Theo các chuyên gia, khả năng cao là nếu Kazakhstan rơi vào khủng hoảng không thể cứu văn, Nga sẽ phải bắt buộc tiến hành "Kế hoạch B".
"Kế hoạch B" của Nga ở Kazakhstan?
Nga từ lâu đă tuyên bố chủ quyền với các vùng phía bắc Kazakhstan - một quốc gia thuộc Liên Xô cũ.
Theo Foreign Policy, t́nh h́nh hỗn loạn ở Kazakhstan những ngày vừa qua và cuộc can thiệp của Nga và các đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) đă khiến người ta chú ư tới các tuyên bố này.
Cụ thể, theo các chuyên gia, khả năng cao là nếu Kazakhstan rơi vào khủng hoảng không thể cứu văn, Nga sẽ tiến hành "Kế hoạch B" - tức là "thu hồi" vùng lănh thổ phía bắc Kazakhstan.
Các tuyên bố chủ quyền của Moscow đối với những dải đất đáng kể ở phía bắc Kazakhstan có từ rất lâu trước khi ông Putin lên nắm quyền.
Nhưng các yêu sách này của Nga đă suy giảm trong bối cảnh nền kinh tế Nga tăng trưởng mạnh và quan hệ ngày càng chặt chẽ giữa Kazakhstan và Nga.
Nhưng ngay sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, ông Putin đă lại gây chú ư về vấn đề này trong bài phát biểu tại một diễn đàn thanh niên Nga.
Cụ thể khi được hỏi liệu Kazakhstan có "đi theo kịch bản Ukraine" sau khi Tổng thống lúc đó là ông Nazarbayev từ chức hay không, ông Putin nói:
"Kazakhstan chưa bao giờ ở trong t́nh trạng độc lập trước khi Liên Xô sụp đổ".
Vài ngày sau, chính phủ Kazakhstan công bố kế hoạch cho lễ kỷ niệm 550 năm thành lập Kazakhstan - một lời phản bác rơ ràng đối với tuyên bố của ông Putin.
Nhưng giữa những b́nh luận của Tổng thống Nga Putin và các sự kiện sau đó ở Ukraine - có vẻ như "chiếc hộp Pandora" - chủ đề về sự toàn vẹn lănh thổ của Kazakhstan đă bất ngờ được mở ra để thảo luận.
Những người dân tộc Nga sinh ra và lớn lên ở miền bắc Kazakhstan bắt đầu mô tả đất nước của họ như một "Bantustan" (quê hương của người Bantu) và là một quốc gia "không có thật".
Cụ thể nhiều người dân nói, nếu có chuyện ǵ xảy ra th́ họ sẽ đứng về phía Nga chứ không phải chính phủ Kazakhstan.
"Nếu Nga muốn sáp nhập miền bắc Kazakhstan, họ đă làm lâu rồi"
Trong một cuốn sách năm 2018 về Kazakhstan - tác giả Joanna Lillis đă lưu ư rằng những lo ngại thay đổi biên giới nói trên hầu như không tồn tại:
"Nếu Nga cần tiến hành một cuộc chiến nhằm tái chiếm lại miền bắc Kazakhstan, th́ họ đă làm từ lâu rồi".
Có vẻ như Moscow cũng không cần tới giải pháp quân sự - v́ điều đó không cần thiết.
Cụ thể là theo một cuộc thăm ḍ ở thị trấn Ridder chiếm đa số là người Kazakhstan gốc Nga, chỉ cách biên giới Nga vài chục km, 3/4 số người được hỏi ủng hộ khu vực "trở thành 1 phần của Nga".
"Cuộc chiến" ở Kazakhstan: Ai vừa thắng ai?
Một câu hỏi được đặt ra: Liệu Kazakhstan có đi theo con đường Ukraine?
Liệu Nga có tiến hành "kế hoạch B" và thế giới có dám làm ǵ đáp trả không?
Câu trả lời ngắn gọn và gần như chắc chắn là không, ít nhất là ngay trước mắt.
Thứ nhất, không giống như giới lănh đạo Gruzia hoặc Ukraine, cả Nur Sultan và những người biểu t́nh đều không mấy quan tâm đến việc cắt đứt quan hệ kinh tế hoặc quân sự với Moscow.
Thứ hai, giới lănh đạo Kazakhstan đang hạn chế sử dụng chủ nghĩa dân tộc để củng cố chế độ và những quan ngại về chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy ở nước này là "chưa đủ" để Moscow phải hành động.
Bạo lực liên quan đến phân biệt dân tộc có thể là lư do để Nga hành động - nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy bất cứ điều ǵ tương tự như vậy nhắm vào người Kazakhstan dân tộc Nga.
Tuy nhiên, "không có ǵ là không thể" nếu các diễn biến tại Kazakhstan tiếp tục trở nên khó lường trong tương lai gần.
VietBF @ Sưu tầm
