Theo như thông thường, đảng của ông tổng thống thường thua trong các cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ. Chỉ cần chiếm lại được ba ghế dân biểu và một ghế nghị sĩ, đảng Cộng Hòa sẽ kiểm soát cả Hạ Viện và Thượng Viện; ông Biden sẽ bị bó tay trong hai năm còn lại. Trong khi đó đảng Dân Chủ có thể ngăn không để tình trạng đó xảy ra nếu chấp nhận những sự thật khiến họ thất bại ở Virginia vừa qua.
Tổng Thống Joe Biden tại Tòa Bạch Ốc ngày 3 tháng 11, 2021. (Drew Angerer/ Getty Images)
Đảng Dân Chủ mất ba chức vụ dân cử tại tiểu bang Virginia, mặc dù một năm trước Tổng Thống Joe Biden thắng với 10% số phiếu vượt trên đối thủ. Chỉ còn một năm nữa dân Mỹ sẽ đi bầu lại Quốc Hội. Thông thường, đảng của ông tổng thống thường thua trong các cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ. Chỉ cần chiếm lại được ba ghế dân biểu và một ghế nghị sĩ, đảng Cộng Hòa sẽ kiểm soát cả Hạ Viện và Thượng Viện; ông Biden sẽ bị bó tay trong hai năm còn lại.
Đảng Dân Chủ có thể ngăn không để tình trạng đó xảy ra nếu chấp nhận những sự thật khiến họ thất bại ở Virginia. Một sự thật là người dân cảm thấy chính quyền Biden đang do cánh thiên tả trong đảng Dân Chủ chi phối. Ông Biden phải xóa bỏ hình ảnh này trong một năm sắp tới.
Trong gần hai năm qua, cánh tả đã làm ồn ào với những lời kêu gọi cắt ngân sách cảnh sát; và than phiền về tình trạng thua kém của người da den, coi đó là di sản của chế độ nô lệ. Họ đã biểu tình chống Joe Biden vì ông vẫn còn giữ chính sách kiểm soát biên giới của ông Trump, không mở rộng cửa cho dân tị nạn. Cánh tả trong Hội Đồng Giáo Dục San Francisco còn lên án Tổng Thống Abraham Lincoln như một người đề cao chủng tộc da trắng! Họ muốn đổi tên các trường mang tên ông Lincoln dù chính ông là người muốn xóa bỏ chế độ nô lệ khiến cuộc nội chiến xảy ra giữa thế kỷ 19.
Các đại biểu Dân Chủ thiên tả ở Hạ Viện có thể lớn tiếng yêu cầu những điều quá khích đó vì họ đắc cử ở các đơn vị đảng Dân Chủ vẫn chiếm đa số từ lâu. Nhưng những lời lẽ ồn ào của họ khiến cho các cử tri độc lập thấy đó là hình ảnh của đảng Dân Chủ.
Nhưng sự thật là đa số các cử tri Dân Chủ cũng không chấp nhận các luận điệu quá khích. Nhiều thành phố với chính quyền thuộc đảng Dân Chủ không cắt mà còn tăng ngân sách cảnh sát. Ở Minneapolis, là nơi ông George Floyd chết dưới đầu gối của một cảnh sát viên da trắng, đã có lúc phong trào đòi xóa bỏ luôn cả sở cảnh sát. Nhưng bây giờ, các cử tri Dân Chủ ở thành phố đó đã bác bỏ việc đổi tên Sở Cảnh Sát thành Sở An Ninh Công Cộng.
Từ nay đến cuộc bỏ phiếu sang năm Đảng Dân Chủ có thể sẽ phạm sai lầm của ông Terry McAuliffe! Ông ta thua ông Glenn Youngkin ở Virginia vì không nhận ra tâm lý cử tri đã thay đổi. McAuliffe tiếp tục dùng tên Tổng Thống Donald Trump làm đề tài tranh cử, trong khi Youngkin nêu lên các vấn đề giáo dục.
Khi ông Youngkin than phiền về tình trạng các trường công lập, ông McAuliffe gạt đi, coi đó là một vấn đề nhỏ. Nhưng các phụ huynh học sinh nghĩ khác. Ông Youngkin đặc biệt nhấn mạnh tới “quyền lựa chọn của cha mẹ học sinh” trong việc mở hay đóng cửa trường, trong việc chích ngừa, đeo mạng, mà chính phủ Biden đã ra lệnh. Các cuộc tập họp tranh cử của Youngkin luôn luôn có biểu ngữ ủng hộ của phụ huynh học sinh. Trong khi dó, McAuliffe được chủ tịch nghiệp đoàn giáo viên Randi Weingarten đến ủng hộ. Nghiệp đoàn giáo chức thường vẫn bị cha mẹ học sinh coi là thiên tả!
Đối với dân trung lưu sống trong các vùng ngoại ô, bên cạnh chuyện đời sống kinh tế, giáo dục con cái là một mối quan tâm lớn nhất. Tại quận Chesterfield County, bên ngoài thủ phủ Richmond, Youngkin thắng McAuliffe với 5% số phiếu, mà năm ngoái đa số dân quận này đã bỏ phiếu cho Joe Biden.
Trong một năm sống với bệnh dịch Covid-19, trẻ em phải học ở nhà qua mạng internet; phụ huynh nghỉ không đi làm nên có cơ hội theo dõi việc giáo dục con em nhiều hơn. Họ có thể thấy trong chương trình học có những điều không đồng ý, nhưng họ lại biết mình không có quyền thay đổi.
Nhiều tiểu bang xóa bỏ các lớp học dành cho trẻ em có năng khiếu vượt trội, vì cho đó là một chính sách bất công, ưu đãi một số trẻ may mắn. Nhưng phụ huynh các em thông minh thì ai cũng muốn con mình được học nhiều hơn, nhanh hơn. Họ thấy con em bị mất cơ hội, chỉ vì trường học đề cao bình đẳng xã hội, một chủ trương của phe tả. Dân Biểu Jim Banks (Cộng Hòa, Indiana) đang đề nghị đảng Cộng Hòa hãy tự xác nhận là “Đảng của các phụ huynh học sinh” (the party of parents) và công bố chính sách tăng tiền chi vào các chương trình dạy trẻ em năng khiếu cao, thay vì chi tiêu cho các học sinh thiểu số và con nhà nghèo.
Đảng Cộng Hòa có thể dùng “bài bản” của Glenn Youngkin ở Virginia để vận động trong cuộc bầu cử quốc hội năm tới. Ông Youngkin đã khai thác nỗi bất mãn của các phụ huynh không muốn con mình phải được chích ngừa và phải đeo mạng khi đi học. Ông kịch liệt đả kích những lý thuyết chủng tộc (critical race theory), coi người da trắng được ưu đãi trong xã hội Mỹ - chương trình học của tiểu bang Virginia không dạy các lý thuyết này.
Tuy nhiên, phương pháp vận động này không chắc chắn hiệu quả. Theo nhật báo Wall Street Journal ngày 5 tháng 11, 2021, tổ chức Ballotpedia nghiên cứu dư luận cho biết trong 214 cuộc bầu cử hội đồng giáo dục tại các học khu vừa qua, những phụ huynh chống việc bắt học sinh đeo mạng và chống “critical race theory” khi tranh cử đã thua trong 65% trường hợp, chỉ thắng được 35%. Dù không biết kết quả chắc chắn, nhưng khi đảng Cộng Hòa nêu lên các vấn đề này để vận động giới phụ huynh họ vẫn có thể khích động các cử tri của mình khiến họ đi bỏ phiếu nhiều hơn.
Trước cuộc bầu cử ở Virginia, chính quyền tiểu bang, do đảng Dân Chủ kiểm soát, đã làm nhiều đạo luật nhắm gia tăng số người đi bỏ phiếu. Lâu nay người ta vẫn nghĩ rằng chỉ những người ủng hộ đảng Dân Chủ, dân da màu và nghèo, mới “lười” không làm bổn phận công dân. Nếu số cử tri tăng lên thì đảng Dân Chủ sẽ được lợi. Cuộc bầu cử thống đốc Virginia vừa qua cho thấy khác hẳn. Số cử tri tham dự tăng lên cao nhất từ trước đến nay, nhưng đảng Cộng Hòa lại thắng!
Trong xã hội tự do dân chủ, chính trị là vô thường. Mặc dù năm ngoái ông Biden đã đắc cử với số phiếu nhiều nhất trong lịch sử, nhưng uy tín của ông đang xuống vì dân chúng phán đoán những gì ông đã làm được trong 10 tháng cầm quyền.
Ông Biden cũng bị bó tay không thể thông qua hai dự luật quan trọng. Hai dự luật này sẽ tạo hàng triệu công việc làm, giúp các gia đình cần săn sóc con nhỏ, giảm bớt giá thuốc, bảo đảm phụ nữ sinh con được nghỉ ở nhà vẫn lãnh lương, vân vân.
Dự luật tái thiết hạ tầng cơ sở hơn $1 ngàn tỷ mỹ kim có thể đã thành luật nhưng bị các dân biểu Dân Chủ thiên tả chặn lại. Phe thiên tả muốn chi thêm nhiều hơn nữa cho các chương trình xã hội, phe ôn hòa muốn kiềm chế lại. Dự luật cải tổ hệ thống an sinh xã hội đã rút từ $3.5 ngàn xuống $1.75 ngàn tỷ, chi trong 10 năm, vẫn chưa được Hạ Viện biểu quyết. Cả hai dự luật này có thể là thành tích để đảng Dân Chủ đem ra khoe với cử tri. Nhưng hiện giờ đa số dân Mỹ không biết trong đó có những gì ích lợi cho chính họ, chứng tỏ đảng Dân Chủ không có một chính sách tuyên truyền hữu hiệu.
Tình trạng kinh tế nước Mỹ sẽ khả quan hơn trong năm tới sau khi bệnh dịch Covid thuyên giảm, số người được chích vaccine nhiều hơn. Số người làm việc đang tăng, tỷ lệ thất nghiệp giảm, thị trường chứng khoán tăng lên mạnh mẽ. Đó là một lợi thế cho đảng Dân Chủ, nếu họ xóa bỏ được hình ảnh một đảng chia rẽ đang nghiêng về cánh tả.
Muốn lật ngược thế cờ đã diễn ra ở Virginia, ông Joe Biden sẽ phải chứng tỏ đảng Dân Chủ không phải chỉ có cánh cực tả. Ông phải gia tăng ngân sách cho cảnh sát ở các đô thị nhiều tội phạm, phải lên tiếng ủng hộ các phụ huynh tham gia vào hội đồng giáo dục, đưa ra một chính sách di dân công bằng nhưng đáp ứng mối lo lắng của những người da trắng khi họ thấy địa vị giảm dần. Ông Biden phải tự tách ra khỏi cánh tả, công kích các ý kiến cực tả ngay khi được nêu lên. Không ai biết ông Biden có làm được những điều đó hay không. NGÔ NHÂN DỤNG
