nguy cơ tử vong cao. Nhiều ca bệnh người trẻ bệnh trở nặng nhanh chóng và đang nguy kịch.
Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Quản lư Khám chữa bệnh, hội chẩn các bệnh nhân hôm qua, cho biết chỉ trong gần một tháng kể từ ngày 27/4, Việt Nam ghi nhận tới 2.000 ca Covid-19, tương đương số lượng bệnh nhân cả năm ngoái cộng lại. Đặc biệt, số lượng bệnh nhân nặng trong đợt dịch này khá cao.
Theo Tiểu ban Điều trị, đến sáng 22/5, hơn 2.000 bệnh nhân Covid-19 đang điều trị tại 75 cơ sở y tế cả nước. Trong số này, có 50 bệnh nhân tiên rất lượng nặng, 26 bệnh nhân phải thở máy và 4 ca can thiệp ECMO (hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể) gồm 2 ở Hà Nội, một TP HCM, một ở Bắc Ninh.
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cơ sở 2 đang điều trị cho hơn 400 bệnh nhân, trong đó 32 ca tiên lượng rất nặng. Về t́nh trạng lâm sàng, 23 người phải thở máy, 2 ca ECMO.
Bệnh nhân trở nặng nhanh
Đánh giá của Tiểu ban điều trị trong hội chẩn là các bệnh nhân thở oxy có thời gian chuyển nặng ngắn hơn những đợt dịch trước. Trong số các ca trở nặng nhanh, nhanh chóng nguy kịch, có không ít bệnh nhân là người trẻ tuổi, không có bệnh lư nền.
Một bệnh nhân là nam bác sĩ 37 tuổi, không có bệnh lư nền, là ví dụ điển h́nh của trường hợp diễn biến tăng nặng nhanh. Anh phát hiện dương tính hôm 7/5, khi sốt, ho, tức ngực, được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh điều trị 4 ngày. Bệnh nhân sốt cao liên tục 39-40 độ C, suy hô hấp tăng, phải thở oxy ḍng cao, chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Chỉ 4 tiếng đồng hồ sau khi vào viện, bệnh nhân tiếp tục nặng hơn, h́nh ảnh X-quang phổi cho thấy đă mờ lan tỏa 3/4 phổi, phải can thiệp ECMO.
Đây là bệnh nhân thứ hai trong t́nh trạng nguy kịch, phải đặt ECMO, ở Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương trong đợt dịch này. Người thứ nhất là "bệnh nhân 3019", nam, 54 tuổi, quê Thái B́nh.
Ngoài ra, thai phụ 35 tuổi ở Hà Nội, phát hiện dương tính hôm 9/5, sau hơn một tuần vào viện phải thở máy, sốt cao, được điều trị an thần, giăn cơ. Trường hợp trở nặng cấp tính này được các chuyên gia y tế khuyến nghị hội chẩn sản khoa liên tục.
Việt Nam đến nay đă trải qua 3 đợt dịch và đang ở đợt dịch thứ 4. Với đợt dịch đầu tiên, một số bệnh nhân nặng nhưng không có tử vong. Đợt dịch thứ 2 ở Đà Nẵng (tháng 7-8/2020) do chủng virus lần đầu t́m thấy ở Vũ Hán (Trung Quốc) như đợt một, nhưng dịch bùng phát trong bệnh viện khiến 35 ca tử vong, chủ yếu là bệnh nhân rất nặng, có nhiều bệnh nền.
Đợt dịch thứ 3 ở Hải Dương (tháng 1/2021) chủ yếu với biến chủng Anh (B.117), khiến hàng trăm người mắc bệnh nhưng hầu hết trẻ, số ca nặng không nhiều, không có tử vong.
Trong đợt dịch thứ 4, tính từ ngày 27/4 đến nay đă ghi nhận 6 người tử vong. Giải tŕnh tự gene virus các bệnh nhân đợt này chủ yếu nhiễm biến chủng Ấn Độ và Anh.
Bộ Y tế đánh giá diễn biến Covid-19 hết sức phức tạp, xuất hiện nhiều chùm ca nhiễm trong cộng đồng tại nhiều địa phương. Đặc biệt, xuất hiện các biến chủng virus mới lây nhiễm nhanh hơn, mạnh hơn và có khả năng làm t́nh trạng bệnh nặng lên.
Người trẻ cũng đáng lo
Người trẻ, khỏe mắc Covid-19 có đáng lo không? Câu hỏi đang được đặt ra trong đợt dịch này.
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, phân tích khi so sánh giữa nguy cơ tử vong của các nhóm bệnh nhân khác nhau, các nhà thống kê thường dùng khái niệm tỷ suất chênh (Odd Ratio - OR) để đo lường sự tác động của các yếu tố đến các nguy cơ mắc bệnh hay tử vong.
Thống kê trên 64.781 bệnh nhân Covid-19 nặng tại 592 bệnh viện ở Mỹ năm 2020 cho thấy: Tỷ lệ tử vong chung ở các bệnh nhân Covid-19 nặng khoảng 20,3%. So với nhóm 18-34 tuổi th́ nguy cơ tử vong của nhóm bệnh nhân trên 80 tuổi có tỷ suất chênh OR=16,2. So với người khỏe mạnh th́ nhóm bệnh nhân có bệnh tiểu đường nguy cơ tử vong cao hơn với tỷ suất chênh OR=1,9.
Điều này có nghĩa là cứ 100 bệnh nhân Covid-19 nặng tiền sử trẻ khỏe có khoảng 20 người tử vong, cứ 100 bệnh nhân trên 80 tuổi sẽ tử vong khoảng 80 người. Cùng lứa tuổi không mắc Covid-19, nhóm b́nh thường tử vong 20 người th́ nhóm có bệnh tiểu đường sẽ tử vong khoảng 32 người.
"Khi mắc Covid-19, bất kỳ ai hay lứa tuổi nào đều có khả năng diễn biến nặng, đều có thể tử vong", bác sĩ Cấp nhấn mạnh.
Ông nêu ví dụ ngay từ đầu vụ dịch, tại Vũ Hán ghi nhận bác sĩ Lư Văn Lượng mới 34 tuổi tử vong. Sau đó nhiều người nổi tiếng khỏe mạnh như nữ cầu thủ Elham Sheikhi của Iran tử vong ở tuổi 23, lực sĩ Victor Luna ở Brazil qua đời v́ Covid-19 ở tuổi 37, lực sĩ đa tài Dmitriy Stuzhuk ở Ukraina - một người không chịu tin rằng có bệnh Covid-19, đă qua đời v́ chính bệnh này ở tuổi 33.
Theo bác sĩ Cấp, nguy cơ tử vong phụ thuộc vào nhiều yếu tố, có thể kể đến do cơ địa, tuổi tác, các bệnh lư kèm theo và khả năng miễn dịch giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật. Nguy cơ này cũng phụ thuộc vào diễn biến và độc lực của từng chủng virus. Nó cũng phụ thuộc nhiều vào khả năng chẩn đoán, điều trị của các thầy thuốc, khả năng cung cấp về giường bệnh, nhân lực, oxy, thuốc men và trang bị hồi sức cấp cứu của hệ thống y tế.
"Thực tế tại Ấn Độ hiện nay cho thấy khi hệ thống y tế bị quá tải th́ không thể đảm bảo được việc điều trị có hiệu quả", bác sĩ Cấp nói.
Bác sĩ Cấp cũng nhấn mạnh, ở đợt dịch đang xảy ra tại Việt Nam, giải tŕnh tự gene cho thấy bệnh nhân chủ yếu nhiễm biến chủng Ấn Độ (B.1.617.2). Đợt dịch này có quy mô và tính phức tạp hơn các vụ dịch trước v́ nó bùng phát cả ở trong những bệnh viện, nơi có nhiều người bệnh nặng, nhiều bệnh lư nền, cả ở trong cộng đồng nhiều địa phương và trong các khu công nghiệp lớn.
Bác sĩ Cấp cho rằng đặc điểm diễn biến bệnh do chủng virus mới c̣n đang cần nghiên cứu tiếp. Tuy nhiên, để hạn chế tỷ lệ tử vong, "chúng ta không chỉ lưu tâm đến nhóm bệnh nhân có tuổi, có bệnh nền mà c̣n phải đảm bảo việc điều trị tốt cho cả nhóm người trẻ khỏe". Điều đó đ̣i hỏi phải nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị ở tất cả các tuyến, ưu tiên nguồn lực, đảm bảo cung cấp đầy đủ thuốc, vật tư hóa chất và trang thiết bị phục vụ công tác khám, điều trị.
"Hơn hết, mỗi người đều phải thực hiện tốt các biện pháp pḥng bệnh như thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế, tuân thủ các chỉ định cách ly giăn cách khi được yêu cầu để hạn chế số người mắc không vượt quá khả năng của hệ thống điều trị", bác sĩ khuyến cáo.
