Theo như mới đây Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ có quyết định khiến cựu Tổng thống Trump không thể tiếp tục trốn tránh việc công khai hồ sơ thuế, sau hơn một thập kỷ, sau khi ông Trump tuyên bố tranh cử lần đầu và gần hai năm sau khi ông rời nhiệm sở.
Cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AP.
"Lời nói dối" của cựu Tổng thống Donald Trump bắt đầu từ hơn một thập kỷ trước, theo Washington Post.
Năm 2011, những đồn đoán về khả năng ông Donald Trump tranh cử tổng thống bắt đầu xuất hiện. Ông Trump không có chiến dịch chính thức. Thay vào đó, ông sử dụng khả năng ứng cử để thu hút sự chú ý và ngược lại.
Ông tập trung vào câu hỏi xuất phát từ giới truyền thông bảo thủ về nơi sinh của cựu Tổng thống Barack Obama - đối thủ của ông lúc bấy giờ. Ông Trump đưa ra đề nghị: Nếu cựu Tổng thống Obama công bố giấy khai sinh, ông cũng sẽ công bố hồ sơ thuế cá nhân.
Đáp trả lời chế giễu của đối thủ, ông Obama công bố giấy khai sinh vào tháng 4/2011. Tuy nhiên, sau đó, ông Trump lập tức nuốt lời.
Trong cuộc phỏng vấn với CNN, ông Trump được hỏi khi nào sẽ hoàn thành lời hứa. Vị cựu tổng thống đáp lại với thái độ cáu kỉnh: “Tôi sẽ khai thuế vào thời điểm thích hợp. Tôi còn chưa thông báo”.
Sự trốn tránh của ông Trump kéo dài hơn một thập kỷ. Tuy nhiên, đến ngày 20/12, Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ đã quyết định công khai hồ sơ thuế giai đoạn 2015-2020 của ông - đánh dấu thêm một bước lùi cho cựu tổng thống.
"Tôi rất muốn làm điều đó"
Ôm Trump không tranh cử vào năm 2012. Đến năm 2014, ông lại ầm ĩ về việc tham gia vào cuộc đua năm 2016. Trong cuộc phỏng vấn vào tháng 5/2014, ông được hỏi liệu có công khai hồ sơ thuế với tư cách ứng viên hay không.
“Nếu tôi quyết định tranh cử”, ông trả lời. “Tôi chắc chắn sẽ xuất trình hồ sơ thuế. Tôi rất muốn làm điều đó".
Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ bỏ phiếu công khai bản khai thuế của cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 20/12. Ảnh: Reuters.
Đến tháng 2/2015, ông Trump tiếp tục lặp lại lời hứa: “Tôi sẽ công bố các tờ khai thuế và giải thích với mọi người rằng với tư cách một doanh nhân đang kiếm tiền, nếu thắng cử, tôi sẽ kiếm tiền cho đất nước chúng ta”.
Ông Trump chính thức tuyên bố ứng cử vào tháng 6/2015. Hôm 10/2/2016, ông cam kết sẽ công khai hồ sơ thuế “trong vài tháng tới”. Song kết quả cũng không khác mọi lần. Ông đã thay đổi luận điệu trong cuộc tranh luận hai tuần sau.
“Tôi chắc chắn sẽ công bố, nhưng tôi đang bị kiểm toán trong hai hoặc ba năm, vì vậy rõ ràng tôi không thể làm điều đó cho đến khi cuộc kiểm toán kết thúc”, ông nói.
Theo Washington Post, ông Trump dường như đang cố thuyết phục công chúng rằng ông muốn công khai hồ sơ thuế vì bản thân rất giàu và thành công, nhưng luật sư không để ông làm điều đó.
Trên thực tế, lập luận này có ích cho ông Trump khi đối đầu với Sở Thuế vụ (IRS) - cơ quan bị phe cánh hữu lên án chỉ vài năm trước - vì cố gắng thực thi lệnh cấm đối với hoạt động chính trị của các tổ chức phi lợi nhuận, chẳng hạn phong trào Tea Party.
“Tôi đã nộp thuế và (công chúng) sẽ thấy điều đó ngay sau khi tôi công khai, nhưng nó đang được kiểm toán”, ông Trump phát biểu trong một cuộc họp báo năm 2020. “Tôi đã bị kiểm toán trong một thời gian dài. IRS không đối xử tốt với tôi. Họ đối xử với tôi như Tea Party”.
Tuy nhiên, một cựu ủy viên IRS từng khẳng định với Washington Post vào tháng 4/2016 rằng dù bị kiểm toán, ông Trump vẫn có thể công khai hồ sơ thuế. Nhiều nhà quan sát cũng có đánh giá tương tự. Song một số người ủng hộ vẫn chọn tin vào lý lẽ của cựu tổng thống.
Lý do trì hoãn
Hơn 7 năm sau khi ông Trump tuyên bố tranh cử lần đầu và gần hai năm sau khi ông rời nhiệm sở, Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu công khai hồ sơ thuế của cựu tổng thống.
Các con số cho thấy rõ lý do ông Trump cố gắng trì hoãn. Năm 2015, ông Trump báo cáo khoản lỗ 32 triệu USD. Chỉ khi trở thành tổng thống, ông mới bắt đầu báo cáo thu nhập không âm.
Nhân viên vận chuyển các thùng tài liệu sau khi Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Mỹ họp thảo luận về các bản khai thuế của ông Trump. Ảnh: Reuters.
Thú vị hơn, ủy ban cũng lưu ý rằng IRS đã không hoàn thành các cuộc kiểm toán mà pháp luật bắt buộc thực hiện đối với ông Trump trong hai năm đầu ông tại vị, tức năm 2017 và 2018. Năm 2019, một thành viên IRS cáo buộc quan chức chính quyền ông Trump cố can thiệp vào quá trình kiểm toán.
Theo số liệu được Quốc hội Mỹ công bố, trong năm 2020 - năm cuối nhiệm kỳ, ông Trump cũng không đóng thuế thu nhập sau khi khai báo bị lỗ từ hoạt động kinh doanh, Reuters đưa tin.
Khoản thu nhập và nghĩa vụ thuế của ông Trump có sự chênh lệch lớn trong những năm ông giữ cương vị tổng thống Mỹ.
Hồ sơ thuế của ông Trump cũng cho thấy trong cả 4 năm, vị cựu tổng thống và phu nhân Melania Trump đều đóng thuế theo các hình thức khác nhau. Tuy nhiên, 2 người đã giảm thiếu đáng kể khoản thuế thu nhập cá nhân phải nộp trong nhiều năm qua do số tiền thuế với khoản lợi nhuận từ đế chế kinh doanh của ông Trump bị cắt giảm thông qua các biện pháp khấu trừ.
Ngoài ra, vị cựu tổng thống cũng khai báo các khoản lỗ khác từ hoạt động kinh doanh của ông để được giảm thuế thu nhập.
Theo Washington Post, điều này dẫn đến hai kết luận.
Thứ nhất, hoạt động kinh doanh của ông Trump liên tục thua lỗ, làm giảm nghĩa vụ thuế. Thứ hai, cuộc chiến với IRS cho thấy cách ông Trump chuyển từ thái độ miễn cưỡng đồng ý sang bác bỏ các tiêu chuẩn truyền thống đối với một chính trị gia, cũng như những gì ông làm trên tư cách tổng thống.
