Gia nhập NATO có lẽ không phải ư kiến hay của Kiev. Để tránh liên minh kéo quân hỗ trợ, Nga sẽ đánh Ukraine ngay trước khi nước này trở thành thành viên.
TIỀN LỆ CÓ SẴN
Trong chuyến thăm Ukraine gần đây vào cuối tháng 10, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Lloyd Austin nói rằng "không có quốc gia thứ ba nào có quyền phủ quyết đối với các quyết định thành viên của NATO". B́nh luận của ông được đưa ra để trả lời câu hỏi của một nhà báo về việc Nga phản đối Ukraine gia nhập NATO.
Đây không chỉ là quan điểm của Mỹ mà tại hội nghị thượng đỉnh NATO tháng 6/2021, các đồng minh cũng thể hiện sự đồng t́nh. Người dân Ukraine dường như cũng ủng hộ, với 64% bày tỏ sự tán thành trong một cuộc khảo sát gần đây do Viện Tương lai Ukraine (UIF) thực hiện.
Tuy nhiên, nếu Ukraine gia nhập NATO, châu Âu sẽ trở nên bất an hơn, liên minh sẽ bị suy yếu và người dân Ukraine sẽ phải chịu thiệt hại nặng nề, b́nh luận viên Constantine Atlamazoglou từ Trường Luật và Ngoại giao Fletcher nhận định.
Sau khi Liên Xô sụp đổ, NATO đă nhanh chóng mở rộng thêm thành viên là các quốc gia Trung và Đông Âu, vốn là một phần của Hiệp ước Warsaw hoặc của chính Liên Xô trước đây.
Người Nga phản đối, gọi đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ngọn lửa chiến tranh có thể bùng phát trên toàn châu Âu. Cảnh báo cũng đến từ Mỹ khi có các ư kiến cho rằng các phản ứng bất lợi của Nga đến từ những mối đe doạ này sẽ gây hại cho NATO.
Tuy nhiên, ở giai đoạn trước, Nga quá yếu để làm bất cứ điều ǵ ngoài việc phản đối. Mọi thứ chỉ thay đổi cho đến năm 2008.
Kể từ khi lên nắm quyền năm 2003, Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili đă mong muốn nước này gia nhập NATO như một phần trong nỗ lực hướng về phương Tây và rời xa Nga.
Nga bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ việc đối tác cũ được phép tham gia liên minh. Nói là làm, vào tháng 8/2008, chiến tranh Nga-Gruzia nổ ra khiến Gruzia mất quyền kiểm soát Abkhazia và Nam Ossetia.
Năm 2014, cuộc biểu t́nh Maidan ở Ukraine đă dẫn đến việc lật đổ Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych.
Lo ngại rằng Ukraine sẽ chuyển hướng về phương Tây, Nga đă không mạo hiểm đánh mất bán đảo Crimea quan trọng về mặt chiến lược với cảng Sevastopol, nơi có hạm đội Biển Đen.
8 năm sau, khu vực miền đông Ukraine vẫn trong t́nh trạng xung đột với phe ly khai, trong khi Nga thường xuyên tích lũy các đội quân lớn ở biên giới với Donbass.
T́nh h́nh ở Ukraine cũng tương tự như ở Gruzia, và phản ứng của Nga cũng vậy. Đây được coi là điềm báo cho cái kết phũ phàng đối với Kiev nếu vẫn bất chấp trở thành thành viên NATO.
Sau b́nh luận của Bộ trưởng Austin về khả năng trở thành thành viên NATO của Ukraine, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Andrei Rudenko nói rằng "đây sẽ là một bước đi cực kỳ nguy hiểm buộc Nga phải phản ứng tương xứng".
ĐÁNH THẲNG TAY
Chính sách đối ngoại của Mỹ có xu hướng không đánh giá cao hoặc coi thường lợi ích của các đối thủ - ngay cả khi chúng được thể hiện một cách rơ ràng.
Ukraine, giống như Gruzia, giáp với Nga và là một nước cộng ḥa cấu thành của Liên bang Xô viết trước đây.
Cùng với Belarus, nước này từng cung cấp cho Nga một vùng đệm rộng ở phía tây. Ukraine gia nhập NATO đồng nghĩa với việc quân đội Mỹ có thể thiết lập các cơ sở tên lửa ngay trên biên giới của Nga. Ngăn chặn điều đó là một lợi ích quan trọng.
Mặt khác, việc Ukraine gia nhập NATO sẽ không mang lại bất kỳ lợi ích an ninh nào thêm cho Mỹ và các đồng minh châu Âu. Nếu Ukraine gia nhập NATO, một cuộc tấn công của Nga nhằm vào nước này sẽ kích hoạt Điều 5.
Việc không kích hoạt Điều 5 trong một sự kiện như vậy, sẽ là dấu chấm hết cho uy tín của NATO. Nhưng ngay cả khi NATO viện dẫn Điều 5, khả năng thành công trước một đối thủ như Nga vẫn c̣n để ngỏ, v́ liên minh và chưa bao giờ được thử sức trước một siêu cường.
Tuy nhiên, Tổng thống Putin sẽ không đợi Ukraine gia nhập NATO và vượt qua "lằn ranh đỏ" mà ông đặt ra. Nếu quá tŕnh gia nhập tiến triển, nhà lănh đạo Nga sẽ ra lệnh tấn công phủ đầu, cây bút Atlamazoglou nhận định.
Đây là quyết định sáng suốt, bởi tại thời điểm trước khi là thành viên, Ukraine sẽ không được che chở bởi chiếc ô quốc pḥng của NATO.
Gần như các quốc gia phương Tây sẽ chẳng dại ǵ lao vào bảo vệ một quốc gia vốn không phải là đồng minh gắn với lợi ích sống c̣n của ḿnh. Điều này sẽ khiến Ukraine rơi vào t́nh thế cay đắng, bẽ bàng.
Ukraine có quyền tự quyết định chính sách đối ngoại trong tương lai. Nhưng nước này sẽ phải cẩn trọng trước những hành động mang tính sống c̣n.
V́ lợi ích của tất cả mọi người liên quan và đặc biệt là người dân Ukraine, nước này có lẽ không nên gia nhập NATO, cây bút Atlamazoglou kết luận.
VietBF @ Sưu tầm