Khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine ngày 24/2, nhiều người Nga có cảm giác xung đột ở rất xa.
Nhưng chỉ vài ngày sau, họ bắt đầu cảm nhận được áp lực, khi các lệnh trừng phạt chưa từng có của phương Tây liên tục giáng lên Moskva.
Ba tháng sau, không ít người dân Nga đang vật lộn với những hệ lụy mà lệnh trừng phạt tác động lên cuộc sống của họ. Các trung tâm mua sắm rộng lớn ở Moskva giờ đây trở nên vắng vẻ, hàng loạt cửa hiệu, quán ăn ngừng hoạt động. Chúng từng được các nhăn hàng phương Tây thuê và mỗi ngày đón hàng ngh́n lượt khách.
Người phụ nữ bước qua cửa sổ trưng bày tại một cửa hàng ở Quảng trường Đỏ, thủ đô Moskva, Nga, ngày 28/3. Ảnh: AP.
McDonald's, hăng thức ăn nhanh nổi tiếng của Mỹ hoạt động tại Nga từ năm 1990, mới đây quyết định rút hoàn toàn khỏi nước này, nhằm phản ứng với cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
Hăng nội thất Ikea, h́nh ảnh thu nhỏ của các tiện nghi hiện đại có giá cả phải chăng, đă đ́nh chỉ mọi hoạt động tại Nga, kéo theo hàng chục ngh́n công ăn việc làm "bốc hơi".
Các tập đoàn công nghiệp lớn như đại gia dầu khí BP, Shell hay nhà sản xuất ôtô Renault vẫn quyết tâm ra đi, bất chấp những khoản đầu tư khổng lồ họ đă rót vào Nga. Shell ước tính sẽ thiệt hại khoảng 5 tỷ USD khi rút khỏi Nga.
Với người Nga, hoạt động du lịch ra nước ngoài đă trở nên khó khăn hơn nhiều so với trước đây, khi 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU), cùng với Mỹ và Canada đă cấm các chuyến bay đến và đi khỏi Nga.
Để di chuyển từ Moksva đến thủ đô Tallinn của Estonia, người Nga trước đây chỉ mất khoảng 90 phút bay, nhưng nay hành tŕnh bị kéo dài tới 12 tiếng với một chặng quá cảnh ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngay cả đi "du lịch" gián tiếp qua Internet hay mạng xă hội nay cũng là một thử thách. Nga hồi tháng ba tuyên bố cấm Facebook và Instagram, đồng thời chặn truy cập vào website của nhiều hăng truyền thông nước ngoài.
Giới chuyên gia nhận định những hệ quả kinh tế từ lệnh trừng phạt vẫn chưa bộc lộ hết tại Nga.
Trong những ngày đầu xung đột, đồng ruble của Nga mất một nửa giá trị, sau đó hồi phục về mức cũ nhờ những nỗ lực của chính phủ. Đồng ruble ngày 24/5 tăng 0,7% giá trị so với USD, giao dịch ở mức 57,44 ruble đổi một USD tại Sàn giao dịch Moskva, mức cao nhất hơn 4 năm qua. So với euro, đồng ruble tăng 0,9% lên 59,57 ruble đổi một euro, dao động gần mức cao nhất trong bảy năm.
Nhưng đối với các hoạt động kinh tế Nga, "đó là câu chuyện hoàn toàn khác", Chris Weafer, nhà phân tích kinh tế tại công ty tư vấn chiến lược kinh doanh Macro-Advisory, nhận định.
"Chúng tôi đă nh́n thấy dấu hiệu suy giảm kinh tế trên một loạt lĩnh vực. Các công ty cảnh báo họ sắp hết phụ tùng, linh kiện dự trữ. Nhiều công ty đă cho công nhân làm việc bán thời gian và một số cảnh báo có thể phải đóng cửa hoàn toàn. V́ vậy, tỷ lệ thất nghiệp có nguy cơ gia tăng trong những tháng mùa hè, tiêu dùng và doanh số bán lẻ cũng như đầu tư sẽ giảm mạnh", ông nói.
Weafer cho biết đồng ruble hiện tương đối mạnh, nhưng việc tăng giá của nó cũng gây ra vấn đề đối với ngân sách quốc gia.
"Họ nhận được doanh thu bằng ngoại tệ từ các nhà xuất khẩu và thanh toán bằng ruble. Đồng ruble càng mạnh đồng nghĩa họ sẽ chi ít tiền hơn", ông nói. "Nhưng điều này cũng khiến các nhà xuất khẩu Nga kém cạnh tranh hơn, v́ hàng hóa của họ sẽ trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường thế giới".
Nếu xung đột kéo dài, nhiều công ty có thể tiếp tục rút khỏi Nga. Theo Weafer, những công ty đă đ́nh chỉ hoạt động tại Nga có thể nối lại kinh doanh nếu thỏa thuận ngừng bắn hay ḥa b́nh được thiết lập lại ở Ukraine. Tuy nhiên, ông cho rằng cánh cửa dẫn tới khả năng này thực sự rất hẹp.
"Nếu dạo quanh các trung tâm mua sắm ở Moskva, bạn có thể thấy nhiều cửa hàng thời trang phương Tây chỉ đơn giản là kéo cửa chớp xuống. Kệ của họ vẫn đầy hàng, đèn vẫn sáng, chỉ là chúng không mở cửa. Họ thực sự vẫn chưa rời đi. Họ đang chờ xem điều ǵ sẽ xảy ra tiếp theo", ông giải thích.
Nhưng Weafer lưu ư những công ty này sẽ sớm phải làm rơ t́nh trạng hoạt động của họ tại Nga. "Chúng ta đang đến giai đoạn mà các công ty bắt đầu hết thời gian, hoặc có thể là cạn kiên nhẫn", ông nói thêm.
