Giới chuyên gia hiện đang lo ngại trước tham vọng quân sự ngày càng tăng của Bắc Kinh ở những "điểm nóng" như Biển Hoa Đông, Biển Đông, gần Đài Loan và biên giới Ấn Độ trong bối cảnh Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc được cho đang âm thầm triển khai các căn cứ trên Thái B́nh Dương nhằm tạo ra sự bất ngờ về quân sự tại khu vực.
Binh sĩ Trung Quốc trong một cuộc tập trận. Ảnh: AP
Nguy cơ từ "bất ngờ chiến lược"
Kurt Campbell, Điều phối viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ về Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương, mới đây đă đưa ra cảnh báo về "bất ngờ chiến lược" tại khu vực. "Nếu bạn nh́n và hỏi tôi đâu sẽ là những nơi chứng kiến một số bất ngờ quân sự, như đặt căn cứ hoặc kư các thỏa thuận nhất định, th́ tôi xin nói rằng đó chỉ có thể là khu vực Thái B́nh Dương. Chúng ta có rất ít thời gian để phối hợp với đối tác như Úc, New Zealand, Nhật Bản, Pháp, các bên có lợi ích ở Thái B́nh Dương, nhằm đẩy mạnh nỗ lực hành động" - ông Campbell nói tại một hội thảo của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.
Theo ông Campbell, Mỹ sẽ không chỉ tham gia sâu về mặt ngoại giao, quân sự một cách toàn diện và chiến lược mà c̣n có cách tiếp cận cởi mở, gắn bó, lạc quan đối với các tương tác thương mại, đầu tư tại khu vực. Ông này cho rằng đây là vấn đề mà ông "quan tâm nhất trong một hoặc hai năm tới".
Tuy quan chức xứ cờ hoa không giải thích về ư "đặt căn cứ" nhưng phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh quốc đảo Kiribati hồi năm ngoái thông báo rằng Trung Quốc đă lên kế hoạch nâng cấp đường băng và cầu đường tại một trong những ḥn đảo biệt lập ở nước này, vốn chỉ cách quần đảo Hawaii của Mỹ khoảng 3.000km. Song, chính quyền Kiribati khẳng định dự án của Bắc Kinh là phi quân sự, chỉ nhằm cải thiện kết nối giao thông và du lịch.
Trong những năm qua, nhiều nước nhỏ khắp Thái B́nh Dương xác định Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất và đă trở nên phụ thuộc vào cường quốc châu Á. Sự hiện diện về ngoại giao, thương mại, cơ sở hạ tầng hay công dân sẽ cho phép Bắc Kinh thiết lập sự hiện diện quân sự nào đó và điều này giúp Trung Quốc vượt qua hàng rào an ninh trong chuỗi đảo thứ nhất của Mỹ.
Chính quyền Úc cũng nhiều lần bày tỏ khả năng Trung Quốc bí mật hiện diện quân sự tại các đảo quốc Thái B́nh Dương thông qua việc đầu tư cảng biển. Sách trắng quốc pḥng của Úc từ năm 2016 từng cảnh báo mối đe dọa Trung Quốc đến từ các đảo Thái B́nh Dương.
Nhiều nước chuẩn bị đối phó
Trong nỗ lực củng cố hệ thống pḥng thủ của ḿnh ở Biển Đông, Philippines hồi cuối năm ngoái tuyên bố mua 3 khẩu đội tên lửa hành tŕnh chống hạm siêu thanh BrahMos của Ấn Độ trong một thỏa thuận trị giá khoảng 375 triệu USD. Hệ thống Brahmos sẽ được Thủy quân lục chiến Philippines vận hành và có thể được phóng từ các bệ phóng trên không, trên biển, mặt đất và dưới nước.
Theo giới phân tích, Biển Đông chắc chắn là nơi mà Trung Quốc có thể tạo ra "bất ngờ chiến lược". Do đó, Hải quân Mỹ cùng các nước Canada, Pháp, Đức và Anh hồi năm ngoái đă tiến hành các chuyến hải hành qua những nơi như Biển Đông hay Eo biển Đài Loan để khẳng định tự do hàng hải.
Mặt khác, Pháp, Anh, New Zealand, Úc, Mỹ và Đài Loan cũng đang nỗ lực ngăn chặn luồng ảnh hưởng của Trung Quốc vào Thái B́nh Dương. Đơn cử, Thủ tướng Úc Scott Morrison hồi năm ngoái tuyên bố mở các đại sứ quán ở Quần đảo Marshall và Polynesia. Đây chỉ là một phần trong chính sách "Tăng cường Thái B́nh Dương" của ông. Cũng trong năm 2021, nhà lănh đạo xứ sở chuột túi c̣n bổ sung thêm 500 triệu USD vào kế hoạch cơ sở hạ tầng khu vực trị giá 3 tỉ USD để chứng minh Canberra là "thành viên đáng tin cậy và vững chắc của gia đ́nh Thái B́nh Dương".
Đặc biệt, Úc và Nhật Bản mới đây đă kư thỏa thuận hợp tác quốc pḥng mang tên "Tiếp cận đối ứng" nhằm giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai binh sĩ hai nước, đồng thời giảm bớt các hạn chế trong việc vận chuyển vũ khí và vật tư cho các hoạt động huấn luyện chung và cứu trợ thảm họa.
Bắc Kinh bắt đầu tăng cường hiện diện ở các đảo Thái B́nh Dương vào giữa những năm 2000. Một số quốc đảo nhỏ với dân số chỉ hơn 100.000 người đă dễ dàng bị Trung Quốc lôi kéo bằng các khoản vay “lăi suất thấp” và hầu hết đă kư kết các giao dịch thương mại quan trọng với Bắc Kinh. Do đó, giới chuyên gia cho rằng việc Trung Quốc tạo ra sự hiện diện quân sự nào đó ở Thái B́nh Dương chỉ là vấn đề về thời gian và sẽ khiến quân đội Mỹ gặp khó khăn hơn trong hoạt động tại khu vực.
Games
