Vì sao Apple không thể bỏ Trung Quốc?

[sunshine1104]

Trong gần hai thập kỷ Apple và Trung Quốc gắn bó chặt chẽ, gồm cả chuỗi cung ứng lẫn thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Tuy nhiên, theo CNN, trong năm nay, rạn nứt bắt đầu xuất hiện khi Trung Quốc thúc đẩy chiến lược "không Covid" và phong tỏa nhiều khu vực, trong đó có những nơi đặt nhà máy của đối tác Apple như Foxconn, Pegatron... Việc tiêu thụ iPhone, iPad và các sản phẩm Apple khác cũng có xu hướng chậm lại tại đất nước tỷ dân.

Khách hàng đợi bên ngoài Apple Store ở Bắc Kinh khi iPhone 13 mới bán ra . Ảnh: Reuters

Hồi tháng 4, CEO Apple Tim Cook nhấn mạnh sự tắc nghẽn chuỗi cung ứng tại Trung Quốc có thể tác động đến hoạt động kinh doanh của hãng với thiệt hại tới 8 tỷ USD. Còn trong báo cáo quý tài chính thứ ba mà Apple vừa công bố ngày 28/6, hoạt động kinh doanh của công ty đã giảm 1%, xuống còn 14,6 tỷ USD. Cook nói kết quả này là do những hạn chế lớn của Covid-19 làm ảnh hưởng đến nhu cầu, nhưng "vẫn chấp nhận được".

Đây không phải lần đầu Apple đau đầu vì phải phụ thuộc vào Trung Quốc. Một năm trước khi đại dịch xảy ra, hãng cũng cảnh báo doanh số iPhone đang chậm lại trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung leo thang. Apple khi đó cũng đối mặt với sự giám sát chặt chẽ về điều kiện làm việc của công nhân tại một số đối tác sản xuất của mình.

Nhưng dù tình hình tồi tệ đến đâu, giới chuyên gia cho rằng gã khổng lồ công nghệ Mỹ khó có thể, thậm chí là không thể rút khỏi Trung Quốc trong tương lai gần.

"Apple khó có thể chịu được những rủi ro nếu chuyển đi nơi khác do gián đoạn nguồn cung, cũng như khả năng kiểm soát tốt hơn để phục vụ khách hàng", Lisa Anderson, CEO của LMA Consulting Group, nhận định. "Quy mô của Trung Quốc sẽ không dễ nhân rộng, do đó quá trình chuyển đổi sẽ rất mất thời gian và đòi hỏi nhiều tiền".

Chuỗi cung ứng 'bám gốc'

Trong quá trình lãnh đạo của mình, Cook luôn duy trì mối quan hệ gắn bó với Trung Quốc. Kể từ khi lên nắm chức Giám đốc vận hành (COO) để xây dựng và quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như sau này trở thành CEO, ông đã luôn xem Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu. Ông cũng thực hiện một số chuyến thăm công khai đến Trung Quốc nhằm chứng minh sự coi trọng của mình đối với thị trường này.

Tuy nhiên, ông cũng bắt đầu có sự tính toán để giảm phụ thuộc. Theo báo cáo của WSJ đầu năm nay, công ty đang đa dạng hóa sản xuất bằng cách đặt các nhà máy như ở Việt Nam và Ấn Độ. Apple từ chối bình luận. Nhưng Tim Cook từng nhấn mạnh hồi tháng 4: "Chuỗi cung ứng của chúng tôi thực sự mang tính toàn cầu. Vì vậy, các sản phẩm sẽ được sản xuất ở khắp mọi nơi".

Dù vậy, việc Apple đang làm ở các thị trường khác chỉ là "ném đá dò đường", trong khi những công đoạn quan trọng nhất cho các sản phẩm đầu bảng vẫn chỉ được sản xuất tại Trung Quốc.

"Apple đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn để đa dạng hóa việc lắp ráp sản phẩm. Nhưng điều đó không dễ dàng, vì nguồn cung linh kiện gần gũi là lý do chính họ phải ở lại Trung Quốc", Bryan Ma, Phó chủ tịch IDC, nhận xét. "Nhiều nhà cung cấp có thể muốn di chuyển cùng Apple đi nơi khác, nhưng vấn đề hậu cần là thách thức lớn, khó thực hiện một sớm một chiều".

Thị trường khó bỏ

Ngoài Mỹ, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sản phẩm lớn thứ hai của Apple. Theo Canalys, Trung Quốc chiếm gần một phần tư doanh số bán hàng toàn cầu của Apple, riêng iPhone chiếm 14% tính đến nửa đầu 2022.

"Nhìn chung, Trung Quốc là nơi đóng góp phần quan trọng rất lớn trong sự tăng trưởng của Apple", Gad Allon, giảng viên chuyên về quản lý và công nghệ tại Đại học Pennsylvania, nhận xét. "Apple có nhiều, rất nhiều lý do để không chèo con thuyền của mình rời Trung Quốc".

Gần đây, Apple cũng có nhiều ưu ái hơn cho thị trường lớn thứ hai thế giới của mình. Hãng đã giảm giá 600 nhân dân tệ (89 USD) đối với các mẫu iPhone 13 mới nhất. "Thật hiếm khi Apple đưa ra các chương trình khuyến mãi như vậy", CNN bình luận.

Rủi ro tiếp diễn

Apple hiện gặp khó khăn lớn tại Trung Quốc thời gian qua do các thành phố đặt nhà máy gia công sản phẩm của hãng bị phong tỏa. Nhưng đó không phải là sự gián đoạn duy nhất. Công ty có thể gặp các vấn đề tương tự trong tương lai kể cả khi không còn đại dịch.

Theo các chuyên gia, vấn đề căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan thời gian qua và sắp tới có thể tiếp tục khiến việc sản xuất và kinh doanh của Apple gặp khó. Hiện nhiều công ty thuộc chuỗi cung ứng Apple là từ Đài Loan, như Foxconn hay TSMC.

"Bất kỳ sự gián đoạn nào trong chuỗi cung ứng Đài Loan cũng sẽ gây tác động rất lớn đến hoạt động của Apple", Paul Triolo, Phó chủ tịch cấp cao của công ty cố vấn chiến lược Dentons Global, nhận định.

Triolo cho rằng Apple không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cố gắng đi đúng hướng. "Phải nói rằng, trong giai đoạn này, không thể tìm được những nơi có đủ kỹ năng và năng lực để có thể cung cấp những gì Apple cần", Allon nói thêm.