Theo như 4 nguồn tin thông thạo vấn đề về Bộ Tư pháp đang điều tra những hành động của Tổng thống Donald Trump trong phạm vi cuộc điều tra nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử 2020, sau khi một số câu hỏi tập trung trực tiếp vào mức độ ông Trump dính líu đến nỗ lực đại cử tri giả do các luật sư bên ngoài dẫn đầu, trong đó có John Eastman và Rudy Giuliani.
Công tố đang thẩm vấn nhân chứng trước đại bồi thẩm đoàn, trong đó có hai cựu cố vấn hàng đầu của Phó Tổng thống Mike Pence, trong những ngày gần đây đặt câu hỏi về những trao đổi với Trump, luật sư của ông ta, và những người trong ṿng thân cận đă t́m cách thay thế đại cử tri đă được chứng nhận tại những tiểu bang Joe Biden thắng cử bằng đồng minh của cựu Tổng thống, theo 2 nguồn tin.
Công tố viên trong hàng giờ đặt những câu hỏi cụ thể về những cuộc họp ông Trump chủ tŕ vào tháng 12 năm 2020, và tháng 1 năm 2021; chiến dịch gây áp lực Mike Pence đảo ngược kết quả bầu cử; và những chỉ dẫn Trump đưa cho các luật sư và cố vấn của ông ta về đại cử tri giả, và gởi đại cử tri trở lại các tiểu bang. Một số câu hỏi tập trung trực tiếp vào mức độ ông Trump dính líu đến nỗ lực đại cử tri giả do các luật sư bên ngoài dẫn đầu, trong đó có John Eastman và Rudy Giuliani.
Ngoài ra, các nhà điều tra Bộ Tư pháp vào tháng Tư nhận được hồ sơ điện thoại của các viên chức và cố vấn quan trọng trong chính phủ Trump, kể cả cựu Đổng lư Mark Meadows. Diễn biến này là một chỉ số cho thấy cuộc điều tra ngày 6 tháng 1 của Bộ Tư pháp trở nên sâu rộng như thế nào trước những phiên điều trần công khai trên truyền h́nh được Ủy ban Quốc hội tổ chức trong tháng 7 và 8.
Washington Post và các cơ quan truyền thông khác trước đây đă loan tin Bộ Tư pháp đang điều tra hành vi của Eastman, Giuliani, và những người khác trong quỹ đạo của ông Trump. Nhưng mức độ quan tâm của công tố viên đối với những hành động của ông Trump, và việc thẩm tra hồ sơ điện thoại của các cố vấn cao cấp của cựu Tổng thống chưa từng được biết đến.
Tiết lộ trên làm tăng tầm quan trọng của cuộc điều tra nhạy cảm về mặt chính trị đối với một cựu tổng thống, vốn vẫn là trọng tâm của vận mệnh đảng Cộng ḥa, người đă vượt qua được nhiều cuộc điều tra và hai lần luận tội. Rất lâu trước cuộc điều tra 6/1, Trump trong nhiều năm trời chỉ trích Bộ Tư pháp và FBI, và khi cuộc điều tra lần này tiến gần đến ông ta hơn th́ cựu Tổng thống chắc chắn sẽ tăng cường chống cự.
Các cuộc điều tra liên quan đến những nhân vật chính trị nằm trong số được giữ bí mật chặt chẽ nhất tại Bộ Tư pháp. Nhiều người cuối cùng không bị cáo buộc h́nh sự. Cuộc điều tra Trump và Ṭa Bạch Ốc của ông ta im ĺm hơn 1 năm qua, sau vụ tấn công Điện Capitol làm dấy lên chỉ trích, đặc biệt từ cánh tả, cho rằng, Bộ Tư pháp không theo đuổi vụ này triệt để.
Khi t́m hiểu tại sao và bằng cách nào các nhà lập pháp đồng minh và các luật sư của ông Trump t́m cách thay đổi kết quả bầu cử, các nhà điều tra cũng muốn hiểu, ít nhất, những ǵ Trump bảo luật sư và các viên chức cao cấp của ḿnh làm. Bất cứ cuộc điều tra chung quanh nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử phải hướng những vấn đề phức tạp của hoạt động chính trị được Tu chính án thứ nhất bảo vệ, và khi nào, hay liệu phát biểu của một người có thể trở thành một âm mưu hậu thuẫn đảo chính hay không.
Nhiều yếu tố của cuộc điều tra h́nh sự ngày 6 tháng 1 vẫn c̣n đang ngổn ngang. Nhưng trong những tuần gần đây, tốc độ công việc được gia tăng, với một loạt trát đ̣i mới, trát khám xét, và các cuộc thẩm vấn. Vào tuần trước, cựu Đổng lư và cựu cố vấn pháp lư của Mike Pence, Marc Short và Greg Jacob, đă ra điều trần kín trước đại bồi thẩm đoàn của Bộ Tư pháp tại D.C.
Cuộc điều tra của Bộ Tư pháp tách rời cuộc điều tra đang được Ủy ban Đặc biệt Hạ viện thực hiện. Các nhà lập pháp tŕnh bày chứng cớ và lời khai cho thấy, ông Trump chịu trách nhiệm kích động bạo động Điện Capitol và bỏ bê nhiệm vụ khi từ chối có hành động ngăn chặn bạo lực đang diễn ra. Không giống Bộ Tư pháp, Ủy ban 6/1 không có thẩm quyền điều tra h́nh sự hay cáo buộc bất cứ hành vi sai trái nào.
Cuộc điều tra của Bộ Tư pháp bắt đầu giữa bối cảnh máu me, khói, và hỗn loạn tại Điện Capitol đă dẫn đến cáo trạng h́nh sự chống lại hơn 840 người, và được mở rộng sang những sự kiện đă xảy ra đâu đó trong những ngày, những tuần trước khi vụ tấn công xảy ra, kể cả tại Ṭa Bạch Ốc, tại Điện Capitol các tiểu bang, và tại một khách sạn ở D.C.
Hai nguồn tin dấu tên cho hay, có hai con đường quan trọng cuối cùng đă dẫn đến ông Trump.
Con đường đầu tiên tập trung vào âm mưu đầy tham vọng và âm mưu cản trở một thủ tục chính phủ, loại cáo buộc đă được đệ lên chống lại một số kẻ xông vào Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 và 2 lănh đạo các tổ chức cực hữu: Stewart Rhodes và Henry “Enrique” Tarrio – những người không có mặt ở Capitol nhưng bị cáo buộc dính líu đến việc lập kế hoạch các sự kiện ngày hôm đó.
Con đường thứ hai liên quan đến gian lận dính dáng kế hoạch đại cử tri giả hay gây áp lực Bộ Tư pháp và những người khác tuyên bố sai trái rằng, bầu cử bị lũng đoạn và gian lận bầu cử tràn lan.
2 trát ḍi mới đây của Bộ Tư pháp cho thấy, 2 nhà lập pháp tiểu bang Arizona được yêu cầu giao nộp tất cả những trao đổi với “bất cứ thành viên, nhân viên, hay điệp viên của Donald J. Trump, hay bất cứ tổ chức nào ủng hộ tái bầu cử 2020 của Donald J. Trump, bao gồm ‘Donald J. Trump for President, Inc.’”
Trong lịch sử quốc gia, chưa từng có cựu Tổng thống nào bị cáo buộc h́nh sự. Trong những hồ sơ khi các nhà điều tra phát giác ra chứng cớ cho thấy một tổng thống có dính tới hành vi h́nh sự, như với Richard M. Nixon và Bill Clinton, các nhà điều tra và chính phủ kế nhiệm kết luận, tốt hơn hết là cho miễn tố hoặc hủy bỏ truy tố. Một mục tiêu là tránh việc sử dụng quyền lực chính phủ để trừng phạt đối thủ chính trị, và bảo đảm truyền thống chuyển giao quyền lực ôn ḥa.
Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland trong cuộc phỏng vấn được NBC phát sóng vào tối thứ Ba tuyên bố sẽ “theo đuổi công lư không thiên vị hay chịu tác động từ bên ngoài” khi cân nhắc những nhạy cảm chính trị chung quanh quyết định liệu có cáo buộc h́nh sự ông Donald Trump liên quan đến bạo động Điện Capitol và nỗ lực đảo ngược bầu cử 2020 hay không.
“Chúng tôi theo đuổi công lư không thiên vị hay chịu áp lực từ bên ngoài. Chúng tôi sẽ buộc bất cứ ai, bất cứ người nào chịu trách nhiệm cho những sự kiện chung quanh ngày 6 tháng 1, hay bất cứ nỗ lực can thiệp vào chuyển giao quyền lực hợp pháp từ một chính phủ này sang chính phủ kế nhiệm, phải lănh trách nhiệm h́nh sự. Đó là những ǵ chúng tôi làm. Chúng tôi không để ư đến những vấn đề khác trong chuyện này,” Tổng trưởng Tư pháp nói.