Tý phú Bill Gates từng viết trong cuốn The Road Ahead rằng: "Chúng ta luôn quá để tâm đến những thay đổi trước mắt, mà xem nhẹ những thay đổi trong tương lai".
Chúng ta đang bắt đầu đi trên một con đường cực kỳ khó khăn. Tự động hóa, AI, điện toán lượng tử, blockchain và các tập đoàn đa quốc gia,...can thiệp ngày càng sâu vào việc sử dụng lao động và ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế toàn cầu.
Chúng ta sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng thất nghiệp với quy mô lớn chưa từng thấy trong lịch sử nhân loại.
Chưa có số liệu chính xác, nhưng các ước tính cho thấy, trong 10 năm tới, tự động hóa có thể làm mất đi khoảng 800 triệu đến 2 tỷ việc làm.
Điều này sẽ tạo ra những biến động lớn về kinh tế và chính trị. Và cách mà chúng ta đối phó với cuộc khủng hoảng thất nghiệp sẽ đi vào lịch sử, trở thành một nguồn cảm hứng cho các thế hệ tương lai.
Đâu là những công việc đang như "cá nằm trên thớt" trước làn sóng tự động hóa?
1. Thợ may
Cũng như thời cách mạng công nghiệp hồi thế kỷ 16 với sự ra đời của máy may công nghiệp, những người làm nghề may mặc phải chịu tác động trực tiếp và mạnh mẽ nhất từ cuộc cách mạng công nghệ ngày nay.
Công việc của họ đang bị đe doạ vì rõ ràng, máy móc sẽ chiếm dần chỗ đứng của họ tại các nhà xưởng. Xu thế đó đã bắt đầu từ nhiều năm qua và sẽ tiếp tục trong nhiều năm nữa.
2. Tiếp thị qua điện thoại
Hình thức tiếp thị này sẽ dần biến mất vì sau này nó có thể hoàn toàn được tự động hóa. Ngoài ra hình thức này cũng thường gây khó chịu và phiền hà.
Vào năm 2017, tờ Guardian đã đăng một bài báo dự đoán những công việc sẽ biến mất trong tương lai. Và tiếp thị qua điện thoại có đến 99% khả năng tự động hóa hoàn toàn trong vòng 15 năm nữa.
Gần 70% khách hàng B2B sẽ lên mạng tìm kiếm các giải pháp kinh doanh thay vì ngồi chờ cuộc gọi tư vấn. Ngày nay, nếu bạn gọi cho một khách hàng tiềm năng để chào hàng, thì cơ hội bán được hàng là dưới 5%. Đa số sẽ cúp máy.
Hiện tại, ở Mỹ vẫn có hơn 8000 công ty tiếp thị qua điện thoại, nhưng có bao nhiêu công ty thực sự thành công với loại hình tiếp thị này thì nó vẫn còn là ẩn số. Bên cạnh đó, hoạt động kinh doanh của họ đang dần thay đổi. Từ việc cung cấp các sản phẩm giờ đây họ đang chuyển sang cũng cấp các dịch vụ như thu nợ.
Vậy nên, sau này thay vì nhận được các cuộc gọi tiếp thị sản phẩm thì chúng ta sẽ sớm chỉ nhận được những cuộc gọi thông báo về các khoản nợ mà chúng ta quên chưa thanh toán.
3. Kế toán, người quản lý sổ sách
Ngày nay, chúng ta có thể tự khai báo thuế cũng như làm các loại giấy tờ khác một cách dễ dàng chỉ với một chiếc điện thoại thông minh có kết nối internet.
H&R Block hiện cũng đã cắt giảm nhân viên của mình và sử dụng nền tảng AI của IBM, Watson để hỗ trợ khách hàng khai thuế thuận tiện, nhanh chóng hơn.
Ở Anh, hầu hết người lao động không cần phải nộp hồ sơ vì máy móc và công nghệ đã tự động thực hiện thay họ.
4. Nhân viên đánh máy và nhập dữ liệu
Số lượng người làm nghề này đang giảm và chắc chắn sẽ tiếp tục với mức độ suy giảm nhanh chóng nhất. Nguyên nhân là do sự ra đời liên tục của hàng loạt phương tiện hữu ích như các đời máy tính cá nhân mới nhất.
Bên cạnh những bộ máy có tốc độ xử lý ngày càng cao ấy là hàng trăm, hàng ngàn sản phẩm phần mềm hỗ trợ đắc lực, mang lại công suất làm việc cao hơn rất nhiều lần so với trước đây.
5. Bán lẻ có nhân viên
Giống với tiếp thị qua điện thoại, bán lẻ có nhân viên cũng sẽ dần biến mất do xu hướng tự động hóa.
Hãy nhìn vào các siêu thị nào cách đây 10 năm và thử xem xem giờ chúng khác như thế nào. Rất có thể số lượng người tự thanh toán ít nhất cũng tăng gấp đôi đồng thời nó cũng giảm nhu cầu về nhân lực thu ngân. Do đó, người ta ước tính rằng ngành công nghiệp ki-ốt tự phục vụ sẽ trị giá 34 tỷ USD (27,5 tỷ bảng Anh) vào năm 2023.
Nếu công việc thu ngân có thể biến mất, thì những người đang làm những công việc liên quan đến ngành bán lẻ như người bán hàng hoặc người dọn dẹp cũng sẽ gặp "nguy hiểm".
Rất có thể không lâu nữa các cửa hàng tự động như Amazon Go sẽ ở xuất hiện ở khắp mọi nơi. Trên thực tế, chính Amazon đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch mở thêm hơn 3000 cửa hàng tự động. Kế hoạch này, đến từ một công ty kiếm được 300 triệu USD chỉ bằng cách phát triển một nút bấm như Amazon, thì nghe có vẻ rất khả thi.
Khách hàng chỉ cần cài đặt ứng dụng Amazon Go sau đó đi vào cửa hàng, lấy bất cứ thứ gì họ muốn và tự thành toàn bằng tài khoản của họ.
Tất nhiên, một số lĩnh vực bán lẻ vẫn buộc phải có nhân viên. Nếu các hàng tạp hóa không nhất thiết phải có sự hỗ trợ của nhân viên thì các cửa hàng sang trọng sẽ hoạt động tốt hơn nếu có các trợ lý bán hàng.
Đây chưa phải là tất cả. Trong những thập kỷ tới, chúng ta sẽ mất hàng triệu lao động ở các lĩnh vực:
- Đại lý du lịch (khi phần lớn mọi người sử dụng Booking.com và các trang web khác như Airbnb).
- Trợ lý pháp lý (94% thay thế bằng tự động hóa)
- Đầu bếp nấu đồ ăn nhanh (sử dụng robot)
- Người viết nhạc (Google)
- Biên dịch viên và thông dịch viên (Google)
- Thủ thư (Google)
- Người bán sách (Amazon)
- Công nhân khai thác than và dầu (thay thế bằng năng lượng tự nhiên: năng lượng mặt trời / gió...)
- Giáo viên (các trường học trực tuyến như iTunes U)
- Nhân viên trông giữ xe (không còn sự xuất hiện của con người, thay vào đó là sự giám sát của người máy)
- Kiểm soát viên không lưu và phi công (máy bay không người lái và tàu sân bay không người lái)....
