Mặc dù luật sư cho rằng việc bà Phương Hằng livestream là quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, các phát ngôn dựa trên thông tin chưa kiểm chứng rất dễ xâm hại lợi ích của người khác.
Sau video trực tuyến với hơn 270.000 lượt xem cùng lúc (ngày 27/5), bà Nguyễn Phương Hằng đă phá kỷ lục của mọi streamer đ́nh đám Việt Nam, trở thành hiện tượng trong "vũ trụ livestream".
Trong những buổi livestream (phát sóng trực tiếp), bà Hằng thường xuyên kể câu chuyện hậu trường showbiz, trong đó nhắc tới nhiều nghệ sĩ như NSND Hồng Vân, Đàm Vĩnh Hưng, Trịnh Kim Chi... Gần đây nhất, hôm 25/5, bà Hằng nhắc tới vụ từ thiện 13 tỷ đồng của NSƯT Hoài Linh và tố ca sĩ Vy Oanh che giấu việc từng cặp đại gia, sang Mỹ đẻ thuê...
Chuyên gia truyền thông phân tích bà Hằng và ê-kíp đă "bắt thóp" được công chúng mạng Việt Nam, nắm bắt "thiên thời, địa lợi, nhân ḥa", tạo nên sức hút khó tin. Trong khi đó, luật sư cho rằng bà Hằng có quyền tự do ngôn luận, tuy nhiên, không được sử dụng quyền này vi phạm quyền của người khác.
Tại sao bà Phương Hằng thu hút hơn hàng trăm ngh́n người xem livestream?
Phân tích lư do livestream của bà Hằng trở thành hiện tượng truyền thông, tiến sĩ Trịnh Lê Anh nhận định hiệu ứng công chúng với các video của bà Hằng có thể gọi tên "ḥn tuyết lăn", ngày càng thu hút thêm những người ṭ ṃ, chưa hiểu chuyện gia nhập nhóm khán giả trung thành.
Chuyên gia nhận định yếu tố đầu tiên khiến công chúng bị lôi cuốn là do nội dung trong video của bà Hằng thường nói về một số chủ đề nhạy cảm, được quan tâm, ít người lên tiếng, ví dụ như vấn đề tư lợi liên quan đến tiền nhân đạo.
Mặt khác, nội dung bàn luận chủ yếu lại liên quan đến rất đông đảo mạnh thường quân đă góp tiền. Cùng với đó là nhóm thụ hưởng trong các hoạt động nhân đạo.
Thứ hai, nhân sự trong những nội dung này đều là người nổi tiếng, thu hút sự chú ư đặc biệt: Một bên là các danh hài hàng đầu cùng hàng loạt tên tuổi lớn trong giới biểu diễn, một bên là đại gia có “thương hiệu” làm từ thiện thật.
TS Lê Anh cho rằng sự quan tâm của riêng lượng fan và anti-fan với các nhóm nghệ sĩ này rất lớn, c̣n lại phần lớn khán giả tự phân hoá thành phe ủng hộ và phản đối khi “quan sát tham dự”, thậm chí có thể có những hành động tiếp nối trong khi động cơ ban đầu của họ chỉ là “toạ sơn quan hổ đấu”.
Thứ ba, livestream của bà Hằng thực hiện vào đúng thời điểm dịch Covid-19 bùng phát trên cả nước. Các hoạt động vui chơi, giải trí, học tập, làm việc đều bị hạn chế, người dân phần lớn ở nhà, có nhiều thời gian rảnh, lướt mạng nhiều.
Thời điểm trước khi livestream có lượng xem khủng, câu chuyện về 13 tỷ tiền cứu trợ đồng bào miền Trung của nghệ sĩ Hoài Linh c̣n đang gây tranh căi, báo chí lại chưa b́nh luận nhiều mà chỉ đưa tin nên khán giả càng bị "đói" phân tích đúng/sai, kèm theo những thông tin bên trong của vấn đề như cách nói đầy gợi mở của chủ livestream “chỉ có người trong cuộc mới biết người trong kẹt”.
TS Trịnh Lê Anh lư giải v́ sao livestream của bà Hằng hấp dẫn với công chúng. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
TS Trịnh Lê Anh lư giải v́ sao livestream của bà Hằng hấp dẫn với công chúng. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
"Tôi có những người bạn trước đây không biết bà Phương Hằng là ai nhưng lần này tường thuật sự việc đâu ra đấy. Thông tin về Covid-19 th́ gây sự mệt mỏi, bầu cử cũng đă qua, livestream của bà Hằng rơi đúng vào thời điểm mọi người không có ǵ để 'để tâm' nên mặc nhiên thu hút", TS Lê Anh nhận định.
Chuyên gia cũng cho rằng cách hành xử của bà Hằng rất khác với văn hóa thường thấy của người Việt Nam. Người Á Đông thường không "nói thẳng ruột ngựa" mà "uốn lưỡi 7 lần trước khi nói". Thế nhưng, bà Hằng có xu hướng nói không e ngại, sẵn sàng đối đầu với anti-fan. Đây cũng là yếu tố gây hấp dẫn khi rất nhiều người theo dơi livestream này để giải trí đơn thuần.
Bên cạnh đó, cách thức triển khai “sự kiện” của bà Hằng và nhóm cộng sự rất chuyên nghiệp. Trước khi livestream, họ đăng thông báo về thời gian, nội dung để kích động sự ṭ ṃ, đón đợi những thông tin khó t́m thấy ở đâu khác.
Chuyên gia cho rằng họ đă rất giỏi "bắt thóp" tính cách công chúng mạng của Việt Nam. Nhiều vấn đề được chủ nhân livestream tŕnh bày, nếu bỏ đi yếu tố phản cảm ít nhiều về hành ngôn thô ráp khó nghe, lại thể hiện sự logic và có nghiên cứu căn cứ luật pháp của vấn đề, nên có sự thuyết phục nhất định với công chúng.
Ở góc độ thuần tuư chuyên môn truyền thông, TS Lê Anh cho rằng nhờ những yếu tố "thuận" kể trên, livestream của bà Hằng trở thành môt “sản phẩm truyền thông hấp dẫn” với công chúng mạng một cách đáng ngạc nhiên và gợi nhiều điều đáng suy ngẫm.
Quyền tự do ngôn luận không tuyệt đối
Bên cạnh sự thu hút mà livestream của bà Phương Hằng mang lại, nhiều luật sư nhận định bà Hằng nói riêng và các chủ tài khoản livestream nói chung cần lưu ư tác động của nó trên mạng xă hội.
Luật sư Đinh Hồng Hạnh, Đoàn Luật sư TP.HCM, nhận định h́nh thức này đang ngày càng gây những rủi ro cao hơn trong việc sử dụng h́nh ảnh và thông tin chưa xác thực khi phát sóng trực tiếp.
Luật sư Hạnh phân tích tác động truyền thông của h́nh thức livestream (trạng thái động) mạnh hơn chia sẻ thông qua h́nh thức đăng trạng thái (status) trên Facebook (trạng thái tĩnh). Với trạng thái tĩnh, thông tin có thể bị kiểm duyệt, ngăn chặn nội dung ngay lập tức nếu có từ ngữ hoặc h́nh ảnh vi phạm, nhưng kiểm soát khi phát sóng trực tiếp th́ khó hơn. Bên cạnh đó, các kênh livestream chưa có khuôn khổ kiểm soát độ tuổi người xem, nội dung livestream lại nhiều ngôn từ, nội dung chưa phù hợp với trẻ em.
Bà Phương Hằng chuẩn bị tài liệu chi tiết cho livestream. Ảnh chụp màn h́nh.
Bên cạnh đó, nhiều trường hợp chủ tài khoản livestream đăng tải nội dung đấu tố, xúc phạm, chửi bới, gây ảnh hưởng tới người khác.
"Phải khẳng định, bà Nguyễn Phương Hằng có quyền tự do ngôn luận, và pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền tự do ngôn luận của công dân. Nhưng đây không phải là một quyền tuyệt đối, và các phát ngôn dựa trên chủ kiến cá nhân, thông tin chưa kiểm chứng rất dễ lấn qua lằn ranh xâm hại tới quyền và lợi ích của người khác", luật sư Hạnh nói.
Theo luật sư, pháp luật hiện nay có nhiều biện pháp chế tài xử lư những vi phạm này trên không gian mạng. Do đó, người sử dụng mạng xă hội cần phải có hiểu biết tối thiểu quy định để không đi quá giới hạn; đồng thời, biết quyền của ḿnh để tự bảo vệ hoặc nhờ đến sự can thiệp của cơ quan chức năng khi quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm hại.
Chia sẻ góc nh́n, luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng nếu chủ tài khoản livestream không cẩn trọng với nội dung ḿnh đưa ra, những người cảm thấy bị xúc phạm nhân phẩm, hạ thấp danh dự, uy tín hoặc vu khống do thông tin trong buổi phát livestream hoàn toàn có quyền khởi kiện.
Căn cứ Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân và quy định tại Điều 584, từ Điều 589 đến Điều 592 Bộ luật Dân sự về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, th́ cá nhân bị xâm phạm có quyền yêu cầu người vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm, yêu cầu đính chính, xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại.
VietBF@sưu tập
Games
