Vũ khí phương Tây đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực kháng cự của Ukraine và một trung tâm ở Đức đang đảm bảo huyết mạch này không bị gián đoạn.
Phải cần đến rất nhiều nhân lực và công sức để chuyển giao một tổ hợp vũ khí hoàn chỉnh tới Ukraine. Lô hàng lựu pháo 105 mm gần đây là một ví dụ.
Anh là bên tặng pháo, nhưng New Zealand lại giúp huấn luyện binh lính Ukraine cách sử dụng chúng và cung cấp phụ tùng thay thế. Trong khi đó, Mỹ hỗ trợ đạn và phương tiện để đưa chúng đến một căn cứ gần biên giới Ukraine.
Dàn xếp quá trình này là công việc của một nhóm chuyên gia hậu cần quân sự làm việc tại trụ sở Bộ tư lệnh châu Âu của Mỹ đặt tại Đức. Nhóm đặc nhiệm ít được biết đến này, với tên gọi Trung tâm Điều phối Tài trợ Quốc tế, đóng vai trò nòng cốt trong việc duy trì huyết mạch vũ khí và trang bị từ phương Tây tới Ukraine, trong bối cảnh xung đột với Nga ngày càng trở nên phức tạp.
Chuẩn đô đốc R. Duke Heinz, chủ nhiệm hậu cần Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ. Ảnh: NY Times.
Có thể coi đơn vị này giống như hãng chuyển phát FedEx của quân đội. Các sĩ quan từ hơn 20 quốc gia cố gắng đối chiếu yêu cầu của Ukraine với các khoản viện trợ từ hơn 40 nước, sau đó vận chuyển chúng bằng đường không, đường bộ hoặc đường biển từ các quốc gia đến biên giới Ukraine. Tất cả diễn ra trong vòng 72 giờ.
"Công việc không bao giờ ngừng", Chuẩn đô đốc R. Duke Heinz, chủ nhiệm hậu cần Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ, cho biết hồi tuần trước.
Khi chiến sự Ukraine có dấu hiệu tiến gần hơn đến giai đoạn mới, với việc Ukraine chuẩn bị tiến hành một cuộc phản công lớn ở miền nam, các lãnh đạo nước này đang ra sức kêu gọi Mỹ và đồng minh phương Tây tăng tốc chuyển giao vũ khí.
"Ukraine cần hỏa lực mạnh để chống đỡ và phản công. Chúng tôi hiểu nhu cầu cấp bách của họ và đang nỗ lực để duy trì, tăng cường dòng chảy viện trợ", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tuần trước nói.
Pháo phản lực cơ động cao HIMARS đang đứng đầu danh sách những khí tài Ukraine mong muốn được cung cấp. Mỹ gần đây cho biết sẽ gửi thêm 4 pháo phản lực HIMARS tới Ukraine, bổ sung vào 12 tổ hợp đã triển khai trên thực địa. Các quan chức Ukraine và Mỹ cho hay quân đội Ukraine đã sử dụng chúng để phá hủy hàng chục sở chỉ huy, khí tài phòng không và kho đạn của Nga.
"Chúng giúp làm chậm đáng kể bước tiến của Nga và giảm cường độ pháo kích của họ", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov nói trong cuộc phỏng vấn hồi tuần trước. "Chúng đang phát huy tác dụng".
Với nhiệm vụ quan trọng như vậy, bầu không khí tại Trung tâm Điều phối Viện trợ Quốc tế luôn khẩn trương và căng thẳng. Các sĩ quan ngồi bên những chiếc bàn dài, gõ máy tính xách tay hoặc trao đổi bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.
Giống như phần lớn các khu vực ở châu Âu phải hứng chịu đợt nắng nóng vào tuần trước, căn phòng áp mái của trung tâm không có máy lạnh. Chỉ có một vài ô cửa sổ mở để đón những làn gió nhẹ.
Trung tâm bắt đầu hoạt động 24/7 từ hồi tháng ba, kết hợp các nỗ lực của Anh và Mỹ nhằm điều phối luồng vũ khí, trang bị đến Ukraine. Quy trình diễn ra khá đơn giản.
Ukraine gửi yêu cầu vũ khí thông qua một cơ sở dữ liệu an toàn, được phân loại. Các sĩ quan quân đội đến từ nhiều nước khác nhau xem xét danh sách để xác định những gì họ có thể cung cấp. Một tướng ba sao Ukraine tại trung tâm sẽ trả lời các câu hỏi liên quan và nêu rõ những ưu tiên Kiev đặt ra.
Trung tâm có thể triển khai một nhóm kỹ thuật để kiểm tra tình trạng khí tài từ một bên tài trợ nào đó và giúp sắp xếp thủ tục giấy tờ. Sau khi khớp thành công yêu cầu, họ sẽ tìm ra phương án tốt nhất để vận chuyển vũ khí.
Khoảng 75% số vũ khí được gửi đến các căn cứ ở Ba Lan, nơi quân đội Ukraine tiếp nhận và chuyển qua biên giới. Trong gần 5 tháng, trung tâm đã chuyển hơn 78.000 tấn vũ khí, đạn dược và thiết bị trị giá hơn 10 tỷ USD, các quan chức quân sự Mỹ và phương Tây cho biết.
Nhiều nước Baltic và Đông Âu đã viện trợ vũ khí và đạn dược theo chuẩn Liên Xô mà quân đội Ukraine sử dụng từ lâu. Nhưng khi giao tranh ngày một dữ dội, những nguồn dự trữ đó đang cạn kiệt.
Đô đốc Heinz cho biết một nhà máy ở châu Âu đang chế tạo các loại vũ khí chuẩn Liên Xô, gồm cả đạn lựu pháo, và nó đang hoạt động 24/7. Tình trạng thiếu hụt đã buộc Ukraine phải bắt đầu chuyển đổi sang vũ khí và đạn tiêu chuẩn NATO với nguồn cung dồi dào hơn.
Khi vũ khí tới Ukraine, các quan chức quân sự Mỹ và phương Tây cho hay họ không thể theo dõi hành trình của chúng. Họ chỉ dựa vào báo cáo của Ukraine về cách thức và địa điểm sử dụng các vũ khí này.
Theo các quan chức Mỹ, Nga đã tập kích nhiều kho vũ khí của Ukraine, nhưng không cho thấy họ có khả năng tấn công hiệu quả các mục tiêu cơ động, như những đoàn xe vận chuyển vũ khí, trong khi kho vũ khí dẫn đường chính xác của họ đang cạn dần.
Những chuyến hàng vũ khí ban đầu, trong đó có tên lửa phòng không Stinger và tên lửa chống tăng Javelin, đã được chuyển bằng đường hàng không đến Ba Lan và nhanh chóng đưa qua biên giới tới Ukraine. Nhưng khi vũ khí viện trợ ngày càng lớn hơn, nặng hơn và phức tạp hơn, các chuyên gia tại Trung tâm Điều phối cũng phải cân nhắc phương án chuyển hàng bằng đường biển, đường sắt và xe tải.
Trung tâm Điều phối cũng sắp xếp để binh sĩ Ukraine được đào tạo về cách sử dụng và bảo dưỡng những loại vũ khí mới từ phương Tây. Quá trình này đòi hỏi ít nhất hai tuần.
Mỹ đã huấn luyện khoảng 1.500 binh sĩ Ukraine, phần lớn là ở Đức. Một nhóm gần đây đã đến Anh để tham dự một chương trình mới giúp đào tạo khoảng 10.000 tân binh Ukraine về vũ khí, chiến thuật tuần tra, sơ cứu và các kỹ năng khác.
Khi vũ khí phương Tây ở Ukraine gặp sự cố, các điểm "sửa chữa từ xa" do trung tâm thiết lập có thể giúp duy trì hoạt động cho thiết bị và kiểm tra tình trạng bảo dưỡng của vũ khí.
Việc chuyển đổi hình thức hoạt động sang hỗ trợ toàn phần, từ phân phối, vận chuyển, huấn luyện đến bảo dưỡng vũ khí đã đặt ra những thách thức ngày càng lớn đối với trung tâm.
"Nhiệm vụ ngày càng khó khăn hơn", chuẩn tướng Christopher King, sĩ quan hàng đầu của Anh tại Trung tâm Điều phối, cho hay.
Hiện tại, các quan chức cấp cao của trung tâm nói rằng đồng minh phương Tây vẫn đoàn kết hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.
"Mục tiêu là giúp Ukraine bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và lấy lại những gì đã mất", đô đốc Heinz nói. "Tôi không thể biết chiến thắng sẽ trông như thế nào đối với người Ukraine", ông nói, thêm rằng điều đó phụ thuộc vào Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng như người dân Ukraine.
"Mỹ và các đồng minh cùng đối tác của chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ cho đến khi Tổng thống Zelensky nói rằng ông ấy không cần trợ giúp nữa", chủ nhiệm hậu cần này nhấn mạnh.
