Theo như suy nghỉ của phần đông mọi người nghĩ rằng bảng tên đường Việt Nam đă bị vĩnh viễn tháo gỡ , khiến dư luận trong cộng đồng người Việt tại Houston, Texas, xôn xao từ Thứ Sáu, 3 Tháng Chín, khi nhân viên của ban quản trị International Management District (IMD) bắt đầu tháo bảng tên đường tiếng Việt dọc theo đường Bellaire tại Houston.
Hai bảng tên tiếng Anh và tiếng Việt trên cùng một con đường như trước đây ở Houston, Texas, dễ gây lầm lẫn. (H́nh: Quốc Dũng/Người Việt)
Họ ồn ào bàn tán.
“Đây là một sự sỉ nhục lớn lao đối với cộng đồng người Việt ở đây,” ông Dương Hữu Nghĩa, cư dân Houston, phản đối. “Cộng đồng người Việt đă đóng góp cho Houston rất nhiều.”
Rất nhiều cư dân Houston cùng tỏ ư bất b́nh.
Ông Trịnh Du, cựu tổng thư kư Hội Đồng Giám Sát Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia kiêm cựu tổng thư kư Ủy Ban Đấu Tranh Chính Trị, phát biểu: “Dĩ nhiên, là người Việt Nam, tôi không đồng ư chuyện những bảng tên đường bị tháo gỡ.”
Đông Y Sĩ Nhất Nguyên, một người tham gia nhiều sinh hoạt cộng đồng tại Houston, chia sẻ: “Ngày trước, ḷng tôi vui mừng và hănh diện khi thấy người ta gắn bảng tên đường chữ Việt Nam bao nhiêu th́ bây giờ tôi cảm thấy buồn và bực tức khi người ta gỡ những bảng tên đường này xuống.”
Em Charlotte Nguyễn nói: “Con không đọc và không hiểu chữ Việt Nam, nhưng con là người gốc Việt nên con cũng không thích khi thấy người ta làm như vậy.”
Cũng có người không quan tâm.
Bà Kim Nguyễn, cựu chủ tịch Cộng Đồng Người Việt tại Houston, cho biết bà đă nghỉ hưu, không muốn nói đến sinh hoạt xă hội nữa.
Tên đường tiếng Anh mới, nền xanh da trời. (H́nh: Trịnh Du cung cấp)
Một con đường treo hai bảng tên Mỹ, Việt: “Hơi quá đà”
Tuy nhiên, ngay cả những người bất măn này cũng đồng ư rằng việc treo bảng tên đường chữ Việt Nam trong khoảng bảy năm qua có một cái ǵ đó “thiếu tế nhị” và “hơi quá đà.”
“Trong thời gian trước, khi bắt đầu vận động đổi tên đường chữ Việt Nam, các vị muốn tranh cử nên có làm hơi quá đà,” ông Nhất Nguyên nhận xét. “Ḿnh ở nước người ta mà có bảng tên đường cùng kích cỡ như tên Mỹ, nh́n hơi quá đáng.”
Ông nhấn mạnh: “Đă vậy c̣n treo song song trên một con đường nữa.”
Ông Trịnh Du cũng có nhận xét như vậy.
Ông nói: “Nói thật, đôi khi tôi cũng thấy hơi chướng mắt. Trên một con đường mà có tới hai cái tên trên hai bảng tên cùng màu sắc, cùng lớn như nhau th́ dễ lầm lẫn.”
“Là người Việt th́ ḿnh thích nhưng tôi hiểu cho sự không đồng ư và bất b́nh của những sắc dân khác hay của người bản xứ,” ông nói thêm.
Sự thực, đây không phải là chuyện bất ngờ.
Từ Tháng Tám, 2020, ban quản trị IMD ở Houston đă ra thông báo dự định sẽ tháo tên đường chữ Việt Nam trong ṿng 60 ngày và cũng “sẽ có phương án để tôn vinh các danh nhân được đặt tên đường với dấu ấn lịch sử trong nỗ lực tiếp tục hỗ trợ cho du lịch và cộng đồng doanh nghiệp.”
Trong email trả lời phóng viên nhật báo Người Việt hôm Thứ Tư, 5 Tháng Tám, 2020, bà Tiffany D. Thomas, nghị viên Houston, Khu Vực F, nơi có nhiều cư dân gốc Việt, và bao gồm khu IMD, xác nhận việc tháo các bảng tên đường tiếng Việt sẽ được thực hiện, nhưng với mục đích khác, tốt hơn.
Theo nữ nghị viên này, các bảng tên đường sẽ được thay thế bằng các bảng khác, có những dấu ấn lịch sử, và có mục đích đạt một số điều.
Thứ nhất, các bảng tên đường cần chấn chỉnh lại để chỉ hướng đi tốt hơn. Các bảng tên này hiện nay có thể gây nguy hiểm trong vấn đề an ninh giao thông, v́ dễ gây ngộ nhận tên đường.
Thứ nh́, những bảng đường này sẽ mang dấu ấn lịch sử và được gắn tại các ngă tư của khu vực IMD hiện nay, trong đó có thông tin liên quan đến đóng góp của cá nhân có tên đối với cộng đồng. Đây là cách mà du khách và cư dân cộng đồng có thể vinh danh và biết thêm về những cá nhân này.
Bà Thomas cho biết thêm: “Hiện nay, thành phố chưa chính thức gởi thông báo ra. Khi hoàn tất, các bảng tên đường mới sẽ được tŕnh làng cho công chúng.”
“Điều quan trọng là thành phố Houston không bỏ tiền ra làm những bảng tên đường, mà là IMD. Những tấm bảng này do tư nhân sở hữu, nhưng gắn trên tài sản công cộng,” bà Thomas viết tiếp.
“Các bảng tên đường sẽ được đặt tại các giao lộ khắp IMD, ở nơi công cộng, nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế và du lịch tại khu thương mại Việt Nam. Các bảng mới nh́n đẹp lắm và tôi nghĩ mọi người sẽ hài ḷng,” vị nữ dân cử đại diện Khu Vực F viết.
Một góc đại lộ Sài G̣n (đường Bellaire) và đường Hồ Ngọc Cẩn (đường Belle Park) ở Houston, Texas. (H́nh: Quốc Dũng/Người Việt)
Dự trù giữa Tháng Mười thay bảng tên đường chữ Việt mới
Trở lại việc trước mắt, sự việc tháo gỡ bảng tên đường từ Thứ Sáu, 3 Tháng Chín, 2021, là chuyện đă được tính toán từ lâu.
Lần này, các tên đường tiếng Mỹ được tháo xuống trước để thay bảng mới, màu xanh dương thay v́ màu xanh lá cây như trước.
Các bảng tên đường chữ tiếng Anh được gắn lại ngay v́ dễ dàng và cần thiết cho giao thông.
Tuy nhiên, các bảng tên đường chữ tiếng Việt cần thời gian để gắn trở lại v́ nhiều lư do.
Luật Sư Steven Điêu, chủ tịch Hội Đồng Đại Diện Người Việt Tị Nạn tại Houston, giải thích: “Tên đường tiếng Việt gồm một bảng tên, một bảng ghi chữ ‘Walk of Honor’ có h́nh cờ Mỹ và cờ vàng và một bảng sơ lược tiểu sử người có tên nên tốn nhiều thời gian hơn.”
Ông kể: “Trong nhiều tháng qua, chúng tôi, một nhóm anh em tâm huyết, đă làm việc với IMD và hai bên đă đi đến thỏa thuận được bốn điều là: (1) Không lấy tên đường chữ Việt xuống mà chỉ thay bằng những bảng khác, nhỏ hơn và gắn ở hai bên, gần cột đèn để tránh lầm lẫn tên đường; (2) Có bảng to hơn, ghi chữ ‘Walk of Honor’ và có in h́nh cờ Hoa Kỳ và cờ vàng ba sọc đỏ; (3) Có vài ḍng tiểu sử về người được đặt tên đường; (4) IMD sẽ trả tiền bảo tŕ, sơn sửa và cộng đồng gốc Việt sẽ không phải trả tiền nay như trước đây.”
“Tôi thấy đây là một thỏa hiệp tốt đẹp nhất. Trước đây một con đường lại treo hai bảng tên, dễ làm cảnh sát và nhân viên cứu hỏa lầm lẫn hay ‘confused.’ Bây giờ mọi việc đều hợp lư và an toàn hơn,” luật sư nói thêm.
Theo dự trù, việc thay bảng tên đường chữ Việt mới sẽ kết thúc vào giữa Tháng Mười.
Các bảng tên đường có tên Việt tại khu Bellaire, Houston là:
-Đại Lộ Sài G̣n (đường Bellaire, khúc từ Beltway 8 đến Hwy 6).
-Tự Do (đường Beechnut).
-Chiến Sĩ Vô Danh (đường Eldrige, cắt ngang Bellaire Blvd).
-Quốc Hận 30 Tháng Tư (đường Beltway 8, cắt ngang Bellaire Blvd, và đoạn gần khu phố Việt Nam ở Bellaire).
Ngoài ra, c̣n một số đường mang tên các sĩ quan Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa hy sinh trong chiến tranh như Nguyễn Khoa Nam, Lê Văn Hưng, Phạm Văn Phú, Lê Nguyên Vỹ, Trần Văn Hai, Hồ Ngọc Cẩn, Nguyễn Văn Long, và Ngụy Văn Thà.
Một số cư dân Houston cũng cảm thấy nên dùng tên các danh nhân, anh hùng của cả nước như Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Lê Lợi, Nguyễn Trăi để đặt tên đường th́ hay hơn là chỉ dùng toàn tên những anh hùng chiến sĩ Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. [qd]