|
Bài học ở Ukraine giúp châu Âu phác thảo thế hệ xe tăng mới. Chính bởi những xác xe tăng bị thiêu rụi ở Ukraine đă khiến cả thế giới một lần nữa suy ngẫm về phương tiện chiến đấu oai hùng một thời này.
Xác xe tăng và phương tiện quân sự bị phá hủy ở Bucha, Ukraine ngày 16/5/2022. Ảnh: Reuters
Theo trang Defensenews, màn thể hiện của những chiếc xe tăng Nga ở Ukraine có thể chứng tỏ với thế giới rằng biểu tượng của các cuộc chiến tranh trong quá khứ không c̣n phù hợp nữa.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng c̣n quá sớm để loại bỏ xe tăng, chỉ ra rằng Nga đă sử dụng sai mục đích các phương tiện bánh xích của ḿnh và cho rằng chiến tranh cường độ cao trên bộ vẫn đ̣i hỏi xe tăng cung cấp thiết giáp và hỏa lực.
Giờ đây, một số người đang lo lắng kế hoạch của châu Âu về một loại xe tăng chiến đấu chủ lực chung, có tên Hệ thống Chiến đấu Mặt đất Chủ lực Pháp-Đức với chi phí phát triển ước tính là 1,5 tỷ euro (1,6 tỷ USD), có thể sẽ tiêu tan.
Yohann Michel, nhà phân tích thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Berlin, cho rằng: “Khi chiến tranh cường độ cao đang diễn ra ở châu Âu, chúng ta không thể đánh mất một chương tŕnh được thiết kế để hỗ trợ sự tồn tại của nền quốc pḥng châu Âu”.
Thất bại của xe tăng Nga?
Theo những báo cáo của phương Tây, Nga đă mất hơn 600 xe tăng ở Ukraine, sau chưa đầy 3 tháng xung đột.
Một đoạn video do quân đội Ukraine công bố từ tháng 3 cho thấy súng cối và pháo bắn nát một đoàn xe tăng chạy qua Brovary, ngoại ô thủ đô Kiev. Đoạn video có vẻ như thể hiện sự kém hiệu quả của xe tăng, nhưng các chuyên gia quân sự lại đưa ra một kết luận khác. Họ nói rằng đoạn video chỉ cho thấy các xe tăng rơ ràng sẽ dễ bị tổn thương nếu không được bộ binh hỗ trợ để tránh bị phục kích.
“Nếu ở Brovary, một lực lượng bọc thép được huấn luyện tốt của NATO sẽ được hỗ trợ bởi bộ binh để ngăn chặn một cuộc phục kích”, Chuẩn tướng quân đội Anh đă nghỉ hưu Ben Barry cho biết. “Xe tăng phải là một phần của đội quân vũ khí phối hợp. Nhưng thay vào đó, xe tăng Nga đă phải chịu tổn thất lớn từ vũ khí chống tăng hạng nhẹ thế hệ tiếp theo, tên lửa Javelin và thậm chí cả vũ khí chống tăng từ thời Liên Xô”.
Nhà phân tích người Mỹ Michael Kofman cho biết hỗ trợ bộ binh đặc biệt cần thiết trong môi trường chiến tranh đô thị. “Quân đội Nga dường như đă cắt giảm đáng kể bộ binh khỏi các đơn vị [xe tăng] của ḿnh, thường chỉ c̣n 2-3 binh sĩ xuống từ các xe chiến đấu bộ binh. Đây là những vấn đề mang tính cấu trúc”, ông Kofman, giám đốc Chương tŕnh Nghiên cứu Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ, cho biết.
Về độ bền của xe tăng, Chuẩn tướng Barry cho rằng xe tăng Nga có lớp giáp mỏng hơn so với các loại xe tăng của phương Tây, và lớp giáp phản ứng nổ của chúng dường như không mang lại nhiều khả năng bảo vệ ở Ukraine.
Sidharth Kaushal, nhà nghiên cứu tại Viện Các lực lượng thống nhất Hoàng gia ở London, giải thích, người Nga có thói quen đặt một hệ thống xử lư đạn tự động, được gọi là máy nạp băng chuyền, ngay bên dưới tháp pháo của xe tăng để tiết kiệm không gian bên trong thân xe. Tuy nhiên, điều này cuối cùng lại gây ra vấn đề.
Ông nói: “Nó cho phép tháp pháo thấp hơn, làm giảm sự cồng kềnh, nhưng điều đó ít có lợi hơn khi bị máy bay không người lái nhắm mục tiêu từ trên cao. Và trong trường hợp đó, vị trí của đạn ở đó đồng nghĩa chúng dễ bắt lửa. Đó là lư do tại sao chúng ta thấy tháp pháo bị nổ tung”.
Việc Ukraine sử dụng rộng răi các máy bay không người lái giá rẻ của Thổ Nhĩ Kỳ đă là một yếu tố thay đổi cuộc chơi, nhưng điều đó không loại bỏ được xe tăng – theo ông Kaushal. “Các đội liên hợp bảo vệ xe tăng phải cung cấp khả năng giám sát, tấn công điện tử và chống lại UAV.”
Pierluigi Barberini, một nhà phân tích quốc pḥng và an ninh tại tổ chức tư vấn CeSI, cho biết, ngoài việc đối phó với máy bay không người lái, xe tăng Nga cần có khả năng t́nh báo, giám sát và trinh sát tốt hơn. “Họ dường như thiếu nhận biết về t́nh huống và không biết kẻ thù đang ở đâu”, ông nhận xét.
Đây không phải là lần đầu tiên các chuyên gia phương Tây đưa ra dự đoán về sự kết thúc sớm của xe bọc thép. Một số người đă loại bỏ vai tṛ của xe tăng kể từ khi có tên lửa dẫn đường chống tăng, chẳng hạn như tên lửa Sagger trong Chiến tranh Yom Kippur của giữa khối Arab và Israel năm 1973.
Nhưng ông Kofman tin rằng xe tăng vẫn là nhu cầu thiết yếu của chiến trường. “Chúng rất cần thiết trong chiến tranh đô thị; xe tăng vẫn cung cấp sự kết hợp tốt nhất giữa bảo vệ, hỏa lực và cơ động trên chiến trường”, ông nói, “Xe tăng bị coi là lỗi thời sau mỗi cuộc chiến, nhưng bất kỳ phương tiện nào cũng phải đối mặt với những vấn đề mà chúng phải đối mặt”.
Bài học cho châu Âu về thế hệ xe tăng mới
Tướng Barry nhận xét rằng, cuộc chiến Ukraine đă mang lại những bài học mới mẻ cho các nhà thiết kế xe tăng, mà châu Âu có thể đang cân nhắc trong dự án xe tăng chủ lực của ḿnh.
Ông nói: “Bây giờ bạn thực sự cần máy bay không người lái cho tất cả xe tăng và phương cách để ngăn chặn máy bay không người lái của kẻ thù. Vẫn chưa có viên đạn bạc, nhưng việc gây nhiễu - vốn đă chứng tỏ hiệu quả chống lại các thiết bị nổ ngẫu hứng - là một trong những giải pháp, kết hợp với bắn hạ drone. Các nhà thiết kế xe tăng cần tỉnh giấc và nhận ra một thực tế mới”.
Ông Barry cũng lưu ư rằng Nga đă không trang bị cho xe tăng của ḿnh hệ thống bảo vệ tích cực - hệ thống có thể bắn vào tên lửa đang bay tới. “Chúng ta cần chú ư hơn đến việc bảo vệ tích cực, như Trophy [do Israel sản xuất], nhưng cũng có các phiên bản nhẹ hơn v́ Trophy không thể được sử dụng trên một phương tiện như xe chiến đấu Bradley”, viên tướng nói.
Một nhà điều hành ngành công nghiệp vũ khí tác chiến trên bộ của châu Âu cho biết nhiều nhà thầu quốc pḥng hiện đang xem xét công nghệ xe tăng không người lái. “Mọi người đều đang làm việc đó, có thể là sử dụng công nghệ ô tô không người lái của Tesla”, vị này nói trong điều kiện giấu tên.
Nhưng các nhà phân tích cũng đă cảnh báo rằng sự phức tạp của chiến tranh xe tăng đô thị vẫn cần sự hiện diện của con người do các chướng ngại vật trên mặt đất và khi đối phó với những hành động áp sát của kẻ thù khó hơn nhiều, sẽ rất thách thức với một phương tiện không người lái”.
“Ukraine dạy chúng tôi rằng vũ khí hạng nặng là cần thiết trong chiến tranh, và điều đó có nghĩa là xe tăng sẽ đóng một vai tṛ nào đó”, Jean-Pierre Maulny, Phó giám đốc Viện Chiến lược và quan hệ quốc tế (IRIS) của Pháp, đồng thời là điều phối viên khoa học tại Nhóm nghiên cứu châu Âu về ngành công nghiệp vũ khí, cho biết.
Sáng kiến Hệ thống Chiến đấu Mặt đất chủ lực (MGCS) của châu Âu được thiết kế để kết nối các chương tŕnh xe tăng c̣n lẻ tẻ trên lục địa già. Ra mắt vào năm 2012, chương tŕnh MGCS c̣n non trẻ đă nhờ tới tập đoàn Rheinmetall của Đức và KNDS, người khổng lồ về chiến tranh trên bộ của châu Âu được thành lập vào năm 2015 khi hợp nhất công ty Đức Krauss-Maffei Wegmann và Nexter của Pháp.
Liên doanh KNDS của Pháp-Đức đă trưng bày một mẫu xe ư tưởng cho Xe tăng Chiến đấu chủ lực mới của châu Âu tại triển lăm Eurosatory 2018 ở Paris. Chương tŕnh này là câu trả lời cho những phàn nàn thường xuyên từ các chính trị gia và giới lănh đạo ngành rằng châu Âu có 17 chương tŕnh xe tăng - một ví dụ điển h́nh về cách lăng phí tiền bạc. Hầu như tất cả các quốc gia châu Âu đều vận hành xe tăng. Trong những năm gần đây, Anh đă triển khai các xe tăng Challenger của ḿnh ở Balkan và Iraq.
Vào đầu năm 2020, ngay khi đại dịch COVID-19 bắt đầu quét qua châu Âu, chính phủ Pháp và Đức đă công bố giai đoạn nghiên cứu kéo dài 20 tháng đối với kiến trúc hệ thống của nền tảng xe tăng MGCS. Chương tŕnh là “dự án hàng đầu cho hợp tác Pháp-Đức về bộ binh,” theo một tuyên bố của Quân đội Pháp cung cấp cho Defense News.
Nhưng chương tŕnh dường như không được tăng tốc. Điều trớ trêu là nó có thể ngừng hoạt động v́ cuộc chiến ở Ukraine, chứ thay v́ được xúc tiến bất chấp cuộc xung đột này. Lư do là các quốc gia cảm nhận t́nh h́nh bất ổn sẽ t́m cách mua hàng có sẵn nhanh chóng thay v́ chờ đợi đến khi các chương tŕnh phát triển chung kéo dài có kết quả.
VietBF@ sưu tập
|
|
