Ôn Luiz Inacio Lula da Silva đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Brazil vào hôm qua, Chủ nhật ngày 1/1/2023, đưa ra bản cáo trạng gay gắt đối với cựu lãnh đạo cực hữu Jair Bolsonaro và thề sẽ thay đổi mạnh mẽ đường lối để giải cứu một quốc gia đang bị đói, nghèo và chia rẻ do nạn phân biệt chủng tộc.
Trong một bài phát biểu trước Quốc hội sau khi chính thức nắm quyền điều hành quốc gia lớn nhất Mỹ Latinh này , Tổng thống Lula cho biết nền dân chủ là người chiến thắng thực sự trong cuộc bỏ phiếu Tổng thống vào tháng 10 vừa qua, khi ông đánh bại ông Bolsonaro trong cuộc bầu cử căng thẳng nhất trong một thế hệ.
Ông Bolsonaro, người đã rời Brazil đến Hoa Kỳ vào thứ Sáu 30/12/2022 sau khi đã từ chối thừa nhận sự thất bại của mình, đã làm rung chuyển nền dân chủ non trẻ của Brazil với những tuyên bố vô căn cứ về những điểm yếu trong bầu cử, điều này đã tạo ra một phong trào chống đối bạo lực của những người từ chối kết quả bầu cử.
Tổng thống Lula nói với giới lập pháp rằng:
"Nền Dân chủ là người chiến thắng vĩ đại trong cuộc bầu cử này, vượt qua … những mối đe dọa bạo lực nhất đối với quyền tự do bầu cử, và chiến dịch hèn hạ nhất của sự dối trá và thù hận nhằm thao túng và làm bẽ mặt cử tri".
Tổng thống Lula, người đứng phía sau song sắt trong lễ nhậm chức năm 2019 của Bolsonaro về các cáo buộc dối trá về tội tham nhũng, nhưng sau đó đã bị lật tẩy ra và ông được trả lại tự do.
(AP Photo/Eraldo Peres)
Tổng thống Lula phát biểu:
"Chúng tôi không mang bất cứ tinh thần hoặc hành vi trả thù nào chống lại những người đã cố gắng khuất phục quốc gia theo ý đồ cá nhân và ý thức hệ của họ, nhưng chúng tôi sẽ bảo đảm tuân thủ đúng theo luật pháp", Lula nói, mà không nhắc đến tên Bolsonaro.
"Những người phạm sai lầm sẽ phải trả lời cho các hành động sai trái và dối trá của họ".
Ông cũng cáo buộc chính phủ của Bolsonaro đã phạm tội
"diệt chủng" do không đối phó đúng cách với virus COVID-19 đã giết chết hơn 680,000 người dân ở Brazil.
"Trách nhiệm cho tội diệt chủng này phải được điều tra và không thể không bị trừng phạt", ông nói.
Các chuyên gia về pháp lý cho biết, mặc dù chuyến đi Florida Mỹ của ông Bolsonaro nhằm bảo vệ cho ông ta khỏi mọi nguy cơ về pháp lý tức thời ở Brazil, nhưng giờ đây ông Bolsonaro phải đối mặt với rủi ro về mặt pháp lý ngày càng gia tăng có liên quan đến các luận điệu phản dân chủ và cách xử lý đại dịch của ông ta, sau khi mất quyền miễn trừ Tổng thống, các chuyên gia về pháp lý cho biết.
Các kế hoạch của Tổng thống Lula đối với chính phủ hoàn toàn trái ngược với bốn năm tại vị của Bolsonaro, vốn được đặc trưng bởi việc loại bỏi các biện pháp bảo vệ môi trường ở rừng nhiệt đới Amazon, luật súng lỏng lẻo hơn và các biện pháp bảo vệ yếu hơn đối với người dân bản địa và các dân tộc thiểu số.
Tổng thống Lula cho biết ông muốn biến Brazil, một trong những nơi sản xuất lương thực hàng đầu thế giới, thành một siêu cường xanh.
Trong các quyết định đầu tiên của mình với tư cách là tân Tổng thống, ông Lula đã khôi phục thẩm quyền của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Ibama của chính phủ trong việc chống lại nạn phá rừng bất hợp pháp, vốn đã bị ôn Bolsonaro làm suy yếu và thu hồi lệnh cho phép khai thác trái phép các khoáng sản trên các vùng đất bản địa được bảo vệ.
Ông cũng giải ngân quỹ Amazon trị giá hàng tỷ đô la do Na Uy và Đức tài trợ để hỗ trợ các dự án bền vững, củng cố cam kết chấm dứt nạn phá rừng bừa bãi ở Amazon, vốn đã tăng lên mức cao nhất trong 15 năm dưới thời ông Bolsonaro.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, người vốn có rất ít quan điểm chung với ông Bolsonaro và bực bội với các chính sách môi trường mờ nhạt của ông ta, đã chúc ông Lula và Phó Tổng thống Geraldo Alckmin thành công.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken có viết trên Twitter rằng:
"Chúng tôi mong muốn tiếp tục mối bang giao đối tác mạnh mẽ giữa Hoa Kỳ và Brazil trong vấn đề thương mại, an ninh, bền vững, đổi mới và hòa nhập. Đây là một tương lai tươi sáng cho các quốc gia của chúng ta và thế giới".
Vua Charles của Anh cũng đã chúc mừng ông Lula trở lại chức vụ cao nhất của Brazil trong một lá thư, trong đó ông đề nghị sự tăng cường hợp tác với Brazil, đặc biệt là về môi trường.
Sau khi tuyên thệ nhậm chức, tân Tổng thống Lula lái chiếc Rolls-Royce mui trần đến cung điện Planalto, nơi ông đi bộ lên dốc cùng vợ và một nhóm đa dạng bao gồm tù trưởng Raoni Metuktire của bộ tộc Kayapó, một cậu bé da màu, một đầu bếp và một người đàn ông bị khuyết tật.
Ông Lula sau đó đã được Aline Sousa, một người thu gom rác da màu, trao cho ông Lula chiếc khăn thắt lưng của Tổng thống, một cử chỉ mang tính biểu tượng ở Brazil mà ôngBolsonaro đã nhiều lần nói trước đây rằng, ông sẽ không bao giờ làm điều này.
Hàng chục ngàn người đã tụ tập để ăn mừng trên đường đi bộ ở Brasilia để cổ vũ khi ông Lula lau nước mắt.
Trong một bài phát biểu sau đó, ông cam kết sẽ thống nhất đất nước bị phân cực và đem lại hạnh phúc cho tất cả người dân Brazil.
Tổng thống Lula nói rằng:
"Không có hai quốc gia Brazil. Chúng ta là một quốc gia, một quốc gia vĩ đại".
Tổng thống Lula cho biết, ông sẽ thận trọng về vấn đề tài chính, nhưng nói rõ rằng trọng tâm chính của ông sẽ là chấm dứt nạn đói và thu hẹp tình trạng bất bình đẳng tràn lan. Ông cũng cho biết ông muốn cải thiện quyền lợi của phụ nữ, tấn công nạn phân biệt chủng tộc và di sản nô lệ của Brazil.
